STAND VAN ZAKEN OMTRENT BRUCELLOSE Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen STAND VAN ZAKEN OMTRENT BRUCELLOSE

Inhoud Informatie over de ziekte De situatie in België De beheersing van het gezondheidsrisico De haard in provincie Namen Het epidemiologisch onderzoek De contactbedrijven De analyses De opvolging

De ziekte Runderbrucellose is een zoönose veroorzaakt door de bacterie Brucella abortus. Het is een besmettelijke ziekte onder runderen met een belangrijke economische impact. De infectie komt momenteel in West-Europa sporadisch voor en treft voornamelijk de Zuiderse landen.

De ziekte In de Europese Unie is brucellose een gereglementeerde, aangifteplichtige ziekte. Het is eveneens een koopvernietigend gebrek. Ze maakt deel uit van een officiële bestrijding. Bovendien moet ze worden gemeld: aan Europese Commissie aan de werelddierengezondheidsorganisatie (OIE)

De ziekte De incubatie kan enkele dagen tot meerdere maanden duren. Abortus bij de koe is het meest voorkomend klinisch symptoom maar is niet systematisch aanwezig. De economische impact is vooral te wijten aan de belangrijke daling van de vruchtbaarheid en aan de verplaatsingsbeperkingen

De ziekte Besmette vrouwelijke dieren zullen grote hoeveelheden Brucella’s uitscheiden via de genitaliën en de uier. De voornaamste infectiebronnen zijn bij het verwerpen de foetus, het vruchtwater en geboortemateriaal, maar eveneens het pasgeboren levensvatbaar kalf

De ziekte Bij het manipuleren van besmet materiaal (bij het kalven, stalmest,…) kan deze ziekte overgedragen worden op de mens. Ze wordt trouwens beschouwd als een ernstige beroepsziekte, de zogenaamde Maltakoorts, voor mensen die met dieren omgaan (landbouwers, dierenartsen, veevervoerders, …).

De ziekte De routinediagnose bestaat uit een serologisch onderzoek (opsporen van antilichamen) en kan worden uitgevoerd op bloed of melk van een individueel dier en tankmelk. Bij runderen berust de bevestigingsdiagnose op het bacteriologisch isoleren van Brucella in genitale afscheiding, verworpen vrucht, lymfekleieren van het geslachte dier.

De situatie in België Het laatste geval werd gediagnosticeerd in 2010 in Haccourt in de provincie Luik. België kreeg in 2003 het officiële brucellose-vrije statuut. Door dit statuut staat de internationale markt open voor de veehouders. Een ander geval deed zich voor in 2000. België was vooral op het eind van de jaren 80 sterk besmet.

Het beheersen van het gezondheidsrisico Het behoud van de vrije status is gebaseerd op: de epidemiologische bewaking de controle op de verplaatsingen het ruimen van positieve beslagen; daarbij wordt een financiële compensatie gegeven.

De epidemiologische bewaking Doet een beroep op de dierenartsen en de veehouders via: de verplichte aangifte van verwerpingen gevolgd door onderzoek op de bemonsteringen; de wintercampagne; deze analyseert: op regelmatige basis een bepaald aantal beslagen verspreid over het Belgisch grondgebied, geselecteerde “risico” beslagen.

Controle op de verplaatsingen Dieren ingevoerd vanuit derde landen (buiten de EU) of verhandeld vanuit Europese landen die niet als vrij zijn verklaard, worden bij hun aankomst op het grondgebied getest. De buurlanden (FR, DE, LU en NL) zijn, net als ons land, vrij verklaard. Lijst van de niet als vrij verklaarde EU-landen  volgende dia

Risicolanden voor brucellose BG Bulgarije CY Cyprus ES Spanje GR Griekenland HU Hongarije IT Italië LT Litouwen MT Malta PT Portugal RO Roemenië UK Verenigd Koninkrijk

Het ruimen van besmette beslagen Alle dieren van de haard worden op bevel geslacht en worden bemonsterd om de ziekte te weerleggen of te bevestigen. De vergoeding (geplaffoneerd) voor de waardevermindering van de geslachte dieren wordt door het Sanitair Fonds gedragen

De haard in de provincie Namen Haard is verklaard naar aanleiding van een kalving via keizersnede op 23/02/2012 van een 10 dagen te vroeg geboren dood kalf. Serologisch onderzoek op het moederdier: positief resultaat. Bacteriologische cultuur op het kalf: positief resultaat.

Maatregelen in de haard Haardverklaring. Ruimingsplan voor alle runderen. Slachtingen met schatting. Analyses na bemonstering in het slachthuis.

Epidemiologisch onderzoek Heeft een dubbel doel: Stroomopwaartse identificatie met opsporen van de besmettingsweg om: de beslagen op te sporen die eventueel door dezelfde bron zijn aangetast; eventueel de controlemaatregelen te verhogen. Stroomafwaartse identificatie: opsporen van eventuele verspreiding vanuit de haard.

De contactbedrijven Het onderzoek heeft ~ 200 contactbedrijven met runderen aan het licht gebracht. In de buurt van de weide In de buurt van het veebeslag Dieren binnengebracht in de haard Dieren vertrokken uit de haard Contact via: - praktijkdierenartsen - dierenartsen-inseminator - dierenartsen die embryo’s overplanten - handelaars - wedstrijden

De contactbedrijven Algemene maatregelen: Blokkeren van de runderen in het bedrijf Opschorten van het sanitair statuut Verbod op weidegang 2 serologische bilans met een interval van 6 tot 8 weken

De contactbedrijven Specifieke maatregelen: In functie van het risiconiveau kunnen andere maatregelen genomen worden.

De contactbedrijven Opheffen van de maatregelen: De maatregelen worden opgeheven in functie van het risiconiveau, de resultaten van de serologische analyses en de epidemiologische enquêtes

Contactbedrijven Algemene opmerkingen in aanvulling van de bovenvermelde maatregelen : voor de veebeslagen met enkel meststieren: geen serologische balans enkel stieren naar slachthuis opheffen van de blokkering op basis van het onderzoek ter plaatse door de PCE

Contactbedrijven indien de dieren (behalve drachtige dieren) op de weide gaan (als dit toegelaten is): engagement van de verantwoordelijke om na 6 tot 8 weken de bloedmonsters te nemen

Aanbevelingen voor bezoek aan de bedrijven Maximaal beperken van bezoeken aan de stallen Goede hygiënepraktijken (desinfecterende baden, matten voor schoenen en laarzen) Hygiëne in het landbouwbedrijf (reinigen van de boxen) …