Diarree & obstipatie D17v Periode 7

In deze les gaan we het hebben over: Opdracht vorige week: werkblad spijsvertering Diarree: wat is het? Waardoor ontstaat het? Wat kunnen we eraan doen?  Obstipatie: wat is het? Waardoor ontstaat het? Wat kunnen we eraan doen? Ziektebeelden die hiermee in verband staan.

Diarree: wat is het? Vaker een dunnere ontlasting dan normaal Niet zelden waterdun Gaat meestal gepaard met buikkrampen Door een bepaalde oorzaak wordt er geen vocht onttrokken uit de ontlasting en ontstaat er een waterdunne brij Onderscheid tussen acuut en chronisch

Plotselinge maag-darminfectie (gastro-enteritis) Voorbeeld van acute diarree Ontstaat meestal door besmetting met een bacterie, virus of parasiet. Soms door voedsel of medicatie. Meestvoorkomende vorm van acute diarree is de buikgriep Wordt veroorzaakt door een virus, dus geen AB-kuur mogelijk om buikgriep tegen te gaan.

Viraal: buikgriep Virussen worden uitgescheiden en verspreid via ontlasting Besmettelijk!  Soms kleine epidemie (bijvoorbeeld binnen het gezin of een peuterspeelzaal)

Symptomen diarree Waterdunne/brijachtige ontlasting Meerdere keren per dag Buikpijn, misselijk, vaak ook krampen Gaat binnen enkele dagen vanzelf weer over Meer drinken (gewoon eten) Gebruik van medicijnen is meestal niet nodig.

Bacteriële gastro-enteritis Oorzaken bijvoorbeeld besmet water of voedsel (legionella, salmonella) Bloed of slijm bij ontlasting Koorts (bacteriën veroorzaken ontsteking)

Voedselvergiftiging Sommige bacteriën en schimmels produceren toxines (giftige stoffen) Hierbij vaak binnen enkele uren diarree na inname van het besmette voedsel Ook misselijkheid en braken Vooral bij schaaldieren, kip, rundvlees, melk en salades Oorzaak: eten verkeerd bewaren (bijvoorbeeld te lang op kamertemperatuur i.p.v. in koelkast)

Parasitaire gastro-enteritis Wisselende structuur van ontlasting (normale en dunnere ontlasting wisselen elkaar af) Duurt vaak langer dan 10 dagen Vooral mensen die naar de (sub)tropen zijn geweest Een parasiet heeft een gastheer (darmbacterie) nodig om te overleven Soms hechten parasieten zich aan het darmslijmvlies --> ontstekingsreacties Slijmvlies zwelt op en geeft een pijnlijke buik en diarree

Andere oorzaken diarree Acute blindedarmontsteking (appendicitis) Prikkelbare darmsyndroom (PDS) Ziekte van Crohn (ontstekingsziekte van de darm) Andere (chronische) darmziekten

Medicijnen die diarree kunnen veroorzaken Onlangs gebruik van: Antibiotica NSAID's  Antihypertensiva Digoxine (verbetert pompkracht van het hart) Lithium (vermindert stemmingswisselingen) Anti-epileptica Theofylline (onderhoudsbehandeling astma en COPD)

Aandachtsgebieden & dringende triage Mensen met een verminderde weerstand (baby's, ouderen) Diabetes mellitus  Werkzaam in de voedselbereiding,verpleging of verzorging Persisterend braken Extreme dorst Neiging tot flauwvallen Suf, verward

Drink meer dan anders (liever geen vruchtensap, lightproducten of frisdranken) Eet naar behoefte Bij baby's: borst of flesvoeding gewoon voorzetten (niet verdunnen) Betrouwbaarheid OAC is niet gewaarborgd, maatregelen nemen Handen goed wassen na toiletbezoek of verzorgen van kinderen met diarree Verwissel bij baby's vaak de luier Reinig wc (deurkrukken), bekers, keukengerei steeds na gebruik Adviezen & hygiëne

Weer contact opnemen bij langer dan 3 dagen waterdunne diarree Kinderen < 2 jaar, volwassenen > 70 jaar contact opnemen bij langer dan 1 dag Bij koorts Erger ziek voelen Vangnetadviezen

Geneesmiddelen bij diarree Loperamide (Imodium®) Heeft een remmende werking op de diarree (vermindert in de eerste 2 dagen de frequentie) Bijwerking: obstipatie O.R.S.: bij gevaar voor uitdroging. Oral Rehydration Salt

Obstipatie Ontlasting komt minder vaak dan normaal en is hard (minder dan 3 maal per week). Gevolg = verstopping (obstipatie) Oorzaken: Te weinig vezels in de voeding/te weinig drinken/te weinig beweging Medicijnen die verstopping veroorzaken (ijzerpillen, morfine) Stress/ophouden van ontlasting Chronische (darm)ziektes, darmkanker Psychologische problematiek Geen oorzaak.

Symptomen & advies Te weinig ontlasting Buikpijn Opgeblazen gevoel Gasvorming, loze aandrang Gebrek aan eetlust Buikkrampen Gezonde voeding met voldoende vezels (vezels zorgen ervoor dat de ontlasting vocht vasthoudt waardoor er meer zachtere faeces komt Volkoren producten, peulvruchten, groentes en fruit Minimaal 30 gram per dag aan vezels 1,5 – 2 liter water per dag drinken Bewegen, ten minste half uur per dag Toiletbezoek nooit uitstellen Behandeling met medicatie

Medicijnen bij obstipatie (3 groepen) Contralaxantia Volumevergrotende middelen Osmotische laxantia Prikkelen de darmwand, waardoor iemand snel kan poepen. Voorbeelden: Dulcolax®, Microlax, klysma  Indicatie: ter voorbereiding OK of darmonderzoek (coloscopie), of als iemand bedlegerig is, of osmotische laxantia hun werk niet genoeg doen en de ontlasting niet op gang wil komen Houdt vocht vast, mild werkend. Voorbeeld: lactulose(stroop) Mag langdurig gebruikt worden, 's ochtends innemen Vullen de darmen, bevatten onverteerbare vezels die vocht vasthouden. Ontlasting wordt zachter. Indicatie: vaak ter voorbereiding op een onderzoek (Clean prep) waarbij de darm helemaal leeg moet zijn.

Complicaties bij obstipatie Ileus (darmobstructie): hierbij treedt er een afsluiting van de darm op, hevige koliekpijn, braken, opgezette pijn Invaginatie: bij kinderen zal een deel van de darm uitstulpen in het naastgelegen gedeelte van de darm. Dit veroorzaakt obstructie.

Triage Vermagering en verminderde eetlust Bloed en/of slijm bij de ontlasting Afwisseling diarree en obstipatie Chronische ziekte Obstipatie door medicatie: overleg Obstipatie langer dan 3 weken: overleg