Sectoroverstijgend onderzoek dier & volksgezondheid (1Health) PPS 1Health4Food Sectoroverstijgend onderzoek dier & volksgezondheid (1Health)

Modellering van IBR en BVD eradicatie in Nederland A. d. Koeijer, R. Bergevoet, D. Kalkovska, I. Santman-Berendsen, M. v. Asseldonk, L. v. Duijn, F. Waldeck, G. v. Schaik, A. Veldhuis, H. Brouwer-Middelesch, K. v.d. Broek, A. Antonis, R. Petie, A. Zagaris, J. Mars, P. Wever, G. Nodelijk, Wim H. M. van der Poel

IBR en BVD eradicatie in Nederland Modelleringsstudies 2015-2016 A. d. Koeijer, R. Bergevoet, D. Kalkovska, I. Santman-Berendsen, M. v. Asseldonk, L. v. Duijn, F. Waldeck, G. v. Schaik, A. Veldhuis, H. Brouwer-Middelesch, K. v.d. Broek, A. Antonis, R. Petie, A. Zagaris, J. Mars, P. Wever, G. Nodelijk, Wim H. M. van der Poel

Infectieuze Bovine Rhinotracheitis Bovine Herpesvirus type 1 (BHV1) Luchtweginfectie bij runderen Oog- en neusuitvloeing, melkproductiedaling, verwerpen Vaak subklinisch/symptoomloos verloop Persistente infectie /levenslange virusdragers Niet aangifteplichtig, wel exportbeperkingen

Bovine Virus Diarree BVD virus, Pestivirus, Flaviviridae (BVDV-1, BVDV-2) Diarree, Productiedaling, verwerpen Verminderde weerstand, luchtweginfectie Geboorte van persistent geinfecteerde kalveren, bij infectie tussen 30 en 125 dagen dracht. Kalveren met klinsiche afwijkingen of zwakte bij geboorte Niet aangifteplichtig, bedrijfsgebonden ziekte

Kennisvraag en uitgangspunten Hoe kan eradicatie van IBR en BVD zo efficiënt en kosteneffectief mogelijk worden bereikt? Gecombineerde epidemiologische-economische modellen en simulatie-studies Bestrijdingsfase Bewakingsfase Periode van 5 jaar

Deelprojecten Prevalentie schatting IBR en BVD op niet-melkleverende bedrijven. Risicofactoren introductie van IBR op een bedrijf, literatuurstudie Riscofactoren introductie van BVD op een bedrijf, literatuurstudie Transmissieparameters IBR en analyse gegevens uit het bestaande IBR programma Analyse van gegevens uit het bestaande BVD programma Import risicoanalyse IBR Import risicoanalyse BVD IBR en BVD testkarakteristieken Modellering bestrijding en beheersing van BVD en IBR in Nederland Economie IBR en BVD bestrijding Economische evaluatie bewaking BVD Economische aspecten vleeskalverhouderij

Prevalentie van IBR en BVD in Nederland Aanwijzing voor BVDV circulatie op 8,7% van de melkveebedrijven 62,2% (56,7-67,5) van de melkveebedrijven BVD afweerstoffen in tankmelk 15,6% van de melkveebedrijven heeft afweerstoffen tegen IBR

Orienterende analysen en parameters Data uit GD programma’s melkveebedrijven (tankmelk) Terugval risico’s: IBR:0,4-1,7%/jaar; BVD: 5,4%/jaar Input parameters simulatiemodellen IBR R0 schatting: 2,9 (1,4-3,1) R0 bij vaccinatie 1,2 – 2,4 (afh, v. Vaccin) BVD Persistent (volledige groepsbesmetting) versus transient geinfecteerde dieren (R0 0,25 (0,01-1,95) (Sarrazin 2014) Transmissie coefficient bij vaccinatie 0,5

IBR en BVD bedrijfs-besmettingen IBR besmette bedrijven (per jaar) Latente inf. Acute inf. TR BVD besmette bedrijven (per jaar) TI PI

Risicofactoren introductie IBR Belangrijkste risico’s voor insleep: Bedrijfsgrootte Aankoop en verplaatsingen van rundvee Staltype, afstand tot andere bedrijven, erfbetreders Schapen en wild zijn geen risicofactor Veel risico-vermindering door gesloten houden bedrijf en bedrijfseigen kleding. In modelstudie alleen aanvoer als risicofactor meegenomen

Risicofactoren BVD Belangrijkste risicofactoren: Aanvoer van (drachtige) runderen Weidegang op andere bedrijven Persistent geinfecteerde dieren op buurtbedrijven Reductie van risico door dragen van bedrijfseigen kleding Geen risico van schapen en wild In modelstudie alleen aanvoer als risicofactor meegenomen Indirecte insleep risico ook onderzocht

Testkarakteristieken Inventarisatie gedocumenteerde tests: BVD: Minstens 14 antilichaam tests en minstens 18 antigeen tests (Elisa’s en PCRs) beschikbaar IBR: Minstens 25 antilichaam tests en 2 PCRs beschikbaar Validaties vaak onvolledig Definieren minimale eisen Referentielaboratorium

Rundvee bedrijfstypen in Nederland In totaal 37515 rundvee bedrijven 9 bedrijfstypen: melkvee (17585 bedrijven / gem.153 dieren) jongvee opfok (1799 / 61) Vleeskalveren (2017 / 460) Stieren (446 / 77), Overig vleesvee (477 / 56) Zoogkoeien (3834 / 61) Rundveehandel (183 / 30) Verzamelcentra (33 / 81) Kleine bedrijven (11141 / 7)

Bestrijdings-scenario’s BVD S0: Huidige vrijwillige aanpak S1: 3 jaar lang oorbiopt met PI afvoer incl moeders. Bij positieve test naar strengere methode. Bij negatieve status naar tankmelonkonderzoek S2: Intake test ronde. Stringentie vervolg afhankelijk van uitslag: Oorbiopten -> Tankmelkonderzoeken S2b: Als S2 maar dan alleen voor melkvee en opfok, rest S0. S3: Alle bedrijven oorbiopten tot ze 3 jaar lang negatief zijn. PI afvoer incl. moeders

Simulatie modellen 10.000 rundveebedrijven Periode van 5 jaar Transmissieparameters uit wetenschappelijk literatuur Schattingen economische schade van ziekte uit wetenschappelijke literatuur Bedrijfsgevens alle NL rundveebedrijven (UBN anoniem) 2013 en 2014 Doorlopende berekening overgangen per tijdseenheid Wekelijkse status checks certificeringen

Ontwikkeling BVD prevalentie en incidentie a) bedrijfsprevalentie, b) dierprevalentie a) b) c) bedrijfsincidentie en d) dierincidentie c) d) Vergelijkingen van scenario’s 1, 2, 2b, en 3 met het nulscenario.

Aanvullende risico-analyses BVD Risico’s in geval van import leiden tot een minder effectieve bestrijding Risico van moederdieren van PI dieren na afkalven leidt tot weinig extra bedrijfsbesmettingen. Transmissie van BVD door indirecte contacten heeft geen invloed op de ranking van de scenario’s. De kans op besmetting van vrije bedrijven door omgevingscontacten neemt toe naarmate de bestrijding vordert

Surveillance BVD-vrije status Introductie BVD via acuut geinfecteerd dier(TI), persistent geinfecteerd dier (PI)of drachtig dier met PI kalf (TR). Bedrijven waar kalveren worden geboren of die handelen dragen het meest bij aan transmissie naar andere bedrijven. Uitbraak leidt tot infectie van enkele bedrijven tot 20 bedrijven. Grootse uitbraak bij introductie via TR-dieren.

Bestrijdings-scenario’s IBR S0: Huidig vrijwillig programma S1: Alle bedrijven vaccineren (95% geatt, vaccin) S2: Als S1 maar dan kalverhouderij en stierenhouderij uitzonderen van vaccinatie. S3: Als S2 maar dan met certificerings-stimulans Certificering bij negatieve status (afh. scenario) en geen aanvoer van dieren. Monitoring dmv sceeningstest of tankmelkonderzoek

Ontwikkeling IBR prevalentie en incidentie a) bedrijfsprevalentie, b) dierprevalentie a) b) c) bedrijfsincidentie en d) dierincidentie c) d) Vergelijkingen van scenario’s 1, 2, en 3 met het nulscenario.

BVD productieschade en bestrijdingskosten Directe schade ten gevolge van ziekte en uitval van geïnfecteerde dieren Kosten verbonden aan het testen van dieren Kosten verbonden aan vaccinatie Schade ten gevolge van vroegtijdige afvoer

BVD productieschade en bestrijdingskosten 4 rundvee deelsectoren

Resultaten economische analysen BVD bestrijding Bestrijding en bewaking van BVD levert een economisch voordeel op. De melkveehouderij en de vleeskalverhouderij hebben het meeste baat bij BVD bestrijding. Betrokkenheid van alle bedrijven is nodig voor een snelle en kosteneffectieve eradicatie van BVD. Testen van dieren op BVD bij import heeft een gunstig effect op het verloop van de bestrijding en leidt tot lagere kosten van eradicatie.

Kosten van bewaking BVD vrije status Basis-surveillance kosten Testkosten confirmaties Kosten bestrijding bij een introductie Aantal bedrijven en kosten van basissurveillance (in € per jaar).   Aantal bedrijven  Bewakings-kosten per bedrijf per jaar Totale test- kosten Heronderzoek per vals positief bedrijf Totaal Melkvee (4XBM) 17.585 € 114 € 2.004.690 € 4.009 € 2.008.699 Jongveeopfok 1.799 € 249 € 447.951 € 448 € 448.399 Vleeskalveren 2.017 Stieren 446 Overig vleesvee 477 Zoogkoeien 3.834 € 178 € 683.602 € 1.432 € 685.034 Handelsbedrijven 183 € 32.628 € 68 € 32.697 Verzamelplaatsen 33 € 8.217 € 8 € 8.225 Kleine bedrijven (spottest) 11.141 € 2.774.109 € 2774 € 2.776.883 Totaal per jaar € 5.959.938

BVD ziektelast en uitbraakkosten bewakingsfase Gemiddelde ziektelast en uitbraakkosten voor verschillende importscenario’s (in €/jaar) (Inclusief kosten om weer vrij te worden)   Reguliere import Testen op virus Testen op virus en afweerstoffen Melkvee (4XBM) € 674.503 € 197.118 € 18 Jongvee opfok Vleeskalveren € 4.316.456 € 43.530 € 43.233 Stieren Overig vleesvee Zoogkoeien € 194.665 € 2.298 € 83 Handelsbedrijven € 129.277 € 209.945 € 2.881 Verzamelplaatsen € 898 € 22 Kleine bedrijven € 6.123 € 8.658 Totaal € 5.321.922 € 453.783 € 54.895

Conclusies kosten bewaking BVDvrij status Tankmelkonderzoek 4x p. jaar is voldoende om risico van uitbraken te beperken. Slachtlijnbemonstering voor zoogkoeienbedrijven is effectief en kostenbesparend. Beperkte bemonstering op kleine bedrijven is kostenbesparend met een beperkt uitbraakrisico

IBR productieschade en bestrijdingskosten Directe schade ten gevolge van ziekte en uitval van geïnfecteerde dieren Kosten verbonden aan het testen van dieren Kosten verbonden aan vaccinatie Schade ten gevolge van vroegtijdige afvoer

IBR bestrijdingskosten 4 rundvee deelsectoren

Resultaten economische analysen IBR bestrijding Netto kosten bij verplicht vaccineren van niet-certificeerde bedrijven (S2) of verplicht vaccineren van niet-certificeerde bedrijven met stimulans voor certificering (S3) zijn ongeveer gelijk maar verschillen tussen en binnen deelsectoren. Lagere vaccinatiekosten bij S3 gaan gepaard met hogere testkosten (t.o.v. S2)

Scenario’s om import van kalveren te reguleren ten tijden van BVD en IBR bestrijding IBR vaccinatie bij import (BVD vaccinatie is minder zinvol voor introductebeperking) Kanalisatie van kalveren op basis van BVD status Alleen import uit BVD-vrije landen Alleen import uit BVD-vrije en IBR-vrije landen

Kosten van scenario’s import van kalveren ten tijden van BVD en IBR bestrijding   Kosten Baten 1 IBR vaccinatie van kalveren vanuit landen met medium en hoog risico M € 1,83 p.m 2 BVD kanalisatie van dieren bij opzet op de vleeskalverbedrijven op grond van de status van herkomstland1 p.m. M €3.22 3 Import uit vrije landen of testen van dieren op BVD virus1 M€ 1,38 M€ 4,36 4 Alleen import uit vrije landen voor BVD en IBR M € 10,17 M€ 4,31 Conclusie: Kanalisatie of testen bij import zijn kostentechnisch het gunstigst

Conclusies en aanbevelingen (1) BVD eradicatie in Nederland is haalbaar en kosteneffectief (5 jaar simulatie) Bewaking van een BVD-vrije status is haalbaar en epidemiologisch en economisch realistisch (5 jaar simulatie). De melkveesector en de vleeskalverhouderij hebben groot economisch voordeel bij bestrijding van BVD. Actieve deelname van alle typen rundveebedrijven is nodig voor een snelle en (kosten-) effectieve eradicatie van BVD in Nederland. Bedrijfshygiene etc. is belangrijk om insleeprisico’s van IBR en BVD te reduceren

Conclusies en aanbevelingen (2) De haalbaarheid van IBR bestrijding wordt bevestigd Netto kosten van IBR bestrijding zullen hoger zijn dan de bestaande vrijwillige aanpak. Aankoop en import van met IBR en BVD besmette dieren vormt het belangrijkste risico van insleep van deze infectieziekten op rundveebedrijven. Het is wenselijk om specifieke eisen te stellen aan de te gebruiken laboratorium tests en testlaboratoria voor BVD en IBR

Conclusies en aanbevelingen (3) Tankmelkonderzoek 4x p jaar is een voldoende BVD monitoringsfrequentie Tankmelkonderzoek IBR is efficient en relatief goedkoop (niet in dit onderzoek) Slachthuisbemonstering van zoogkoeienbedrijven is effectief en kostenefficient. BVD bewaking dmv specifieke screening is relatief duur. Aanvullend onderzoek is nodig om bestrijdingsscenario’s te optimaliseren bij gevorderde eradicatie.

wim.vanderpoel@wur.nl https://www.1health4food.nl