NATIE: IDEOLOGIE EN WERKELIJKHEID Over een ergernis uit het verleden Ruben Gowricharn Hoogleraar Indiase Diaspora Studies Vrije Universiteit Amsterdam www.lallarookh.nl

DRIE TOPICS WAT IS EEN NATIE HOE PASSEN ETNISCHE VERHOUDINGEN IN HET NATIE-CONCEPT IS NATIEVORMING BELANGRIJK

WAT IS EEN NATIE? Nationalisme is een Europese uitvinding (1960 Khedouri) Naties ontstonden na de 1e WO Voorheen: veel regionale conflicten en oorlogen Grote culturele verschillen Vb: Peasants into Frenchmen c. Ideologie van natie en nationalisme Eenheid van ras, taal, godsdienst Paste in een eerder proces afzondering en eenheid: kapitalisme

EUROPA EXPORTEERDE NATIEBEELD NAAR KOLONIEN Europese natiebeeld = een culturele homogene maatschappij Voorbeeld Marx: samenleving werd bij elkaar gehouden door arbeidsdeling Durkheim: idem, plus collectief geweten, homogeen waardenstelsel 2. Vanuit Europees referentiekader naar andere maatschappijen gekeken Beoordeling van plurale samenleving (verdeelde samenleving) Export van natieconcept betekende: raciaal en cultureel mengen In het mengen moest de cultuur van de overheerser domineren

Europa: schiereiland van Azie (Jan Romein)

EUROPEES NATIEBEELD IS DOMINANT GEWORDEN Via kolonialisme (het schiereiland van Azie) De meeste gemeenschappen waren geen naties naar Europese wensen Plurale samenlevingen (mede door willekeurig getrokken grenzen) 2. Via opgelegde staatsrechtelijke verbanden Europese ideologie mondde uit in streven naar onafhankelijkheid De wereld bestaat nu uit naties (van volkenbond naar verenigde naties) Niet alle volkeren zijn ook naties (Koerden, Rohinyas, Palestijnen) 3. Europese landen zijn ook geen naties naar eigen ideologie (Belgie, Zwitserland, Spanje, Ierland e.a.)

ETNISCHE VERHOUDINGEN/CULTURELE DIVERSITEIT Natiebeeld kantelt: UK, US, Canada, Australie Diversiteit binnen een bandbreedte (m.n. taal en leefstijl) Assimilatie heeft sterke voorkeur (= integratie) Ontwikkelingslanden zijn nog steeds bezig met ‘natievorming’ Veel ontwikkelingslanden accepteren de Europese ideologie Suriname: alle etnische groepen moeten creoliseren en dus mengen Culturele en morele hierarchie: blank is superieur, mooi, een toekomst

INDIA: NATIE GAAT SAMEN MET DIVERSITEIT

Belangrijke tegenspraak: India India is Europa’s tegenpool, spreekt het Europese natiebeeld tegen Demonstreert dat je een diversiteit in talen, godsdiensten, kasten, en leefwijzen kan hebben en tegelijkertijd een natie zijn. Cohesie en diversiteit, liefde voor het land (nationalisme), kan meerdere loyaliteiten hebben Erkend als gerespecteerde natie: militair, politiek, economisch en cultureel Diversiteit is norm, is opgenomen in de grondwet (is plicht van de politiek) De meeste landen zijn cultureel divers (Rusland, Turkije, China, Indonesie, Singapore, Maleisie, Zuidafrika…)

IS NATIEVORMING BELANGRIJK? Homogeen naties zijn niet meer vol te houden Immigratie, universele verklaringen van rechten v/d mens Toch houden westerse staten vast aan assimilatie Tendens om te integreren in regionale supranationale eenheden (EEG, Caricom, Aziatische, Afrikaanse organisaties) Suriname: homogene natie is niet belangrijk We hebben het decennia lang met pluraliteit kunnen doen Creools natiebeeld is een koloniale erfenis (homogeniteit nastreven) Transnationale banden ondermijnen de homogeniteit

Voor meer publicaties ga naar www.lallarookh.nl