‘Tagging’ in het onderwijs Leraren en leerlingen helpen zoeken op het web Onderzoek in opdracht van Kennisnet SURFNet Geert Driessen & Hans van Gennip ITS - Radboud Universiteit Nijmegen www.its-nijmegen.nl

Achtergronden Digitalisering onderwijs Explosieve groei gebruik inter- en intranet in het onderwijs Van weten naar weten te vinden ‘Information overflow’ op het web Zoekmachines & applicaties Zoektermen of ‘tags’ Maar: met tags zoeken vereist tags plaatsen En dat gebeurt nog nauwelijks

Vraagstelling onderzoek Hoe maak je het gebruikers zo gemakkelijk, aantrekkelijk en simpel mogelijk om tags te plaatsen? Doelgroepen onderzoek Leraren en leerlingen/studenten Basisonderwijs, voortgezet onderwijs en roc’s Onderzoeksopzet Literatuur/webstudie (zie rapport) Ontwikkeling gespreksleidraden (PPT + vbn. sites) Gesprekken met leraren en leerlingen (15 sessies, 53 pp.) Analyse en rapportage

Analysemodel Mogelijk relevante factoren waarmee leraren en leerlingen te verleiden zijn om tags te gebruiken (naar Collis & Moonen) 4 E-model Aspecten Vbn. mogelijk te beïnvloeden factoren Omgeving (Environment) ICT-omgeving Gebruikte applicatie voor tagging. Schoolomgeving Onderwijskundige kenmerken en visie school. Effectiviteit (Effectiveness) Bij zoeken content Bij plaatsen tags Gaat het zoeken snel? Weegt inspanning op tegen baten? Gebruiksgemak (Ease of use) Procedures bij het zoeken? Te gebruiken varianten van tags. Betrokkenheid (Engagement) Houding ten opzichte van ICT.

Taggen Traditioneel Metadata in HTML-code op webpagina, door bv. bibliothecarissen volgens vast protocol Voordeel: standaardisering Nadeel: beperkt aantal descriptoren; vaak geen inhoudelijke experts Nu Informele bottom-up benadering; door gebruikers zelf Voordeel: vrijheid; actueel; gebruikers zelf inhoudelijke experts, betere descriptoren; gratis Nadeel: gebrek aan uniformiteit Compromissen ‘Folksonomy’: restricties, samenhang en structuur taggen binnen communities ‘Collabulary’: samenwerking classificatie-experts met inhoudelijk deskundige gebruikers

Effectiever en efficiënter zoeken op het web Twee strategieën: verbetering systeem/de tool, waardoor beter(e) tags kunnen worden toegevoegd scholing gebruikers werken met tags (‘tag literacy’) Maar, afhankelijk van zoekstrategie: exploratief surfen gericht zoeken

Internetgebruik in de praktijk Niveauverschillen (bao, vo, roc): individueel/groepsgewijs, ELO, eenweg/interactief Zoeken Leraren en leerlingen: specifieke educatieve sites; wikipedia, google; social sites Gebruik tags: gericht zoeken: 1-2 tags in text field; surfen: vooral doorklikken Plaatsen Leraren vo: aanvullend en ondersteunend materiaal (Kennisnet, ELO); binnen ELO sterk individueel Leraren roc: veel meer, ELO Leerlingen vo: ELO, social sites Leerlingen roc: veel meer, ELO, social sites Gebruik tags: weinig, ook weinig bewustzijn nut, bij sommige social sites verplicht Maar: vrijheid boven alles (=wezen internet)

Te beïnvloeden factoren: schoolomgeving School-context Mate van integratie ICT-gebruik in school Meer ICT in onderwijsleerproces en meer digitale content → grotere tag-bereidheid Gebruik ELO en internet op school Eigen gebruik en vaardigheid ELO stimuleert plaatsen content; ervaren noodzaak tot taggen groeit

Te beïnvloeden factoren: systeem / ICT-omgeving Verplichting plaatsen tags Systeem dwingt tot plaatsen tags wordt niet altijd gewaardeerd; afhankelijk van doel website Ondersteunings-mogelijkheden Géén directe ondersteuning vrijheid en flexibiliteit staan voorop Inhoudelijke suggesties tags handig, mits inhoudelijk adequaat Suggesties afhankelijk van community duidelijk ervaren meerwaarde Representatie-mogelijkheden Intypen sterke voorkeur, één of meer tags Aanvinken handig, mits inhoudelijk to the point Aanklikken Uitklapscherm vaak te globaal en omslachtig; alleen bij specifieke inhoudelijke toepassingen Tag cloud niet overzichtelijk; veel leeswerk; weinig inhoudelijk specifiek AquaBrowser qua idee en vormgeving aardig; veel termen niet semantisch van toepassing Hulpmiddelen Spellingcorrector alleen suggesties, niet dwingend; handig i.v.m. zwakke taalbeheersing en dyslexie

Te beïnvloeden factoren: work flow Zoeken content Exploreren Gericht zoeken één zoekterm via zoekmachine surfgedrag, doorklikken met enkele eigen, specifieke tags via zoekmachine Plaatsen content Zelfgemaakte content meestal plaatsen in de ELO soms gebruik tags mappen corresponderend met gebruikte methode soms behoefte om materiaal niet te delen met anderen Op internet gevonden materiaal tags soms handig structuur vakgebied vormt hulpmiddel Eigen materiaal (bv. foto, video) op social site (bv. Hyves, YouTube) voor eigen bekenden: weinig behoefte aan tagging openbare site: tagging nodig om gevonden te worden (vaak verplicht)

Te beïnvloeden factoren: betrokkenheid gebruikers Regels afspreken Spelling alleen suggesties Enkelvoud / meervoud liever vrije keuze Taalkeuze bij jongere leerlingen: NL Scholing / training Aandacht in lessen behoefte aan expliciete scholing varieert taggen als onderdeel internetgebruik vanaf basisschool demo-video op Kennisnet Zelfinstructie in systeem handig Kosten / baten Bekendheid en motivatie als uitleg functie tagging → grotere bereidheid plaatsen