Onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel (2009-2013) Barend van Heusden, Astrid Rass Adam Handelsaltz Emiel Copini, Theisje van Dorsten, Welmoed Ekster Hadewijch de Jong

Inhoud Aanleiding tot dit onderzoek De inhoud: wat is cultuur? Wat betekent dit voor cultuuronderwijs? Hoe vertellen we het de docenten?

Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud (wat is cultuur?) Samenhang (intern en extern) Aansluiting (doorlopende leerlijn) … en status

De drie kenmerken van cultuur zijn: 9/18/2018 | 4 Wat is cultuur? De drie kenmerken van cultuur zijn: Verdubbeling: het verschil tussen herinnering en ‘hier-en-nu’ (geheugen en waarneming vallen niet samen) Omgang met dit verschil (de cognitieve vaardigheden) Reflexiviteit of (zelf)bewustzijn

Het ‘DNA’ van cultuur: de vier vaardigheden 9/18/2018 | 5 Het ‘DNA’ van cultuur: de vier vaardigheden Hoe gebruiken we ons geheugen in de omgang met verschil? Door Waarneming: het herkennen van situaties Verbeelding: het bedenken (maken) van situaties Conceptualisering: het categoriseren van situaties Analyse: het ontleden van de structuur van situaties

Cultuur: de vier basisvaardigheden 9/18/2018 Cultuur: de vier basisvaardigheden Verbeelding (creativiteit) waarneming Waarneming verbeelding Analyse (rekenen) Conceptualisering (taal)) analyse conceptualisering

We onderscheiden ook vier typen media: 9/18/2018 Media We onderscheiden ook vier typen media: Het lichaam (waarnemen – ‘overeenkomst’) Voorwerpen (verbeelden - ‘artefact’) Taal (conceptualiseren - ‘begrip’) Grafische media (analyseren - ‘model’)

Vormen van cultureel zelfbewustzijn of metacognitie: 9/18/2018 | 8 Cultuur kan ook betrekking hebben op cultuur zelf: het cultureel (zelf)bewustzijn of de metacognitie Vormen van cultureel zelfbewustzijn of metacognitie: (zelf)waarneming (nieuws) (zelf)verbeelding (kunst) (zelf)conceptualisering of (zelf)begrip (ideologie) (zelf)analyse (filosofie; wetenschap)

Het zelfbewustzijn is de basis voor ons (bewuste) handelen. 9/18/2018 | 9 Het zelfbewustzijn is de basis voor ons (bewuste) handelen. Cultureel zelfbewustzijn is persoonlijk (individueel) gemeenschappelijk (collectief; historisch) menselijk (universeel) Voorbeelden van cultureel zelfbewustzijn: Het nieuws; de kerk (godsdienst); politieke debatten; cabaret; de kunsten (muziek, film, literatuur, theater, beeldende kunst); opiniebijlagen; enz.

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs? Alle onderwijs is onderwijs in cultuur (kennis en vaardigheden!) Maar cultuuronderwijs is onderwijs over cultuur, en in cultureel (zelf)bewustzijn En kunstonderwijs is onderwijs in cultureel (zelf)bewustzijn door verbeelding: receptief en productief, in alle media.

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs? Cultuuronderwijs is onderwijs in: Vormen van cultureel (zelf)bewustzijn: nieuws, geschiedenis kunst, ideologie, wetenschap Basisvaardigheden: waarnemen, verbeelden, conceptualiseren, analyseren Mediavaardigheden: lichaam, voorwerpen, taal, grafisch)

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs? Kunstonderwijs is onderwijs in: Cultureel (zelf)bewustzijn (ook bijv. in filosofie, geschiedenis) Verbeelding (ook bijv. in design, techniek) Mediavaardigheden (ook bijv. in sport, techniek, communicatie en analyse)

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs? Voor een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs (waarbij wat later komt aansluit bij en voortbouwt op wat eerder is gedaan) dienen we rekening houden met de ontwikkeling bij leerlingen van het vermogen tot (zelf)bewustzijn de basisvaardigheden de mediavaardigheden

Hoe vertellen we het de docenten? 9/18/2018 | 14 Hoe vertellen we het de docenten? Drie leeftijdsgroepen: 4-10; 10-14; 14-18+ 12 scholen, 6 PO, 6 VO Per school: team docenten + aio + slo’er Leertraject / Literatuuronderzoek Ontwikkeltraject startpakket cultuuronderwijs Ontwerp Uitvoering Evaluatie Ontwikkeling materiaal slo Voorbereiding werkveld: conferenties, bijeenkomsten, eindconferentie Raamleerplan (2013)

Dank voor uw aandacht www.cultuurindespiegel.nl