Gat in de ozonlaag Kristof Van Hauwermeiren Steven Heyse Bert Sedeyn Kenny Van Rysselberghe Jo Loenders

Gat in de ozonlaag Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Wat is ozon? giftige, sterk reactieve verbinding van 3 zuurstofatomen chemische formule = O3 gevormd door het scheiden van de zuurstofmoleculen o.i.v. de ultraviolette straling van de zon

Ozon Continue cyclus : UV C-straling splitst O2 Vorming O3 UV B-straling splitst O3

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Ozonlaag of ozonsfeer laag van hoogste ozonconcentratie 15 à 35 km van het aardoppervlak (Stratosfeer) beschermende laag 99% absorptie van de schadelijke ultraviolette straling van de zon  Maakt leven op aarde mogelijk Ozonlaag De aarde wordt bedekt door een laag gassen, dampkring of atmosfeer genaamd. De ozonlaag, die het gas ozon (O3) bevat, bevindt zich in de stratosfeer. Dit is het deel van de dampkring dat zich op een afstand van 15 tot 45 kilometer van de aarde bevindt. De ozonlaag weert de ultraviolette (uv) straling van de zon. Dit is belangrijk, omdat uv-straling schadelijk is voor mens, plant en dier. Als mensen lang aan uv-straling worden blootgesteld, kan dit huidkanker veroorzaken. De mens heeft grote hoeveelheden stoffen als cfk's geproduceerd die het ozon in de ozonlaag aantasten. Deze chloorhoudende stoffen breken ozon hoog in de dampkring af. Boven de zuidpool ontstaat sinds 1980 jaarlijks vanaf september een groot ozongat dat enkele maanden aanwezig blijft. Maar ook boven Europa hebben wetenschappers de afgelopen twintig jaar een kleine maar voortdurende verdunning van de ozonlaag geregistreerd. Door gaten in de ozonlaag bereikt de schadelijke uv-straling ongehinderd de aarde. Strenge internationale regelgeving heeft ervoor gezorgd dat steeds minder ozonvretende stoffen geproduceerd worden. Omdat cfk's en andere gassen maar heel langzaam opstijgen, wordt de ozonlaag jaarlijks pas na een lange 'vertraging' afgebroken. Door de uitstoot van twintig jaar geleden bereikt het gat in de ozonlaag momenteel jaarlijks recordgroottes. Naar verwachting zal het jaarlijkse gat in de ozonlaag vanaf 2010 voortdurend kleiner worden, omdat de ozonvretende stoffen langzaamaan uit de atmosfeer verdwijnen

Ozonlaag of ozonsfeer Ozon dat ons beschermt  ozonlaag  stratosfeer (2e luchtlaag)  90% van de totale ozon  bescherming tegen schadelijke zonnestralen  omzetten in warmte (chemische reactie)  schild van de aarde (ozonlaag) Ozon dat vervuilt  troposfeer (1e luchtlaag)  10% van de totale ozon  ozon dat we inademen  reactie van zonlicht met uitlaatgassen van voertuigen  hoge concentratie bij warme en zonnige dagen

Ozonlaag of ozonsfeer

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Betekenis ozongat In 1974 toonde twee Amerikaanse wetenschappers tonen al reeds aan dat CFK’s de ozonlaag afbreken In 1985  ontdekking van het “gat in de ozonlaag” De grote verdunning (50%) van de ozonlaag had plaats in Antartica (Zuidpoolgebied) Hoogste piek in september (ideale omstandigheden)  ijswolken houden CFK’s vast + zonlicht = grote aantasting van de ozonlaag

Betekenis ozongat

Betekenis ozongat

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Oorzaken CFK’s:  kunstmatige industriegassen  bevatten Chloor, Fluor en Broom CFK’s werden in jaren 1970-80 massaal geproduceerd  koelstoffen voor ijskasten, spuitbussen, synthetisch schuim,… Ozonvreters verdwijnen pas na 50 tot 100 jaar uit de atmosfeer Zeer lage temp(-80°C)+ Zonlicht + CFK’s ideale combinatie voor aantasting ozonlaag Ozonvreters De belangrijkste ozonafbrekende stoffen zijn chloor-houdende gasverbindingen. Deze gassen zijn door industriële processen gemaakt, ze komen vanuit zichzelf niet voor in de natuur. De belangrijkste ozonvreters zijn cfk's en stoffen als halonen, methylbromide, trichloorethaan en tetrachloorkoolstof. Cfk's werden gedurende de jaren 1970-80 massaal geproduceerd. Ze dienden als koelvloeistof voor koelkasten en in de industrie, als drijfgas in spuitbussen, in isolatieschuim, in brandblussers, als ontvettingsmiddel en als schoonmaakmiddel bij de productie van microchips . Het bestrijdingsmiddel methylbromide, dat onder andere gebruikt wordt bij grondontsmetting in de landbouw, breekt eveneens ozon af. Verder is vliegen op grote hoogte schadelijk voor de ozonlaag, omdat hierbij schadelijke stoffen direct in de stratosfeer komen. Ozonvreters verdwijnen pas na 50 tot 100 jaar uit de atmosfeer en breken gedurende al die tijd ozon af. Deze stoffen werken bovendien 'vertraagd': na verdamping stijgen deze stoffen op naar het deel van de atmosfeer waar de ozonlaag zich in bevindt (15 à 45 kilometer hoogte), maar om deze afstand te overbruggen hebben ze ongeveer tien jaar nodig. De afbraak van de ozonlaag zal zich dus nog lang voortzetten, zelfs als men volledig met de uitstoot gestopt is. Zonlicht, extreme kou en wervelwinden Het gat in de ozonlaag ontstaat door een complexe combinatie van factoren. De belangrijkste oorzaak is de aanwezigheid in de stratosfeer van ozonvreters. Een tweede voorwaarde is de aanwezigheid van zeer lage temperaturen. Pas als het in de stratosfeer 80 graden vriest, kan een ozongat ontstaan. Ten slotte moet er voldoende zonlicht aanwezig zijn. Omdat in het zuidpoolgebied de zon voortdurend schijnt als de poolwinter overgaat naar de lente (september), zijn alle voorwaarden aanwezig voor het ontstaan van een ozongat. Bij extreem lage temperaturen en zon zorgt de vervuiling voor de vorming van zogenaamde 'parelmoerwolken' in de droge buitenlucht, die de aanwezige ozon snel afbreken. De combinatie van zonlicht en een koude atmosfeer zorgt voor sterke winden rond het zuidpoolgebied. Hierdoor wordt koude lucht gescheiden van warme lucht, zodat er geen aanvoer is van ozon buiten het zuidpoolgebied: het ozongat is afgesnoerd. Pas wanneer de zon hoger aan de hemel staat en de temperaturen stijgen gaan de wervelwinden liggen (meestal rond december), zodat ozon-moleculen van buiten het zuidpoolgebied de voorraad weer op peil kunnen brengen.

Oorzaken

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Gevolgen Bescherming tegen UV-stralen verminderd  dramatische gevolgen voor leven op de aarde (huidkanker en oogaandoeningen)  Metabolisme van planten en landbouwgewassen worden aangetast (tragere fotosynthese)  Vernietiging van micro-organismen  plankton (belangrijke rol in voedselketen)

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Maatregelen Conventie van Wenen (1985)  maatregelen ter bescherming van het milieu  nadelige effecten van menselijke activiteiten vermijden  maatregelen worden niet gespecifieerd (vage verklaring) Doelstelling:  wetenschappelijk onderzoek, internationale samenwerking en informatie-uitwisseling aanmoedigen

Maatregelen Protocol van Montreal (1987)  Internationaal verdrag om ozonproblematiek aan te pakken  Halveren van de hoeveelheid CFK’s in de lucht tegen 20e eeuw Het Londen Amendement (1990)  1e verscherping van het protocol van Montreal  Verbod van CFK’s en halogenen tegen 20e eeuw Het Kopenhagen Amendement (1992)  2e verscherping van het protocol van Montreal  Vervroeging van het verbod van CFK’s en halogenen (1996)

Maatregelen Het Wenen Amendement (1995)  3e verscherping van het protocol van Montreal Het Montreal Amendement (1997)  4e verscherping van het protocol van Montreal Het Beijing Amendement (1999)  5e verscherping van het protocol van Montreal Protocol van Kyoto (1997)  betrekking tot de broeikasgassen

Inhoud:  Wat is ozon?  Ozonlaag  Gat in de ozonlaag  Betekenis  Oorzaken  Gevolgen  Maatregelen  Evolutie

Evolutie

Wij danken u voor uw aandacht