Joke Beekman VS revalidatiegeneeskunde Sint Maartenskliniek Meer (h)erkenning voor de conus cauda laesie CV&V symposium, 4 april 2019 Joke Beekman VS revalidatiegeneeskunde Sint Maartenskliniek

Disclosure Joke Potentiele belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Wellspect, Coloplast; Verzorgen van presentaties en scholingen Hollister; Lid van adviesraad Hollister Education; Lid van ICEF en voorzitter Educational Committee SCI Nurse conferences Sponsoring Wellspect, Coloplast en Hollister; Deelname aan door hen georganiseerde en gesponsorde congressen

Jolanda Peeters 57 jaar 10 jaar geleden bij ski ongeval ruggenwervel gebroken; veel rugpijn 2 x opnieuw geopereerd aan lumbale wervelkolom (laatste keer 2 jaar geleden) Loopt slecht (motorische zwakte) Last van sensibiliteitsstoornissen en zenuwpijn in onderbenen

Anamnese Sinds 3 jaar toenemende klachten met mictie en defecatie Geen enkel aandrang- en passagegevoel meer voor mictie en defecatie sinds laatste operatie Gaat ca. 10x per dag en 1-2x per nacht naar toilet en perst dan voor mictie en defecatie (op tijd en bij activiteiten) Drinkt minder als ze de deur uit moet uit angst voor incontinentie. Max. op “goede” dagen 1,5l/24 uur

Anamnese Is minimaal stress incontinent (druppels), waarvoor inlegkruisje Gem. 1 x per kwartaal verliest ze een grote hoeveelheid urine in 1 keer (weet niet waarom) Ontlasting gaat alleen mis bij diarree, maar zorgt wel voor veel onzekerheid omdat ze nooit weet wanneer ze ontlasting moet krijgen Bristol stool schaal 1-2 met gebruik van 2 zakjes psylliumvezels (denkt niet dat dit iets doet; als ze het overslaat verandert er niets)

Onderzoek (anamnese) Na laatste operatie; net zolang geperst tot residu <200ml (want dan mocht ze naar huis) UDO; gestopt ivm ontlasting incontinentie, nooit herhaald (traumatische ervaring). Geen controles meer bij urologie Laatste jaar 4x UWI Consult bij revalidatiearts; alleen gekeken naar motorische zwakte/aangepaste schoenen

Conus cauda laesie Is een verzamel-naam voor: Conus Medullaris syndroom (CMS) en Cauda Equina syndroom (CES)

Oorzaak Compressie van de lumbale en sacrale zenuwbanen ter hoogte of distaal van de conus medullaris (meestal ter hoogte van Th11-L1 en lager)

Oorzaken HNP (70%) Tumoren Fracturen ruggenwervels Kanaalstenose Infecties (zoals spondylitis) Complicaties bij spinaal anesthesie Geweldsmisdrijven

Symptomen Sensibele stoornissen in rijbroekgebied Vegetatieve stoornissen (mictie, defecatie en seksualiteit) Ischiasachtige pijnklachten Zenuwpijn of –sensaties Afhankelijk van niveau motorische en sensibele stoornissen in onderste ledematen

Mictiestoornissen Hypocontractiele blaas met sfincter zwakte (blaasledigingsreflex afwezig) Kans op stress incontinentie Kans op overloopincontinentie Kans op retentie of residuen Verminderd of afwezig aandranggevoel Verminderd of afwezig passagegevoel

Defecatiestoornissen Afwezige defecatiereflex Sfincter spanning is laag, waardoor verlies van feces bij dunnere consistentie Geen onderscheidend vermogen tussen gas/vloeibare en vaste ontlasting Vaak langere colon transittijd, waardoor obstipatie Verminderd of afwezig aandrang- en passagegevoel

Epidemiologie Weinig goede cijfers beschikbaar, geen cijfers in Nederland Schatting voor westerse, ontwikkelde landen Incidentie: CMS 1,5 per miljoen CES 3,4 per miljoen Prevalentie: CMS 4,5 per 100.000 inwoners CES 8,9 per 100.000 inwoners

Epidemiologie (2) Schattingen voor HNP operaties geven aan dat 2-3 % van alle operaties zouden kunnen resulteren in (partieel) conus cauda beeld Grootste risico groep zijn mannen van middelbare leeftijd

Behandeling Acute fase: - MRI om diagnose te bevestigen - decompressie < 48 uur

Prognose Moeilijk in te schatten….afwachten Als herstel optreedt vaak in eerste jaar Maar helaas vaak niet gediagnosticeerd, met name als klachten “wel mee lijken te vallen” Vooral defecatie- en seksuele stoornissen worden tijdens opname vaak nog niet bemerkt 20% houdt ook op langere termijn ernstige klachten

Behandeling mictieklachten Urodynamisch onderzoek bij veranderd mictiepatroon of –klachten (meestal >3 maanden na ontstaan klachten) Door aanwezige buikspieren is soms persmictie mogelijk (mits goede compliantie en geen residuen) Anders is CISC eerste keuze Bekken bodem FT kan helpen bij stressklachten mits voldoende aanwezige sensibiliteit

Behandeling defecatieklachten Algemene maatregelen Vochtintake 1,5-2,5 liter/24 uur Voeding; vezels 30-40gram/dag Voldoende beweging Bij slecht of hard resultaat (obstipatie), moeite met het eruit krijgen van feces of fecale incontinentie; behandelen volgens beslisboom defecatiebeleid

Voor defecatie Na ”normale” defecatie Normaal SCI

Darmspoelen SCI voor en na

Behandeling seksuele klachten Advies door seksuoloog Bij mannen medicatie zoals cialis of viagra Tomax procedure bij mannen kan optie zijn (alleen onder niveau L1) Bij vrouwen gebruik extra glijmiddel Sensibiliteitsstoornissen blijven groot probleem

Behandeling overige klachten Pijn: evt. neuropatische pijnmedicatie, TENS, afleiding! Motorische stoornissen (afhankelijk van hoogte): looptraining, gebruik van orthesen en aangepast schoeisel maar ook rolstoeltraining Zo nodig begeleiding MW of psycholoog

En….Jolanda Peeters Nog vroeg in traject Looptraject gestart om te beoordelen of/welke orthese haar meerwaarde kan bieden bij lopen UDO gepland (spannend) CISC gaan leren (op eigen verzoek) Darmspoelen gaan oppakken (op eigen verzoek) Seksual counselor inschakelen bij vraag

Vragen?