Hoofdstuk 1 VWO5 klimaten & landschapszones 11-11-2018

Een paar impressies van klimaten: De lijntjes zijn isothermen, op 1 lijn is het dus ongeveer dezelfde temperatuur (in Fahrenheid). A5 PPT 081

Management van het beschermen van een land werkt niet wanneer er overstromingen e.d. zijn. Desertificatie = woestijnvorming Dust bowle (stofwolk) = het is zo droog dat het zand meewaait. Gemend loofbos = temp. onder 18 graden 11-11-2018

Klimaatindeling van Köppen 11-11-2018 A5 PPT 081

Wat voor weer is het morgen? 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Wat is weer? Wat is klimaat? 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Stralingsbalans = verschil tussen wat er binnen komt en weer weg gaat… De zon brengt verschillende soorten straling. Van sommige wordt je bruin, van andere ga je direct dood. Wolken absorberen of weerkaatsen straling; de wolken houden de temp. vast. Wanneer de wolken verdwijnen, komt de warmte vrij. De ozonlaag houdt ook straling tegen. De straling die de overblijft bereikt de aarde en verwarmt ons. 11-11-2018 A5 PPT 081

11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Kortgolvige straling komt binnen. Langgolvige straling komt van de aarde. 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Absorptie van kortgolvige straling door ozonlaag en wolken. De gassen in de atmosfeer vangen voor 90% de langgolvige straling op > nat. broeikaseffect. Door licht wordt het aardoppervlak verwarmd. Het licht van de zon is zo fel dat het verwarmd. 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Samengevat: Door licht wordt het aardoppervlak verwarmd. Het aardoppervlak verwarmt de atmosfeer. Stralingsbalans = hoe veel warmte komt binnen en gaat weg? 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Hoe komt het dan dat de temperaturen op aarde nogal verschillen? Verschillen in stralingsdichtheid 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Temperatuurverschillen ontstaan door: De aarde draait om zijn aardas, dus helft van de tijd is er geen verlichting. In Moskou is het 2 uur later, dus daar is het al kouder.

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones De aardas staat scheef, dus de ene plek krijgt meer licht dan de andere (daglengte!). Geographische breedte: zonlicht is langer/korter onderweg door de dampkring. Klein stuk land velicht door 1 straal = warm Groot stuk land verlicht door 1 straal = koud 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Bolvorm van de aarde > kleine of grote delen verlicht met zonnestraal. Jaargetijde: soms staat de zon hoger/lager. 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Positionering > sommige delen hebben slechts even zon op een dag. Sommige dorpen liggen in het donker en zijn daarom altijd koud. 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Hoogteligging > per 100 m stijging wordt het 0,6° C kouder. Ligging aan zee of continent: water houdt de warmte vast. 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Zeestromen brengen extra warmte of kou. Wind brengt extra warmte of kou. 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Temperatuurverschillen ontstaan door: 11-11-2018 A5 PPT 081

Hoofdstuk 1 klimaten & landschapszones Resultaat: stralingsoverschot en –tekort. Variatie in stralingsbalans op aarde = variatie in het saldo van de inkomende straling van de zon en de uitgaande straling van de aarde. Dus ook een variatie in temperaturen op aarde. 11-11-2018 A5 PPT 081

Ozonlaag als beschermende paraplu - Ozon is warme beschermende laag gas/lucht. Bij samenpersing > ongeveer 3 mm 100 dobsoneenheden = 1 mm / 2,1 gram p km2 Hoeveelheid afhankelijk van hoeveelheid licht en aanvoer van ozon van elders. Beschermt tegen ultraviolet licht. Ultraviolet licht maakt ozon. Geen inversie = geen wisseling van lucht (warme ozon blijft gelukkig boven). Ozongat (m.n. Antarctica) door chloor m.n. in zomer. Montreal Protocol 1989> verbod CFK’s> minder ozon! Broeikaseffect > op grote hoogte kouder > bevordert afbraak ozon!