ASS en seksualiteit Dorinda Altena Behandelzaken 15 februari 2019

Leren fietsen

Vlaggensysteem; objectieve norm om seksueel gedrag te duiden. Is het gedrag normaal of niet? Hoe moet ik hierop reageren? Beoordelen door middel van het Vlaggensysteem

Vier vlaggen! Groene vlag: seksueel gedrag is helemaal oké. Gele vlag: over de grens. Niet helemaal oké. Beter opletten! Rode vlag: flink over de grens, niet oké. Stoppen! Zwarte vlag: hier wordt iemand pijn gedaan, dit kan niet. Stoppen!

ZES CRITERIA VOOR BEOORDELING Toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijdsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

+Ik doe het alleen omdat ik het zelf wil en de ander wil ook +Ik doe het niet om de ander een plezier te doen of omdat ik bang ben dat de ander boos zal worden +Ik mag niet aandringen als de ander niet wil Vrijwillig: Afhankelijk van ×Mate van druk, dwang, aandringen,… ×Sociale druk en groepsdruk ×Beloning, betaling, secundaire winst ×Erbij horen, willen meedoen ×Mate waarin men kan ontsnappen ×Verwachting van negatieve consequenties indien men weigert +Seksueel getint contact met iemand die veel ouder, sterker of slimmer is, is niet ok +Seksueel getint gedrag met iemand die veel jonger of zwakker is ook niet.

Kwetsbaarheid Beperking Stoornis Autisme Trauma Mythes

Mensen met autisme zijn kwetsbaar ● Verlangen, maar gebrek aan kennis, vaardigheden en kansen ● zorgen of niet erkennen seksuele behoefte (vanuit omgeving) ● stellen niet altijd uit zichzelf vragen ● moeilijker om hun eigen en andermans grenzen te herkennen en aan te geven ● sensorische onder- of overgevoeligheid ● kunnen verkeerde ideeën hebben ontwikkeld ● leren minder van hun leeftijdsgenoten

Casus Twee dertienjarige meisjes zitten in de slaapkamer op bed. Ze strelen elkaar tussen en over de bovenbenen en vinden het fijn. Welk gedrag past bij hun leeftijd? Wat voor vlagkleur zou je geven?

Groene vlag Aan alle genoemde criteria is voldaan

Casus Twee jongens van 11 en 17 jaar masturberen elkaar in het hokje van het zwembad Welk gedrag past bij hun leeftijd? Wat voor vlagkleur zou je geven?

Rode vlag Er is sprake van ‘rood gedrag’ (ernstig grensoverschrijdend), wanneer er: ● Of geen duidelijke toestemming is van beide betrokken; ● Of er gebruik gemaakt wordt van manipulatie, chantage of macht; ● Of als er sprake is van een grote ongelijkwaardigheid tussen de betrokkenen ● Of gedrag beledigend of kwetsend is voor anderen; ● Of gedrag dat fysieke, emotionele of psychische schade veroorzaakt; ● Of seksueel gedrag dat bij de meeste kinderen of jongeren meestal pas op latere leeftijd gezien wordt.

Een jongen van 5 komt regelmatig en ongevraagd aan de borsten van mama Een jongen van 5 komt regelmatig en ongevraagd aan de borsten van mama. Ze maakt zich zorgen.

Gele vlag Er is sprake van ‘geel gedrag’ (licht grensoverschrijdend), wanneer er: ● Of geen duidelijke wederzijdse toestemming is ● Of er sprake is van lichte dwang of druk ● Of er sprake is van lichte ongelijkwaardigheid ● Of er sprake is van licht aanstootgevend gedrag ● Of er sprake is van gedrag dat zelfbeschadigend kan zijn ● Of het gedrag niet helemaal leeftijdsadequaat is Geel gedrag is vrij ‘normaal’ in de ontwikkeling van gezond seksueel gedrag, want grenzen verkennen en uitdagen, hoort nu eenmaal bij de ontwikkeling.

Jongens van 13 (zwakbegaafd en auti) tonen hun piemel aan spelende kinderen. Voor hen is het een grap, voor de kinderen niet.

Een meisje van 14 wordt via facebook uitgescholden omdat ze lesbisch is.

Zwarte vlag Er is sprake van ‘zwart gedrag’ (zeer ernstig grensoverschrijdend), wanneer er: ● Geen duidelijke toestemming is van beide betrokkenen; ● Het seksueel contact wordt afgedwongen met dreigementen, agressie of geweld; ● Een grote ongelijkwaardigheid is ● Het gedrag zwaar aanstootgevend is; ● Een gevolg is van zware fysieke, emotionele of psychologische schade; ● Het gedrag totaal niet overeenstemt wat met op die leeftijd gebruikelijk is.

In een gesprekje over een stijve piemel met een jongen (5 jaar) met een visuele handicap, raakt de professional de penis aan en toont hoe hij moet masturberen.

Schema Toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid groen geel rood zwart Toestemming OK +- OK - OK --OK Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeft/ontw. adequaat Context-adequaat Zelfrespect Grensoverschrijding op één van de criteria voldoende om geen groene vlag te krijgen

Tips voor de begeleiding? Groen: accepteren en eventueel uitleggen Geel: begrenzen en alternatieven bieden, uitleggen Rood: verbieden, uitleggen en controleren, eventueel straf of interventie aankondigen Zwart: verbieden, uitleggen, tussenkomen met straf of/en begeleiding Uitzendinggemist.net Hotel Sophie; aflevering Seks en opvoeding.