Kick-off pilot verbinden, verzamelen en visualiseren van BIM voor vergunningverlening Danny Greefhorst Versie 0.2 14 mei 2018

Doelstelling van pilot Creëren van dieper inzicht in de rol van BIM (IFC) in de context van vergunningverlening

Doelstelling van kick-off Gemeenschappelijk beeld creëren van de probleemstelling Valideren en verfijnen van voorgestelde aanpak

Agenda 14:00 – 14:20 Inleiding en voorstelronde 14:20 – 15:00 Bespreken probleemstelling 15:00 – 15:15 Koffiepauze 15:15 – 16:15 Bespreken voorgestelde aanpak 16:15 – 16:30 Afspraken voor vervolg

Probleemstelling Op dit moment heeft informatie over een voorgesteld bouwwerk in een vergunningaanvraag veelal de vorm van een tekening De precieze afmetingen en de locatie van het bouwwerk kunnen niet goed uit de tekening worden afgeleid Rijke, 3-dimensionale informatie uit BIM bestanden gaan verloren Er zijn veel menselijke handelingen noodzakelijk in het beoordelen van de tekeningen en het verwerken van alle informatie in de relevante registraties Sommige gemeenten accepteren wel een BIM bestand, maar gebruiken deze niet als formele bron BIM bestanden zijn beperkt gestandaardiseerd, waardoor informatie niet op een gestandaardiseerde wijze aanwezig is BIM bestanden zijn niet specifiek opgesteld voor de informatiebehoefte behorend bij het beoordelen van een vergunningaanvraag

Kans Beoordeling van een vergunningaanvraag en verwerking van de informatie over een bouwwerk door een gemeente kan verregaand worden geautomatiseerd Randvoorwaarden daarbij zijn: BIM bestanden zijn geo-gerefereerd (voorzien van locatie in RD) BIM bestanden zijn meer gestandaardiseerd BIM bestanden zijn opgesteld met het oog op de informatiebehoefte behorend bij het beoordelen van een vergunningaanvraag en de verdere verwerking door de gemeente

Kernvragen voor de pilot Is informatie die nodig is om een aanvraag te beoordelen (met name voldoen aan Besluit Bouwwerken Leefomgeving/Bouwbesluit) aanwezig in een BIM bestand? Is het mogelijk om op geautomatiseerde wijze de relevante delen van de geometrie van een bouwwerk te extraheren uit een BIM bestand? Wat zijn de randvoorwaarden? Is informatie die nodig is om een aanvraag te verwerken in relevante administraties (zoals BAG) aanwezig in een een BIM bestand?

Wat is buiten scope? Het volledig omzetten van BIM geometrie naar GIS geometrie (CityGML) Dit is onderdeel van eerder en toekomstig onderzoek vanuit o.m. TU Delft en TU/e (zie ook: https://3d.bk.tudelft.nl/projects/geobim/) Het opstellen en goed laten keuren van een formeel informatiemodel voor BBL Dit is een verantwoordelijkheid van MinBZK (evt. gedelegeerd aan programma DSO) Het ontwikkelen van geautomatiseerde analyses en beoordelingen van BIM bestanden Dit is onderwerp van onderzoek vanuit TNO m.b.t. BIM Bots (zie ook: http://bimbots.org/) Het ontwikkelen van productie-rijpe toepassingen Dit is onderdeel van formele opdrachten die het Kadaster krijgt (m.n. vanuit MinBZK)

Kernelementen van de aanpak Informatiebehoefte beoordeling (m.n. BBL) Valideren conceptueel model BBL Verrijken informatiebehoefte met andere beoordelingsaspecten Vergelijken informatiebehoeften beoordeling (m.n. BBL) met IFC Toetsen van voorbeeld BIM bestanden aan de mate waarin ze informatiebehoeften beoordeling ondersteunen Informatiebehoefte verwerking (m.n. BAG) Vergelijken informatiemodel BAG met IFC Verrijken informatiebehoefte met overige verwerkingsaspecten (bijv. BAG+, BGT, WOZ) Vergelijken informatiebehoeften verwerking (m.n. BAG) met IFC Toetsen van voorbeeld BIM bestanden aan de mate waarin ze informatiebehoeften verwerking ondersteunen Ontwikkelen technische demonstrator Verzamelen informatie uit BIM Verbinden van informatie Visualiseren van bouwwerk

Valideren conceptueel model BBL Het Kadaster heeft een tekstuele analyse uitgevoerd van het ontwerpbesluit bouwwerken leefomgeving Gevonden kernbegrippen zijn opgenomen in een begrippenlijst Begrippen zijn gegroepeerd tot conceptuele objecttypen met attributen en relaties Het resultaat is een weergave van de belangrijkste informatie die nodig is om te beoordelen of een bouwwerk voldoet aan BBL (informatiebehoefte) Wat zijn specifieke aandachtspunten?

Begrippen in gerelateerde regelgeving Omgevingswet bodem bouwen infrastructuur slopen Omgevingsbesluit woningbouwcategorie (sociale huur of particulier opdrachtgeverschap) hoofdgebouw BKL kwetsbaar gebouw beperkt kwetsbaar gebouw geluidgevoelig gebouw geluidgevoelige locatie geluidgevoelige ruimte geurgevoelig gebouw geurgevoelige locatie militair object militair terrein zeer kwetsbaar gebouw BAL aaneengesloten bodemvoorziening batterijhuisvesting bedrijfsafvalstof bewaarplaats voor vuurwerk of pyrotechnische artikelen voor theatergebruik gesloten ruimte ruimte voor verkoop aan particulieren zeer zorgwekkende stof schuin = afleidbaar uit andere gegevens

Verrijken informatiebehoefte met andere beoordelingsaspecten Wat zijn andere informatiebehoeften m.b.t. beoordeling? (anders dan BBL) RO-toets welstandtoets

Vergelijken informatiemodel BAG met IFC Pand geometrie Verblijfsobject gebruiksdoel oppervlakte

Vergelijken informatiemodel BAG met IFC De minimaal tweedimensionale geometrische representatie van het bovenaanzicht van de omtrekken van een PAND. Pand geometrie Verblijfsobject gebruiksdoel oppervlakte De geometrie van een verblijfsobject zal in het algemeen bestaan uit de opname van hetzij een coördinatenpaar dat de toegangsdeur van het verblijfsobject representeert hetzij een coördinatenpaar dat de centroïde van het verblijfsobject representeert. Het coördinatenpaar kan ook elders binnen het pandcontour waarbinnen het verblijfsobject is gelegen worden gepositioneerd. Het gebruiksdoel zal initieel worden afgeleid uit de bouwkundige gebruiksfunctie conform de categorisering van het Bouwbesluit 2003 zoals deze in de bouwvergunning als zodanig is aangemerkt. Op een later moment kunnen ook door de gemeente geformaliseerde gebruikswijzigingen als basis dienen voor opname van een aanvullend gebruiksdoel. Het gebruiksdoel dient niet te worden verward met de planologische bestemming en het feitelijk gebruik. De exacte wijze van bepalen van de gebruiksoppervlakte wordt beschreven in NEN 2580. In essentie komt dit erop neer dat de gebruiksoppervlakte van een VERBLIJFSOBJECT wordt bepaald door hetgeen op vloerniveau wordt gemeten uitgaande van de binnenzijde van de omhullende scheidingsconstructies. Vides en schalmgaten van meer dan 4 m2 blijven buiten beschouwing, evenals inspringingen en uitspringingen langs de omtrekken van minder dan 0,5 m2 . Wat zijn specifieke aandachtspunten?

Verrijken informatiebehoefte met andere verwerkingsaspecten Wat zijn andere informatiebehoeften m.b.t. verwerking? (anders dan BAG) WOZ Brandweer

Verzamelen informatie uit BIM Extraheren geometrie Specifieke punten van bouwwerk (koppeling met meetpunten) Voetafdruk van gebouw op maaiveldniveau (t.b.v. BGT/BAG) Bovenaanzicht van gebouw (t.b.v. BAG) Extraheren informatiebehoefte beoordeling (m.n. BBL) Extraheren informatiebehoefte verwerking (m.n. BAG) Optioneel: Omzetten informatie naar IfcOWL Wat zijn specifieke aandachtspunten?

Verbinden van informatie Bepalen welke panden er op dit moment op een locatie aanwezig zijn die overlappen met het voorgestelde bouwwerk Optioneel: Bepalen welke bestemmingsplannen (m.n. enkelbestemmingen) van toepassing zijn en welke bouwhoogtes Bepalen welke percelen gekoppeld zijn aan het bouwwerk (via BAG openbare ruimte) Wat zijn specifieke aandachtspunten?

Visualiseren van bouwwerk 2D visualiseren van voorgesteld bouwwerk op BAG en BGT als ondergrond 2D visualiseren van voorgesteld bouwwerk op RP.nl als ondergrond Optioneel: 2D visualiseren van voorgesteld bouwwerk op BRK als ondergrond 3D visualiseren van voorgesteld bouwwerk Wat zijn specifieke aandachtspunten?

Voorgestelde planning tweede werksessie op 31 mei, 09.00 - 12.00 uur bij Geonovum presentatie werkwijze toetsing o.b.v. 3D model door gemeente Rotterdam presentatie van Dura Vermeer en/of Studio Schaeffer over hun werkwijze? derde werksessie op 12 juni, 09.00 - 12.00 wat zit er in een IFC? informatiebehoefte verwerking – relatie BAG? vierde werksessie op 5 juli, 09.00 - 12.00 eerste inzichten uit analyses terugkoppeling analyse BBL / conceptueel model afronding in september

Afspraken voor vervolg Specifieke afspraak TNO – Kadaster over verbeterstap van BBL conceptueel model en mogelijke formalisering tot ontologie Specifieke afspraak Den Haag – Kadaster – TNO over RO-toets Inplannen afspraak of werksessie BAG verwerking Den Haag

Bijlage: verdere uitwerking conceptueel model BBL

Subtypen (1) bouwconstructie: vloer muur fundering wand trap tunnelwand gevel dak galerij hellingbaan hellingbaanbordes constructieonderdeel: raam deur isolatielaag kozijn schacht kanaal kolom afscheiding bouwwerk: gebouw bouwwerk geen gebouw zijnde ruimte: bedgebied bedruimte badruimte hulppost liftschacht opslagruimte voor huishoudelijk afval technische ruimte toiletruimte tunnel tunnelbuis verblijfsruimte wegtunnel wegtunnelbuis

Subtypen (2) vluchtroute: veiligheidsroute veiligheidsvluchtroute beschermde route extra beschermde vluchtroute deur: nooddeur schuifdeur stof: afvalstof stoffen die bij de nuttige toepassing of verwijdering van die afvalstoffen worden gebruikt stoffen, preparaten en andere producten, waaronder afvalstoffen, die bij de nuttige toepassing of verwijdering ontstaan stoffen, preparaten en andere producten die de milieubelastende activiteit verlaten, als deze bij de nuttige toepassing of verwijdering zijn ontstaan bouwwerkinstallatie: automatische brandblusinstallatie blustoestel brandmeldinstallatie brandslanghaspel droge blusleiding en pompinstallatie lift ontruimingsalarminstallatie rookmelder stookinstallatie spreekinstallatie technisch bouwsysteem airconditioningsysteem koelsysteem ventilatiesysteem verwarmingssysteem warmtapwatersysteem verlichtingsinstallatie verlichtingsinstallatie die noodverlichting is verlichtingsinstallatie die geen noodverlichting is oriëntatieverlichting

Subtypen (3) voorziening (1): voorziening (2): afvoervoorziening afvoervoorziening voor rookgas afvoervoorziening voor binnenlucht afvoervoorziening voor huishoudelijk afvalwater en hemelwater afvoervoorziening voor luchtverversing bluswatervoorziening communicatievoorziening drinkwatervoorziening kooldioxidemeter noodstroomvoorziening onderdrukvoorziening overdrukvoorziening spuivoorziening stabiliteitsvoorziening ventilatievoorziening voorziening die inzicht geeft in de kwaliteit van de binnenlucht voorziening voor de afvoer van brandbare en giftige vloeistoffen voorzieningen voor het veilig overbruggen van hoogteverschillen door personen voorziening (2): voorziening die inzicht geeft in de kwaliteit van de binnenlucht voorziening voor de afvoer van brandbare en giftige vloeistoffen voorziening voor elektriciteit voorziening voor gas voorziening voor luchtverversing voorziening voor permanente videobewaking en automatische detectie van ongevallen en van brand voorziening voor het afnemen en gebruiken van energie voorziening voor de toevoer van verbrandingslucht voorziening voor de opvang en afvoer van hemelwater voorziening voor toegangs- of uitgangscontrole voorziening waarmee een signaal kan worden gegeven warmwatervoorziening

Subtypen (4) gebruiksfunctie (1): bijeenkomstfunctie bijeenkomstfunctie voor kinderopvang bouwwerk geen gebouw zijnde celeenheid celfunctie gezondheidszorgfunctie groepszorgwoning industriefunctie kantoorfunctie lichte industriefunctie lichte industriefunctie voor het houden van dieren logiesfunctie onderwijsfunctie overige gebruiksfunctie overige gebruiksfunctie voor het personenvervoer sportfunctie winkelfunctie wooneenheid woonfunctie woonfunctie voor kamergewijze verhuur woonfunctie voor zorg woongebouw woonwagen zorgclusterwoning

Subtypen met eigenschappen Bouwconstructie Constructie onderdeel Voorzieninig Trap Hellingbaan Deur Overdruk voorziening vast (j/n) leuning vast (j/n) draairichting weerstand bij openen doorlatendheid Bouwwerk installatie Verlichtings installatie Brandveiligheids installatie Airconditionining systeem Stookinstallatie Technisch bouwsysteem lichtsterkte inspectiecertificaat keuringsverslag nominaal vermogen gasgekookt (j/n) systeemrendement