3.1 Producenten van voedsel (Statisficers & Optimizers) Satisficers A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.1 Producenten van voedsel (Statisficers & Optimizers) Satisficers vertonen risicomijdend gedrag = ze zorgen ervoor dat er altijd eten voor henzelf is doel: zelfvoorziening vooral peasants = traditionele kleine bedrijfjes weinig hulmiddelen AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

3.1 Producenten van voesel (Statisficers & Optimizers) Optimizers A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.1 Producenten van voesel (Statisficers & Optimizers) Optimizers streven naar het maximale resultaat = zo hoog mogelijke opbrengst doel: productie voor de markt (lokaal – nationaal – internationaal) Twee groepen optimizers: farmers plantages AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

3.1 Producenten van voesel Optimizers > groep farmers A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.1 Producenten van voesel Optimizers > groep farmers moderne technieken kapitaalintensief arbeidsextensief commercieel denken (winst maken) cash crops AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

3.1 Producenten van voesel Optimizers > groep plantages A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.1 Producenten van voesel Optimizers > groep plantages vooral in de tropen en subtropen monocultuur (slechts 1 product) vaak arbeidsintensief (dus goedkope arbeid nodig) vaak in het bezit van buitenlandse firma’s winst naar het buitenland AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

A 057 –. H4 Wereldvoedselvraagstuk A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

A 057 –. H4 Wereldvoedselvraagstuk A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Voedsel is vaak niet bij de plek van consumptie > A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.2 Handel in voedsel Voedsel is vaak niet bij de plek van consumptie > dus export/ import voedselstromen zijn te verklaren met behulp van theorie van Ullman AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

One place must have what another place wants and can secure. Desire Complementarity One place must have what another place wants and can secure. Desire Purchasing Power Means of Transport Effective Supply and Demand Oranges from Spain / Morocco & AH Russian natural gas & UK Polish flexworkers & Western Europe AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Acceptable costs of an exchange. Time & Costs Mobility Transferability Acceptable costs of an exchange. Time & Costs Mobility Three Interrelated Conditions Characteristics & Value of the Product Distance, measured in time & money (MAUT) Ability of the product to bear the costs Physical (mountains/ tunnels Switzerland) Economic AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Intervening Opportunity Opportunities closer at hand reduce the pull of opportunities offered at a distance. Snow in the Ardennes? Where do unemployed Polish look for work? Which shop do you prefer (for food?) AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

theorie klopt niet helemaal als het om voedsel gaat, want: A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.2 Handel in voedsel theorie klopt niet helemaal als het om voedsel gaat, want: handel ontstaat pas bij een koopkrachtige vraag dus er is honger door gebrek aan koopkracht = geld! AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

A 057 –. H4 Wereldvoedselvraagstuk A 057 – H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 193-197 3.2 Handel in voedsel voedselstromen van basisvoedsel (zoals rijst) vooral vanuit ZO-Azië > is dus een onderdeel van de triade AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

A4 058 –H4 Wereldvoedselvraagstuk P3 De wereldvoedselmarkt/ pag 198 3.3 Ruilvoetproblemen Veel OOL’s zijn voor inkomsten afhankelijk van de export van agrarische grondstoffen. AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Dat geeft problemen bij: ruilvoetverslechtering = dalend ruilvoet = de export van agrarische producten wordt steeds minder waard t.o.v. de import van industriegoederen overproductie door productie in vele landen (prijsdalingen!) overgang van OL naar ander voedsel lage inkomenselasticiteit (bij prijsdaling ga je niet méér eten) wisselende en vooral dalende dollarkoers importheffingen en importquota door OL (vooral USA/ EU) AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Zelfvoorzienend landbouwbedrijf = niet voor de markt (peasant) AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Maar landbouw is een stuk ingewikkelder geworden; er ontstaat een mondiaal voedselnetwerk van relaties van de boer: verwerkende bedrijven consumenten (-organisaties) distributiebedrijven banken grondstoffenleveranciers/ machinehandelaren overheden (EU / WTO) AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

4.1 Kenmerken van de geglobaliseerde landbouw Drie kenmerken van de GEGLOBALISEERDE landbouw: mondiale organisatie van de voedselketen mondiaal transport van verse groenten,fruit en bloemen een grote macht van de niet-landbouw-sector AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

Daarnaast worden landbouwproducten over steeds grotere afstanden versleept (koeling/ vriestransport)… Drie opvallende zaken daarbij: 1 multinationals hebben nog niet en alle productieprocessen en alle bedrijven in handen (dus nog veel klein particulier iniatief) 2 argentinië/ kenia/ brazilië/ mexico zorgen voor 40% van de bederfelijke tuinbouwproducten uit de OOL 3 afrika is de snelste groeier: loonkosten/ complementariteit/ vliegtijden/ speelt in op vraag nr kwantiteit/ kwaliteit in EU AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

De boer gaat steeds minder zelf bepalen wat hij produceert want de niet-landbouwsector bepaalt het voedselpakket. Wie bepaalt dan voor een groot deel wat je te eten krijgt? En ook wat je ervoor moet betalen? agri-food companies (Nestlé/ Philip Morris/ Unilever) supermarktketens (AH/ Carrefour/ Aldi/ Lidl) (reclame!) voedselverwerkende bedrijven (door conserven/ kant-en-klare maaltijden/ diepvriesproducten) (inspelend op gemak) (staan vaak in de OL bij de klanten!) tv-programma ‘s (o.a. kookprogramma’s) OOL bepalen wel steeds vaker deels de marktprijs AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018

AK HAVO 4 & VWO 4 - PD 15-11-2018