Tijd van Steden en Staten Strijd om de wereldlijke en geestelijke macht
Investituurstrijd en Guldensporenslag Strijd om wereldlijke macht: adel, koning, burgers in o.a. Vlaanderen (eind 13e / begin 14e eeuw Strijd tussen paus en Duitse Keizer (Roomse rijk) om de benoeming van bisschoppen (investituur) (11e en 12e eeuw). Bisschip als leenman van de koning/keizer.
Scheuring in Dé kerk Oosters of Groot Schisma (1054) Rome Constantinopel Rooms Katholiek Grieks-Orthodox Protestantse Kerk Katholieke Kerk
Strijd in steden en tussen adel en steden In steden: invloed van patriciërs op het stadsbestuur. (invloed gilden werd groter) Steden en adel: het hebben van privileges en betaling van verschuldigde belasting Conflict tussen leenheer en leenmannen geeft de steden de gelegenheid hun invloed te vergroten door te partij te kiezen in conflicten = Guldensporenslag maar ook de Honderdjarige Oorlog
Investituurstrijd en tweezwaardenleer Investituurstrijd werd gewonnen door de paus, zie bron 22. Tweezwaardenleer: benoeming door de paus en daarna benoeming tot vazal van de koning/keizer Resultaat: versteviging van de macht van paus en nog geen scheiding tussen de machten. Máár onder invloed van kritiek op de leefwijze e.d. ontstaan er een hervormingsgezinde stroming binnen de kerk. (zou later uitmonden in Hervorming) Luther was dus niet de eerste!! Hervorming; Pr. erkennen geen paus > veel Duitse vorsten kiezen Pr.