Monumenten Geld & Duurzaamheid Michiel Enderman Enderman de Kat architecten

Financiering onderhoud en restauratie Rijksmonument overige woonhuizen Subsidie instandhouding Subsidie restauratie (BRIM) NRF: Restauratiefonds-hypotheek Fondsen Fiscale aftrek (eventueel) Fiscale aftrek 2018 en dan? NRF: Restauratiefonds-hypotheek Enderman de Kat architecten

BRIM Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten 2013 Overige monumenten = alle niet-woonhuismonumenten Subsidie instandhouding Reguliere instandhoudingskosten Op basis van bouwkundige opname Instandhoudingsplan Voor 6 jaar Subsidie restauratie Restauratiekosten, meer dan het regulier onderhoud Restauratieplan Eenmalig GEEN verbetering! Enderman de Kat architecten

Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten 2013 drukkende onderhoudskosten: kosten voor onderhoud van een monument, zoals vastgesteld door de Belastingdienst Bureau Monumentenpanden (BBM), verminderd met: subsidies verzekeringsuitkering bij schade door brand of storm ed. andere tegemoetkomingen Rest: de kosten daadwerkelijk voor rekening van de eigenaar. 80% van de drukkende onderhoudskosten fiscaal verrekenen. (Dit zijn fiscaal aftrekbare onderhoudskosten) Restauratiefondshypotheek: bij het Restauratiefonds een lening met lage rente aanvragen voor 70% van de drukkende onderhoudskosten Enderman de Kat architecten

Financiering onderhoud en restauratie Rijksmonument Na 2018… Vermoedelijk een subsidieregeling Niet minder dan nu via fiscale aftrek Inzet op duurzaamheid … Eisen nog onbekend Enderman de Kat architecten

Financiering Verduurzaming Rijksmonument Duurzame Monumenten Lening (eigenaar-bewoner) 2.500 – 25.000 euro Lening bij NRF, lage rente, hypotheek Investeringssubsidie Duurzame Energie 1.100 euro of meer Nationale regeling t/m 2020, bonus voor warmtepomp of zonneboiler Energiebespaarlening 2.500 - 25.000 euro Regeling provincie Zuid-Holland, lening voor energiebesparende maatregelen (isolatie etc.) Diverse leningen Laag btw voor onderhoud bestaande bouw Btw retour op zonnepanelen Enderman de Kat architecten

Verduurzaming Rijksmonument Energiezuinig Duurzaam, weinig milieubelastend Circulair, materialen herbruikbaar Enderman de Kat architecten

Energie besparen / verbruik verminderen Energiezuinig Energie besparen / verbruik verminderen Kleine acties, groot effect Gebruik luiken of dikke gordijnen, even goed als goed isolerend dubbel glas Sluit deuren (ook suite deuren), eventueel met drangers Gebruik oorspronkelijke ventilatie, zoals schoorsteenkanalen in zomer Maar ook: Stook lager Schakel niet op stand-by Thermostatische mengkraan en waterbesparende douchekop LED-lampen Plaats radiatorfolie achter radiatoren Vervang verouderde apparaten, CV kan al na 10 jaar Ontdooi regelmatig uw diepvries; 2 mm ijs doet het verbruik met 10% stijgen Enderman de Kat architecten

Isoleren en ventileren Energiezuinig Isoleren en ventileren Dit zijn grotere ingrijpendere maatregelen, bewaar deze voor laatst Let op bouwfysische gevolgen naast de esthetische gevolgen Bijna altijd vergunning noodzakelijk Vraag advies bij experts, bv restauratie architect en bouwfysisch adviseur Isoleren Pas aan aan de mogelijkheden De eerste centimeters hebben het meeste effect Houd rekening met condensatie/koudebruggen Ventileren Bij kierdichting andere ventilatie noodzakelijk Goede ventilatie voor gezond binnenklimaat Goed ventileren voor drogere lucht, minder risico op schade en lager verbruik Enderman de Kat architecten

Isoleren en isolatieglas Energiezuinig Isoleren en isolatieglas ‘Gewoon’ dubbel glas past vaak niet Speciaal monumentenglas voor de smallere sponning Plaatsing in kit i.p.v. glaslatten Soortenmonumentenglas: Met folie, Gelamineerd, folie tussen twee ruiten Vacuüm glas Kleine spouw, glas ca. 10mm Enderman de Kat architecten

Zonne-energie en monumenten Eerst besparen, dan pas opwekken Systemen voor zonne-energie : zonnecollectoren voor warmtewinning zonnepanelen voor stroomopwekking hybride systemen die stroom én warmte opwekken speciale bouwmaterialen zoals dakpannen voor stroomopwekking Enderman de Kat architecten

Zonne-energie en monumenten Niet op elke plek bij zeer bijzondere monumenten met een speciale cultuurhistorische waarde of betekenis op daken met een bijzondere vorm, zoals ronde of spitse daken op daken met pannen in een bijzonder of decoratief patroon op daken met materialen die minder vaak voorkomen, zoals riet, leien, metalen en zeldzame typen dakpannen in het zicht bij een bijzonder historisch dakenlandschap Enderman de Kat architecten

Zonne-energie en monumenten Houd rekening met Hoe representatief is het dakvlak Rangschikking op het dkvlak Zichtbaar vanaf de openbare weg Dakpannen blijven behouden door het systeem los erboven te plaatsen Enderman de Kat architecten

Zonne-energie en monumenten Wat is de beste plek? op het erf, in plaats van het dak op platte daken, in plaats van schuine daken op bijgebouwen zoals schuurtjes, in plaats van het hoofdgebouw zelf Enderman de Kat architecten

Coöperatieve zonnestroom Alternatieven Groene stroom Coöperatieve zonnestroom De panelen liggen niet op uw eigen dak, maar op het dak van een ander, niet-monumentaal pand. De opgewekte stroom ten goede aan uw eigen energierekening. Hiervoor bestaat een verlaagd belastingtarief. Andere duurzame energiesystemen HRe-ketels, houtgestookte cv-ketels en cv-kachels, warmtepompen, hybride warmtepompen en een enkele keer ook kleine windturbines Enderman de Kat architecten

Monumenten duurzaam door materialen Traditioneel materiaalgebruik maakt monumenten juist duurzaam Zowel de afvalstroom als de vraag naar nieuwe grondstoffen beperkt Bij productie relatief weinig machinaal en dus weinig CO2 Lange levensduur materiaal drukt milieulast Traditionele bouwmaterialen vaak eenvoudiger te repareren, wat de vraag naar nieuwe materialen beperkt meeste materialen in monumenten zijn zogeheten hernieuwbare materialen Ook niet-hernieuwbare materialen komen in monumenten voor, maar vrij eenvoudig te demonteren voor milieuvriendelijk hergebruik ambachtelijke wijze van bouwen bevordert bovendien hergebruik Enderman de Kat architecten

Duurzame materialen gebruiken Bij werkzaamheden duurzaam materiaalgebruik Gebruik hernieuwbare en eventueel ecologisch verantwoorde materialen Deze sluiten vaak goed aan bij bestaande Isolatiemateriaal: Schapenwol Vlas Houtvezel Lijnolieverf Houten of stalen kozijnen Kalkmortel Enderman de Kat architecten

Bedankt voor uw aandacht Michiel Enderman Enderman de Kat architecten