De Omgevingswet en erfgoed principes en participatie Flip ten Cate 27-5-2019

Revolutie van de Omgevingswet Echt fundamenteel nieuw: de overheid bepaalt niet langer wat de norm is, waarna ze toetst of die norm door een concreet initiatief overschreden wordt, maar: De gemeenschap stelt maatschappelijke doelen, de overheid bevordert dat initiatiefnemers, in overleg met de omgeving, die doelen naderbij brengen – zelfs als dat soms in strijd is met (sommige) normen en regels.

Hoofddoelen van de wet: Een veilige leefomgeving Een gezonde leefomgeving Een goede omgevingskwaliteit Motto’s van de wet: Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit Eenvoudig Beter Basisprincipes van de wet: Decentralisatie Deregulering Flexibiliteit ipv maakbaarheid Vertrouwen Actoren in de “omgeving” krijgen een rol Uitnodigingsplanologie

Omgevingsplan In 4 AmvB’s: * Omgevingsbesluit (OB) * Besluit Kwaliteit Leefomgeving (BKL) * Besluit Activiteiten Leefomgeving (BAL) *Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL)

Nieuw: de Monumentenbiotoop! Bouwplan in de ‘omgeving’ mag het monument niet ontsieren of beschadigen Besluit Kwaliteit Leefomgeving (BKL) art 5.130: Het omgevingsplan bevat in ieder geval regels voor (…) d. het voorkomen van aantasting van de omgeving van rijksmonumenten, voorbeschermde rijksmonumenten en monumenten die op grond van het omgevingsplan zijn beschermd, voor zover die monumenten door die aantasting worden ontsierd of beschadigd; (Aldus invulling gegeven aan Verdrag van Granada)

Erfgoed in de Omgevingswet Jeroen Zomer (Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland) Sarah Ros (VNG, G40, Haarlem) www.steunpunterfgoednh.nl

Participatie in de Omgevingswet Participatie = “het in een vroegtijdig stadium betrekken van belanghebbenden bij het proces van besluitvorming”. Belanghebbenden, volgens de wet: burgers, ondernemers, maatschappelijke organisaties, andere bestuursorganen Volgens het OmgevingsBesluit gaat participatie over het “betrekken van de omgeving” bij een overheidsbesluit.

participatie over beleid participatie over concreet initiatief Instrument Regels Verantwoordelijke Waar staat het? Omgevingsvisie Motiveringsplicht bij vaststelling Bevoegd gezag Omg.besluit 10.7 Omgevingsplan Kennisgeving vooraf + motiveringsplicht bij vaststelling Burgemeester en wethouders Omg.besluit 10.2 lid 1 en 2 Omgevings vergunning Aanvraagvereiste: of en hoe derden betrokken zijn initiatiefnemer Omgevingsregeling art 7.4 o.b.v. Omg.wet 16.55

Participatie over beleid: vormvrij De wet regelt dát participatie bij beleid vereist is, maar niet hóe. Doel: eigenaarschap van omgevingsvisie en –plan bij de gemeenschap Een aantal varianten: toetsmodel: inspraak bieden op voorgenomen besluit meedenkmodel: participanten dragen oplossingen aan voor een vraagstuk co-productiemodel: beleid wordt gezamelijk met participanten gemaakt zelfbeslissing: groep participanten krijgt een budget en schrijft op deelterrein zelf het beleid (bv voor bedrijventerrein of buurtpark)

Participatie over (bouw-)initiatief: overheid staat buitenspel Initiatiefnemer is verantwoordelijk: aangeven óf, en hóe ‘burgers, maatschappelijke organisatie en bestuursorganen’ bij de voorbereiding zijn betrokken. Ultiem doel: investering draagt bij aan maatschappelijke doelen uit het beleid. Initiatiefnemer levert omgevingskwaliteit en verwerkt de belangen van ‘de omgeving’ zo mogelijk in zijn investering: koppelkansen vergroten draagvlak en kwaliteit.

Misverstanden over participatie Draagvlakplanologie (als de buren het goedvinden, is publiek belang niet meer aan de orde. Of: de Omgevingsvisie = een nietje door de participatie-resultaten) B&W moeten evenwichtige afweging maken Uitnodingsplanologie (heeft niets met participatie te maken) Right to challenge (zit NIET in de Omgevingswet, maar wel in het regeerakkoord)