VOS metingen met draagbare FID en PID toestellen Jeroen Van Deun

Overzicht Wat zijn VOS? Waarom meten? Meetplaatsen? Toestellen Kalibratie Responsfactor Responstijd Lineariteit Zuurstofgehalte bij FID Watergehalte bij PID Omrekening concentraties Meetonzekerheid

Wat zijn VOS? Vluchtige Organische Stof = solventen die in de lucht vrijkomen bij allerlei processen (verven, lijmen, drukken, overslag,…) (def: organische component met dampdruk ≥ 0,01 kPa bij 293,15 K)

Waarom meten? Bronnen/emissiepunten van VOS opsporen + kwantificeren Plaatsen met explosiegevaar opsporen Bepalen van de diffuse VOS emissies in het kader van de Solvent Directive (1999/13/EC), bedrijven Vlarem II bijlage 5.59.1

Meetplaatsen? Diffuse emissies: Bedrijfsruimte LDAR (Leak Detection And Repair): EPA-453/R-95-017 Protocol for Equipment Leak Emission Estimates) Niet-LDAR: ventilatie-openingen: roosters, ramen, deuren,… Bedrijfsruimte

Draagbare FID FID (flame ionisation detector) Meetgebied: 1 tot 50 000 ppm methaanequivalenten

Draagbare PID PID (photo ionisation detector) Meetgebied: 24 ppb tot 2000 ppm Gevoelig voor aromaten, onverzadigde KWS Minder gevoelig voor alifatische componenten

Kalibratie Het toestel moet gekalibreerd worden: vóór elke meetsessie minstens om de 3 uur na elke meetsessie Indien de meetwaarde van het ijkgas meer dan 10% afwijkt, moeten alle metingen vanaf de vorige kalibratie opnieuw uitgevoerd worden.

Responsfactor responsfactor voor elke te meten VOS component < 10 responsfactor van mengsel: aanmaak mengsel en meten met toestel: nauwkeurigste bepalen met formule: minder nauwkeurig

meettijd = 4 sec + 16 sec = 20 sec Responstijd FID meettijd = 4 sec + 16 sec = 20 sec wachten registreren

meettijd = 10 sec + 40 sec = 50 sec Responstijd PID meettijd = 10 sec + 40 sec = 50 sec wachten registreren

Lineariteit

Lineariteit

Effect O2 op FID Minimum O2-gehalte: 16% Bij 425 ppm CH4

Effect H2O op PID Bij 9,15 ppm isobutyleen

Omrekening concentraties C: concentratie [kg C/Nm³] Canal: concentratie gemeten met de analyzer [ppm] RFgew: gewogen responsfactor aantalCgew: gewogen aantal koolstofatomen per solvent molecule MM: atoommassa van koolstof (12 g/mol) Vmol: molair volume (22,4 l/mol)

Omrekening concentraties X1: molfractie van solvent 1 Xn: molfractie van solvent n RF1: responsfactor van solvent 1 RFn: responsfactor van solvent n aantalC1: aantal koolstofatomen per molecule van solvent 1 aantalCn: aantal koolstofatomen per molecule van solvent n

Meetonzekerheid Let op! dit geldt enkel voor de gemeten concentratie, voor de omgerekende concentratie moeten nog meer factoren in rekening gebracht worden!

Referenties Method 21 van US-EPA Meetprotocol voor lekverliezen van Nederland prEN 15446 Fugitive and diffuse emissions of common concern to industry sectors – Measurement of fugitive emission of vapours generating from equipment and piping leaks Code van Goede Praktijk Meting van Diffuse VOS-emissies: Deel 2: Meting van de concentraties van diffuse emissies: VITO, 2007: http://www.emis.vito.be

Vragen?