Sergio Baauw (UiL OTS – UU / UvA) Taalverwerving en taalverlies vanuit taalvergelijkend gezichtspunt De interpretatie van persoonlijke voornaamwoorden Sergio Baauw (UiL OTS – UU / UvA) 09/12/2018

Interpretatie van pronomina (1) a. Jani wijst naar hem*i/k b. Jani wijst naar zichzelfi/*k 09/12/2018

Pronomen Interpretatie Probleem (PIP) (2) Nederlands (4-5 jaar) a. Jan sloeg hem 50% 100% hem = Peter b. Jan sloeg zichzelf 100% 0% zichzelf = Peter c. Iedere jongen sloeg hem 25% 09/12/2018

PIP (3) Engels (4-5 jaar) a. John hit him 50% him = Peter 100% b. John hit himself 100% 0% himself = Peter c. Every boy hit him 15% 100% him = Peter 09/12/2018

Vraagstelling Nivo van de schending: Syntaxis of pragmatiek? Oorzaak schending: Onvolledige verwerving of beperkt taalverwerkingsvermogen? 09/12/2018

Binding vs. Coreferentie (4) a. *Jani sloeg hemi Binding = syntaxis Principe B schending b. *Jani sloeg hemj i = j Coreferentie = pragmatiek Schending van pragmatische regel (Rule I, Principe P) 09/12/2018

Locale coreferentie Locale coreferentie is beperkt mogelijk (5) Everybody hates Oscar. Peter hates him, Mary hates him. Even Oscar hates him. Gekwantificeerde NPs kunnen niet corefereren met pronomina, ze kunnen ze alleen binden 09/12/2018

Conclusie Nederlandse en Engelse kinderen staan locale binding niet toe (6a,b), dwz, ze respecteren syntactische principes zoals Principe B Nederlandse en Engelse kinderen staan locale coreferentie wel toe (6c), dwz, ze schenden pragmatische principes (6) a. *Iedere jongeni wijst hemi aan b. *Jantjei wijst hemi aan c. *Jantjei wijst hem aanj i = j 09/12/2018

PIP en agrammatisme PIP wordt ook gevonden bij volwassenen met Broca afasie (agrammatisme) (7) a. John hit him 50% b. John hit himself 100% 0% himself = Peter c. John hit him 15% 09/12/2018

Conclusie Het PIP is een pragmatisch en geen syntactisch probleem Het PIP is een taalverwerkingsprobleem en niet het gevolg van onvolledige taalverwerving 09/12/2018

PIP: Syntactische factoren Het PIP is niet universeel. Spaanse en Italiaanse kinderen vertonen geen PIP (8) La niña la señala 10% het meisje haar aanwijst ‘Het meisje wijst haar aan’ 09/12/2018

Clitische pronomina en het PIP Afwezigheid van het PIP in de Romaanse talen is gevolg van syntactische clitic-status van zwakke pronomina (9) a. La niña señala a la mamá het meisje aanwijst acc. de moeder b. La niña la señala het meisje haarcl aanwijst 09/12/2018

Clitische pronomina en het PIP Clitische pronomina staan minder makkelijk lokale coreferentie toe (10) ??Todo el mundo odia a Oscar. Pedro lo odia, María lo odia. Hasta Oscar lo odia. Locale coreferentie is geen optie, dus zullen Romaanse kinderen locale coreferentie afwijzen in (11) (11) La niña la señala ‘Het meisje wijst haar aan’ 09/12/2018

PIP: syntactische factoren Nederlandse kinderen vertonen een sterker PIP in contexten waarin het gebonden element zich dwz, een [-R] pronomen, kan zijn: inherent reflexief werkwoord (12b), ECM constructie (12c) (12) a. Jantje wijst naar hem 50% b. Jantje wast hem 80% c. Jantje ziet hem dansen 80% (13) a. *Jantje wijst naar zich b. Jantje wast zich c. Jantje ziet zich dansen 09/12/2018

Een morfosyntactisch PIP? [-R] elementen hebben een beperkte distributie. ECM: binder en gebondene zijn geen argumenten van hetzelfde werkwoord (14) Het meisje ziet [zich dansen] Kinderen analyseren 3rde pers. pronomina als [-R] elementen, dwz. SE-anaforen 09/12/2018

Vraagstelling Wordt het morfosyntactische PIP bevestigd door Spaanse kinderen? Is het morfosyntactische PIP een gevolg van onvolledige verwerving of van problemen met de verwerking van morfosyntactische eigenschappen van pronomina? 09/12/2018

Experiment Truth Value Judgment Task 45 kinderen, gemiddeld 5;3 jaar (15) a. La niña la señala Pron ‘Het meisje wijst haar aan’ b. La niña la ve bailar #Pron ‘Het meisje ziet haar dansen’ c. La niña se señala Refl ‘Het meisje wijst zichzelf aan’ d. La niña se ve bailar #Refl ‘Het meisje ziet zich dansen.’ Alle condities in Ja en Nee variant Per conditie 3 trials 09/12/2018

Mmm....een meisje en een moeder. Pron-N ¿La niña la seca? Mmm....een meisje en een moeder. Droogt het meisje haar af? – Antw: Nee 09/12/2018

#Pron-N ¿La mamá la ve bailar? Mmm....een spiegel, een moeder en een meisje Ziet de moeder haar dansen? – Antw: Nee 09/12/2018

% correcte ja-antwoorden op ja-condities 09/12/2018

% correcte nee-antwoorden op nee-condities 09/12/2018

Conclusie Spaanse kinderen gehoorzamen zuiver syntactische principes (Principe B) Spaanse kinderen analyseren clitische pronomina vaak als [-R] (16) a. La niña la señala 10% ‘Het meisje wijst haar aan’ b. La niña la ve bailar 37% ‘Het meisje ziet haar dansen’ (Extra) PIP in ECM is morfosyntactisch 09/12/2018

Vraag Is de [-R] analyse van 3rde persoon pronomina te wijten aan onvolledige verwerving van relevante kenerken of aan een beperkt taalverwerkingsvermogen? 09/12/2018

Experiment Truth Value Judgment Task 4 agrammatici (17) a. La niña la señala Pron ‘Het meisje wijst haar aan’ b. La niña la ve bailar #Pron ‘Het meisje ziet haar dansen’ c. La niña se señala Refl ‘Het meisje wijst zichzelf aan’ d. La niña se ve bailar #Refl ‘Het meisje ziet zich dansen.’ Alle condities in Ja en Nee-variant Per conditie 6 trials 09/12/2018

% correcte ja-antwoorden op ja-condities 09/12/2018

% correcte nee-antwoorden op nee-condities 09/12/2018

Conclusie Spaanse agrammatici gehoorzamen zuiver syntactische principes (Principe B) Spaanse agrammatici analyseren vaak 3rde persoon pronomina als [-R] (18) a. La niña la señala 21% ‘Het meisje wijst haar aan’ b. La niña la ve bailar 79% ‘Het meisje ziet haar dansen’ [-R] analyse is het gevolg van een taalverwerkingsprobleem 09/12/2018

Tot slot Vraag: Wat voor taalverwerkingsprobleem is verantwoordelijk voor de [-R] analyse van 3rde persoon pronomina? Antwoord: kinderen en agrammatici hebben moeite met het gebruik van [getal]  laten pronomina ondergespecificeerd voor [getal], waardoor ze geinterpreteerd worden als SE-anaforen (19) a. Jan ziet zich dansen b. De jongens zien zich dansen. 09/12/2018

Conclusies Er zijn 2 soorten PIPs: PIP is een taalverwerkingsprobleem Pragmatisch (Nederlands) Morfosyntactisch (Nederlands, Romaans) PIP is een taalverwerkingsprobleem 09/12/2018

Met dank aan: NWO – PIONIER project “Comparative Psycholinguistics” Colegio Aldeafuente, Madrid ADACEN, Pamplona en Tudela (Navarra, Spanje) Gerardo Aguado, Fernando Cuetos, Linda Escobar, Loli García 09/12/2018

EINDE 09/12/2018