Stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Frits Pleiter 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Indeling atoom- en kernfysica (1) wisselwerking (3) bron en röntgentoestel (2) afscherming (3) detectie (4) radiobiologie (6) objectieve risico van straling (6) subjectieve risicoacceptatie (6) grootheden en eenheden (5) wet- en regelgeving (7) praktische stralingshygiëne (8 - 10) afval (11) 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel ontdekking van radioactiviteit Henri Becquerel In 1896 experimenteerde Henri Becquerel met uraniumzouten. Na het experiment borg hij het zout op in een kast naast een in papier gewikkelde fotogevoelige plaat. Op een dag zag hij dat deze plaat een zwarting vertoonde op de plaats waar het uraniumzout had gelegen. 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel definitie van gesloten bron gesloten bronnen zijn radioactieve stoffen die zijn ingebed in of gehecht aan vast dragermateriaal, of omgeven zijn door een omhulling van materiaal met dien verstande dat hetzij het dragermateriaal hetzij de omhulling voldoende weerstand biedt om onder normale gebruiksomstandigheden elke verspreiding van radioactieve stoffen te voorkomen 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel toepassingen van gesloten bronnen meting van respectievelijk onderzoek aan kwaliteit lasnaad 192Ir, 60Co 1 - 100 TBq dikte staalplaat 137Cs, 241Am 10 GBq dikte sigaretten 90Sr / 90Y 40 MBq - 40 GBq vulhoogte 137Cs, 60Co 1 - 10 GBq olie- en gasvelden 241Am 500 GBq chemische analyse röntgenfluorescentie 241Am, 57Co 40 MBq - 40 GBq gaschromatografie 63Ni 400 MBq medische toepassingen brachytherapie 90Sr / 90Y, 125I 2 MBq brachytherapie 137Cs, 192Ir 50 - 500 MBq 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel ISO 2919 ingekapselde bronnen kunnen getest zijn op 5 onderdelen temperatuur en thermische schok druk stoten vibratie puntbelasting klassering van 1 (niet getest) tot en met 6 (strengste test) gaschromatograaf 63Ni C32211 industriële radiografie 192Ir C43313 bron met de code C11111 is niet getest, mag wel worden gebruikt 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel voorbeelden van gesloten bronnen controle van lasnaad met 192Ir controle van granaat met 252Cf 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel ontdekking van röntgenstralen Wilhelm Conrad Röntgen In 1895 ontdekte Wilhelm Conrad Röntgen magische stralen die dwars door een vast object heen ging. Hij noemde het X-stralen. Wij zeggen nu "röntgenstralen". Met röntgenstralen kunnen foto’s worden gemaakt van het inwendige, zoals de botten van een hand of de inhoud van een koffertje. 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel röntgenbuis negatieve kathode positieve anode elektronen versnellen elektronen afremmen  (veel) warmte remstraling karakteristieke straling dosistempo > 10 Gy/s mogelijk ! intensiteit verstrooide straling is ongeveer factor 1000 kleiner 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel röntgenspectrum remstraling karakteristieke röntgenstraling straling na filtering door buis straling na filtering door extra filter 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel röntgenspectrum intensiteit van remstraling neemt toe als Z-waarde van anode groter wordt anodespanning groter wordt anodestroom groter wordt filterdikte kleiner wordt intensiteit van karakteristieke straling neemt toe als energie van remstraling neemt toe als anodespanning groter wordt energie van karakteristieke straling neemt toe als 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel toepassingen van röntgenstralen CT-scan 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel voorbeelden van röntgentoestellen rond 1895 rond 2000 tumorbestraling 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Bron en röntgentoestel NORM NORM = naturally occuring radioactive materials voorbeelden: uranium + dochters thorium + dochters koolstof (14C) en kalium (40K) soms overal aanwezig (radon in woonruimtes) soms zeer grote hoeveelheden met zeer lage concentratie soms onderworpen aan Besluit Stralingsbescherming olie- en gasindustrie produceert afval dat 210Pb bevat 05/09/2018 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5