Van harte welkom!

Programma 13:30 Opening 13.40 Inleiding 14:00 Geleide rondgang 17:00 Einde rondgang Gezamenlijke afsluiting

De thema’s van de dag: Helemaal het einde, wel of niet beëindigen van de teelt Vergroening, biodiversiteit en nematologie Nutriënten en organische stof Mechanisatieplein met expo

Groenbemesters Helemaal het einde! WUR I Open Teelten Johan Specken, Regionaal onderzoeker

De bodem: biologisch-chemisch-fysisch Bodemleven, weerbaarheid, bodemgebonden ziekten/ plagen, mineralisatie, beworteling. Chemisch Mineralisatie, nutriëntenlevering, C/N ratio of bezetting aan het CEC. Fysisch Verslemping, erosie, afspoeling, verstuiving, plasvormingen, verbeteren van capillaire nalevering en vochtdoorlatendheid.

Groenbemesters: onderdeel van goed bodembeheer Levering o.s. Nutriënten vastleggen Beheersing ziekten/ onkruiden/ plagen Doorwortelen bodem Voorkomen verstuiving/ erosie/ plasvorming Verbeteren bodemstructuur Vergroening

Groenbemesters - chemisch Nutriënten vastleggen en de winter “ overtillen” Vlinderbloemigen: extra stikstofbinding uit de lucht Vrijmaken gebonden fosfaat en kali Vraag: wie kort een volggewas i.v.m. geslaagde groenbemester op N-gift?

Groenbemesters – biologisch Stimuleren bodemleven, effecten biodiversiteit Beheersen pathogene aaltjes/ bodemziekten/ plagen. Groenbemester soms ook goede waardplant Onkruidonderdrukking Perceel en situatie verschillend. De groenbemesterkeuze is soms perceelsspecifiek

Groenbemesters en o.s. Aanvullen met mest compost en gewassen vervangen voor zandgewassen

Het moment van zaaien i.r.t slagen teelt   juli aug sept okt Bladrammenas Gele mosterd Engels raaigras Italiaans raaigras Winterrogge Japanse haver Afrikaantjes

www.aaltjesschema.nl Groenbemesters – Waardplantstatus voor aaltjes Ik zou dit plaatje verplaatsen naar plaats 5; volgend op de nadelen. Dit hoort bij de basiskennis over enkelvoudige groenbemesters. Welke aaltjes zijn aanwezig? Pas op met waardplanten!

Groenbemesters en bodemschimmels (bodemschimmel schema) Bron: http://www.handboekbodemenbemesting.nl/upload_mm/f/3/e/4199c855-e55f-47ab-8684-10d4035d9877_Schema%20bodemschimmels.pdf

Bodemplagen (schema bodemplagen) Bron: http://www.handboekbodemenbemesting.nl/upload_mm/3/c/7/69bd8a88-68ac-4cb9-8c34-7bb0874ee4e1_Schema%20bodemplagen.pdf

Groenbemesters en biodiversiteit Voeden bodemleven: mineralisatie, bodemgezondheid Bovengronds: voeding en schuilplaats Ziekten en plagen, weerbaarheid, aanwezigheid natuurlijke vijanden etc. Aantrekkelijke groenbemesters: maatschappelijke acceptatie

meer ziekte-onderdrukking? Gewasmengsels.... Slagingskans Bodembedekking Beworteling Opbrengst Structuur Nutriënten opname en overdracht Verhoging biodiversiteit Welke fabels?? Meer plantensoorten, meer ziekte-onderdrukking? © Pieter Maris

Effect van groenbemesters(mengsels) op aaltjes- besmetting en aardappelopbrengst (Valthermond) Perceel natuurlijk besmet met Pratylenchus penetrans Inzaai groenbemesters na de teelt van wintergerst 19 juli 2016 Drie groenbemesters: Japanse haver Tagetes patula Mengsel – 7 gewassen Nateelt zetmeelaardappelen in 2017 Wat zat er in het mengsel van Terralife solarigol? 8% Alexandrijnse klaver 1% Deder 7% Vlas 15% Niger 20% Japanse haver 14% Tillage Rammenas 35% Zomerwikken

Effect van de groenbemesters 2016 op de besmetting van het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans Pf = besmetting na de teelt (mrt-17) c b b Pi = besmetting direct voor zaai a De gemiddelde Pi besmetting is 300 Pp/100 ml grond. Verschillen tussen object gemiddelden is klein en niet significant.

Effect van de groenbemesters op de nateelt zetmeelaardappel

Mengsels: Feiten of fantasie? Gewasdiversiteit (GLB-subsidie) Opkomst, groei en bodembedekking Bodemstructuur Nutriënten opname en -overdracht Organische stof productie Biodiversiteit en activiteit Bodemweerbaarheid ?

Mengsels: Ja. Tenzij: Mengsels kunnen aaltjes sterk vermeerderen Pratylenchus kent een brede waardplantenlijst Lange termijn effecten onduidelijk Gebruik beschikbare info Stem keuze groenbemester of mengsel af op situatie (perceel, volggewas,..... ) “Ga bij de keuze van de groenbemester af op wat we wel weten!”

“ideale veenkoloniale mengsel” het meest fantastische groenbemestermengsel: Snelle grondbedekking dus onkruidonderdrukkend Diepwortelend en ploegzool doorbrekend Maakt mineralen vrij Helpt nutrienten de winter over maar vriest wel (laat) af Daardoor goed in te werken met een hoge EOS Bestrijdt insecten, bodemziekten/plagen verhoogt algemene weerbaarheid Door bloei interessant voor insecten Schuilplaats voor vogels, bron van wintervoer door veel (niet kiemkrachtig zaad) -------

Samenvattend groenbemester Meerwaarde bewezen, teel het als een volwaardig gewas Instrument in beheersing bodemziekten/ plagen, Verbetering bodemkwaliteit Biodiversiteit en publieke acceptatie =>

Einde presentatie: Start rondgang!