STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 1

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie u – 09.45u 09.45u – 10.45u 10.45u – 11.00u 11.00u – 11.20u 11.20u – 12.20u 12.20u – 13.30u 13.30u – 14.00u 14.00u u 15.00u – 15.30u 15.30u – 16.30u 16.30u Inleiding Voorstelling project ‘Door-groei naar competenties in practica’ Koffiepauze Onderwijsvernieuwing binnen de Associatie K.U.Leuven Voorstelling project ‘De ingenieur als problem solver en entrepeneur’ Broodjeslunch Competenties in de bedrijfswereld Workshop 1 Koffiepauze Workshop 2 Receptie

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 3

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 4 Door-groei naar competenties in practica OOF2005/08

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 5 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 6 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 7 •ontwikkeling van competenties uit de BaMa-profielen •bij studenten in een bacheloropleiding •(bio)wetenschappen en technologie •specifiek in practica ONDERWERP

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 8 •werkvormen en evaluatievormen aanreiken om competenties te ontwikkelen bij studenten •terrein verkennen en verruimen: wat werkt hier en nu voor docenten en studenten •ervaringen van docenten en studenten bundelen ONDERWERP

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 9 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 10 Hogescholen •Katholieke Hogeschool Sint-Lieven Departement Industrieel Ingenieur Departement Aalst •De Nayer Instituut Departement Industriële Wetenschappen •Katholieke Hogeschool Limburg Departement Industriële Wetenschappen •Katholieke Hogeschool Kempen Departement Industriële Wetenschappen •Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende Departement Industriële Wetenschappen- Technologie DEELNEME NDEINSTELLINGEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 11 Universiteit •Katholieke Universiteit Leuven Faculteit Wetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen Faculteit Bio- ingenieurswetenschappen Faculteit Farmaceutische Wetenschappen DEELNEME NDEINSTELLINGEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 12 Team •Promotor: Johan Van den Bossche •Stuurgroep: vertegenwoordigers uit de deelnemende instellingen en uit DUO/ICTO •Projectmedewerker: Ellen Danckaert DEELNEME NDEINSTELLINGEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 13 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 14 Evoluties en veranderingen m.b.t. •wetenschap en technologie •bedrijfsleven •beroepspraktijk •samenleving •individu •onderwijs KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 15 Wetenschap en technologie •nieuwe concepten, begrippen, methoden, technologieën, enz. •reikwijdte, ritme en kanalen van informatietoevoer en kennisontwikkeling nemen toe KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 16 Bedrijfsleven •internationalisering •wijzigende marktsituaties •sterk uitgebouwde informatica- en communicatiesystemen KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 17 Beroepspraktijk •hoge eisen aan werknemers •direct inzetbaar  flexibel inzetbaar •uitbouw eigen beroepsloopbaan •competentiemanagement: competenties bedrijf en werknemer KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 18 Samenleving •globalisering sociale en culturele leven •kritische maatschappij KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 19 Individu •uitdaging om hiermee om te gaan •kennis bezitten  kennis managen •levenslang leren KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 20 Onderwijs •vraag naar flexibel inzetbare werknemers •vraag naar zelfverantwoordelijke burgers •  Bologna-verklaring  Vlaams structuurdecreet  kennis  competenties KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 21 BaMa-profielen •< Associatie K.U.Leuven •profiel van een professionele en academische bachelor, en master i.t.v. competenties •toetssteen voor opleidingen associatie •richtlijn in kader van visitatie en accreditatie KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 22 Competenties •competentie = geïntegreerd geheel van kennis, vaardigheden en houdingen •context = belangrijk om betekenis te krijgen •ontwikkeling i.p.v. ‘opslag’ •omvangrijk  werkbaar i.t.v. gedragsindicatoren KADER

Algemene competenties Denken en redeneren Informatie verwerven en verwerken Kritisch reflecteren Projectmatig en methodisch handelen Levenslang leren Communiceren met specialisten en leken Leiding geven Algemene beroepsgerichte competenties Planmatig probleemoplossen Zin voor maatschappelijke verantwoordelijkheid Teamgericht werken Beroepsspecifieke competenties Algemene wetenschappelijke competenties Onderzoeken Standpunt innemen Wetenschappelijke competenties

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 24 BaMa-profielen •vaag •overlappen •indeling KADER

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 25 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 26 1.omschrijven en concretiseren van competenties uit de BaMa-profielen voor docenten en studenten 2.werkvormen en evaluatievormen aanpassen en uittesten 3.sensibilisering en vorming van docenten m.b.t. het competentiedenken DOELSTELLINGEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 27 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 28 •literatuur •inventarisatie van good practices: bezoeken aan alle deelnemende instellingen •uitvoeren van pilootprojecten •disseminatie van resultaten: studiedagen, website, publicatie WERKWIJZE

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 29 Pilootprojecten •in bestaande practica •doelstellingen (her)bekijken i.t.v. competenties •aangepaste werkvorm(en) •aangepaste evaluatievorm(en) WERKWIJZE

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 30 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 31 Publicatie “Competenties in praktijk gezet. Praktijkboek voor competentieontwikkeling in het hoger onderwijs” (ISBN: ) PRODUCTEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 32 Publicatie •Deel 1: Waarom competenties? Waarom niet! –Maatschappelijke context –Competenties –Principes van CGO –Tips voor starters PRODUCTEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 33 •Deel 2: Competenties…goed… maar welke? –9 competenties van de bachelor •belang •omschrijving •deelaspecten •voorbeeld •communicerencommuniceren PRODUCTEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 34 •Deel 3: Competentiegericht onderwijs… en nu de voorbeelden! –12 praktijkvoorbeelden –practicum algemene natuurkundepracticum algemene natuurkunde PRODUCTEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 35 Website • cten/competenties/ cten/competenties/ •Associatieleden: inschrijven via in community ‘Competenties in praktijk gezet’ (Toledo) PRODUCTEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 36 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 37 •docenten beïnvloeden onbewust competentieontwikkeling van studenten •enthousiaste docenten doen geïsoleerd aan CGO •weerstanden tegenover CGO RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 38 •CGO vraagt inderdaad meer werk

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 39 CGO: weerstanden

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 40 CGO: weerstanden •kennis verdwijnt  kennis én vaardigheden én houdingen •niveau opleiding daalt  integendeel  zelfs opletten voor te hoge studiebelasting •docent is overbodig  juist niet: naast ‘expertfunctie’ is coachen heel belangrijk RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 41 CGO: doelstellingen •transparantie  ook concreet •meerwaarde voor leerproces van student en studiebelasting? RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 42 CGO: werkvormen •afstemming op de te bereiken doelstellingen •(combinatie van) activerende werkvormen •student is zelfverantwoordelijk: eigen leerpad uitstippelen RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 43 CGO: werkvormen •docent als coach  docent is niet verantwoordelijk voor het leerproces van de student, wel voor de stimulering ervan  begeleidende rol •authentieke leerstituaties •vakintegratie en vakoverschrijdend RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 44 CGO: assessment

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 45 CGO: assessment •testcultuur  assessmentcultuur •student wordt actief betrokken •nog steeds evalueren om te selecteren: vergelijking met norm of andere studenten RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 46 CGO: assessment •maar meer evalueren om te leren vergelijking van student met zichzelf op verschillende momenten •feedback! RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 47 CGO: assessment •Evaluatieobject en -moment: –productevaluatie / summatief –procesevaluatie / formatief •Evaluatiemiddel –Presentatie –Poster –Rapport –…–… RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 48 CGO: krachtige leeromgeving •Beoordelaar: –Self-assessment –Peer-assessment –Docent-assessment –Externe-assessment Co-assessment/ 90° 180° 360° RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 49 CGO: assessment •goede afstemming van evaluatievorm op doelstellingen •combinatie van evaluatievormen en beoordelaars •gooi niet alles overboord RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 50 CGO: organisatie •niet alleen op micro-niveau •inbedding in hele opleiding / onderwijsinstelling •afstemming van doelstellingen, werkvormen en evaluatievormen is gewenst •overleg! RESULTATEN

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 51 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 52 STUURGROEP •Etienne van Hoof •Greet Langie •Anik Janssens •Rob Vierendeels •Gilbert Folens •Christel Heylen •Christine Peeters •Griet Deleenheer •Inge Serdons •Steven Huyghe •Katrien Michiels •Marie-Paule Buyse •Stefanie Leonard •Jos Vander Sloten •André Govaert •Herman Buelens •Nicole Totté PILOOTPROJECTEN •Annemie Vermeyen •Johan Van den Bossche •Anik Janssens •Luc Vanden Abeele •Michaël Monte •Gwendolyn Rogge •André Lauwers •Greet Langie •Paul Janssen •Hilde Bemelmans •Andrea Vanautgaerden •Pieter Caris •Christel Heylen •Leen Van Campenhout •Dirk De Roose •Steven Huyghe DANK AAN BEZOEKEN •Philip Hoebeeck •Veerle Adriaenssens •Joris Verheyden •Jef Rozenski •Wim Switten •Lisette Vandael •Eric Geuens •Adèle Peeters •Ingo Vermeylen •Vic Van Roie •Vera Provoost •Benjamin Samyn •Els Moyson •Nele Esters •Ann Vande Broek •Inge Lerouge

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 53 •Onderwerp •Deelnemende instellingen •Kader •Doelstellingen •Werkwijze •Producten •Resultaten •Dank aan •Contact INHOUD

STUDIEDAG Johan Van den Bossche / Ellen Danckaert '07 Competenties in de praktijk. Naar competentiegericht onderwijs in (bio)wetenschappen en technologie 54 Johan Van den Bossche Ellen Danckaert KaHo Sint-Lieven Campus Dirk Martens Kwalestraat Nieuwerkerken (Aalst) Tel. 053/ CONTACT