VoorZorg NL Primaire preventie van kindermishandeling

VoorZorg Manifest: 1001 kritieke dagen: van conceptie tot 2 jaar www.voorzorg.info Manifest: 1001 kritieke dagen: van conceptie tot 2 jaar Lees manifest Ook verwijzen naar actieprogramma Kansrijke Start (2018)

Doelstelling VoorZorg: Voorkomen en verminderen van ernstige opvoedproblemen, kindermishandeling en huiselijk geweld bij de zeer kwetsbare gezinnen Voorkomen van kindermishandeling en huiselijk geweld. Verbetering van het zwangerschaps- en geboorteproces. Verbetering gezondheid en ontwikkeling kind. Verbetering van de persoonlijke ontwikkeling van de cliënt en haar mogelijkheden voor opleiding en werk

Doelgroep: zeer kwetsbare zwangeren VoorZorg is onderzocht bij vrouwen met een cumulatie van risicofactoren (de zogenoemde ‘zeer kwetsbare gezinnen’), die zwanger waren van hun eerste kind, met een leeftijd van maximaal 25 jaar en maximaal 28 weken zwanger. Voor deze doelgroep is de effectiviteit bewezen. Bij zeer kwetsbare gezinnen, waarbij niet aan deze criteria wordt voldaan, moet de vraag worden voorgelegd aan VoorZorg Consult. Deze adviseren dan over de te volgen procedure.

Zeer kwetsbare (jonge) zwangere vrouwen Criteria: Cliënt heeft te maken met veel risicofactoren (cumulatie van risicofactoren) In het heden Weinig of geen sociale steun Armoede of (zeer) laag inkomen Huiselijk geweld Crimineel of gewelddadig milieu Prostitutie, lover-girl Huisvestingsproblemen Alcohol/drank/drugs Psychische problemen Lage of geen opleiding In het verleden Emotioneel onveilig ouderlijk milieu Uithuisplaatsingen Kindermishandeling en/of huiselijk geweld Gepest op school/sociale uitsluiting Cliënt accepteert VoorZorg als ondersteuning

Voldoet niet aan criteria RCT Aanmelding VoorZorg Eventueel telefonisch overleg Registratie VRS Conform procedure VRS Intake huisbezoek VoorZorg VoorZorg-Verder Voldoet aan criteria conform RCT VoorZorg VoorZorg > 25 jaar Voor- Zorg Con- sult Voldoet niet aan criteria RCT Al een kind Prétest VoorZorg 2 > 28 weken Zwangerschap Prétest VoorZorg Late Start Advies voor ander traject, bv Stevig Ouderschap Beschermende factoren

Advies vragen VoorZorg Consult, als: > 28 weken zwanger; Eerder een levend geboren kind, waarbij cliënte in meer of mindere mate een rol heeft gespeeld in de opvoeding; Leeftijd boven 25 jaar; Opleidingsniveau hoger dan lbo/vbo, VMBO basis of kaderberoepsgerichte leerweg, praktijkonderwijs, MBO niveau 1 en 2; Geen beheersing van de Nederlandse taal; Niet leerbaar Zeer ernstige psychiatrie Bij twijfel of vragen: Altijd VoorZorg Consult

Toeleiding Op basis van criteria en professionele beoordeling verloskundige of geboortezorg wijkteam/gebiedsteam school huisarts informele contacten …. VoorZorg intake/kennismaking Door VoorZorgverpleegkundige Op basis van criteria en professionele beoordeling.

VoorZorg intake Deelname op vrijwillige basis Start van een vertrouwensrelatie Indien geen VoorZorg: meedenken naar goede aanpak Bij twijfel of vragen  VoorZorg Consult Invoer in VRS Terugkoppeling naar de verwijzer Communicatie met sociaal wijkteam/gemeente conform afspraken

VoorZorg Doelgroep: (jonge) aanstaande moeders (van een eerste kind met een laag inkomen, weinig opleiding)met een cumulatie van risico’s; 0,5-1% van het totale aantal geboorten per gemeente; Intensief en langer durend: circa 40-60 huisbezoeken door VoorZorgverpleegkundigen vanaf 16 à 28 weken zwangerschap tot kind 2 jaar is; Huisbezoek-programma, ondersteund met e-health-mogelijkheden VoorZorgverpleegkundige is laagdrempelig, heeft ervaring in huisbezoeken èn kan medische, verpleegkundige en ontwikkelingsvragen beantwoorden Gestandaardiseerd èn flexibel programma.

Uitgangspunten Relatie tussen de verpleegkundige en de moeder voorwaarde voor het slagen van het programma én een leerervaring voor de moeder Verpleegkundige werkt samen met de moeder aan: gestructureerde gedragsverandering het stellen van realistische en haalbare doelen het versterken van de vaardigheden van de moeder het volgen van de ‘hartenwens’ van de cliënt het versterken van haar eigen kracht en mogelijkheden VoorZorg wordt afgestemd op en werkt samen met bestaande voorzieningen, met name het sociaal wijkteam/gebiedsteam en geboortezorg

Theoretische onderbouwing Presentietheorie (Baart): Ouderschapstheorie (van der Pas): Contextuele benadering (Boszorgmeniye-Nagi): Gehechtheidstheorie (Bowlby): Schaarste theorie (Mulainathan en Shafir): Ecologische theorie (Bronfenbrenner):  Self-efficacy theorie (Bandura):  Verpleegkundige theorie (Neumann): 

VoorZorg werkt multisystemisch 9 ontwikkelvelden: Hechting en ouderschap Gezondheid van kind, moeder en vader Ontwikkeling van het kind Levensloop-ontwikkeling van moeder en eventueel vader Veiligheid Financiën Communicatie Informele steun en netwerk Gebruik van (andere) gemeenschapsvoorzieningen.

Methodieken Empowerment verhogende benadering Motiverende gesprekstechnieken Oplossingsgericht werken Positieve bevestiging Terugkerende modules Sociale vaardigheden VoorZorg Video Home Training VoorZorg Opstapje VoorZorg Reflectie bladen

Uit de effectstudie via RCT (Mejdoubi 2014 Amsterdam UMC, locatie VUMC) blijkt: - de juiste doelgroep wordt bereikt. 76% alleenstaand, 74% armoede 68% geweld in het verleden en/of heden 19% depressie 25% middelenmisbruik 98% heeft 4 of meer risicofactoren 72 % heeft 7 of meer risicofactoren.

Nederlands onderzoek (2014) Hoofdvraagstelling: Wordt kindermishandeling door VoorZorg voorkomen? Huiselijk geweld: Controle groep: 26 %, VoorZorg: 19 % Conclusie: VoorZorg is effectief in het voorkomen van kindermishandeling.

Roken tijdens en na de zwangerschap. Blauw= Care as usual Groen= VoorZorggroep Conclusie: Cliënten die VoorZorg ontvingen rookten minder vaak en minder veel Cliënten die VoorZorg ontvingen rookten niet bij de baby

Borstvoeding (%) met 6 maanden VoorZorggroep 14% borstvoeding Controle-groep 6% borstvoeding

Financieel Uit onderzoek in Nederland (‘Investeren in opvoeden en opgroeien loont!’ Paul Dam, 2013) blijkt: het uitvoeren van VoorZorg levert een kosten-baten rendement van minimaal 20 % op. In 2013 wordt door Verdonck & Klooster in opdracht van onder andere ActiZ en GGD Nederland een kosten-effectiviteitsonderzoek (Investeren in opvoeden en opgroeien loont!) gedaan naar diverse preventieve programma’s, waaronder VoorZorg. De eerste voorlopige resultaten hiervan zijn positief! Het uitvoeren van VoorZorg levert minimaal 20% op. Op basis van de huidige ervaringen kan gesteld worden, dat VoorZorg een relatief goedkoop programma is (ongeveer € 14.500,-- per traject van 2,5 jaar). Ter vergelijking: een residentiële plaatsing van een jongere gedurende een half jaar kost ca. €30.000.

Succesfactoren VoorZorg Aanvullend op reguliere (preventieve) gezondheidszorg; Veelomvattend: 9 ontwikkel topics; Langdurige vertrouwensrelatie tussen zwangere/ jonge moeder; Gebaseerd op werkzame elementen Gericht op empowerment van de (jonge) moeder; Intensieve huisbezoeken begin zwangerschap tot 2 jaar; Gebaseerd op theorie en onderzoek. Wereldwijd bestaat een redelijke consensus over de noodzaak van vroegtijdig ingrijpen boven interventies op latere leeftijd. Het rendement van vroegtijdige investeringen in het opvoeden en opgroeien is groter dan dat van latere investeringen. VoorZorg is een evidence—based en kosten-effectieve interventie voor de meest kwetsbaren in onze samenleving - heel jonge kinderen en hun moeders in achterstandssituaties.

Ontwikkelingen Permanente ontwikkeling VoorZorg Groei van aantal organisaties, gemeentes, VoorZorgverpleegkundigen en cliënten VoorZorg Verder: pilot en onderzoek (VUMC) VoorZorg 2: prétest en aanvraag ZonMw VoorZorg Late Start: prétest en aanvraag ZonMW

Zijn er vragen? www.voorzorg.info Manifest 1001 kritieke dagen

Dank U Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Een casus…..

Voorbeeld casus Marissa (I) 19 jaar, zwanger; Situatie bij intake verloskundige: “ongeveer drie maanden denk ik” Woont in bij haar vriend = vader van het kind; antikraak en klein Heeft een Wajong (“school niet afgemaakt, en ben nogal snel boos!”) Is gestopt met drugs en blowen sinds ze weet dat ze zwanger is. Rookt ongeveer 20 sigaretten per dag, drinkt ‘minder’ Geen werk, geen dagbesteding.

Vervolg casus Marissa (II) Kennismakingsgesprek VoorZorgverpleegkundige: Kindje is niet echt gewenst, maar vriend wil absoluut geen abortus Marissa heeft een verleden van weglopen, jeugdzorg, ruzie met ouders, nu geen contact meer, ‘kan geen hulpverlener meer zien’; regelmatig ruzie met vriend (geweld? verbaal?) Wil toch wel het beste voor ‘het kind’: “als het nu eenmaal niet weggehaald mag worden, dan moet het kind het beter krijgen dan ik!” VoorZorg?