Gebruikersbijeenkomst open data Praktijkbeproeving ODS (Open Data Standaarden) KING 29 sept 2017

Even voorstellen Ageeth de Jager VNG-KING Ageeth.dejager@kinggemeenten.nl … Ageeth de Jager voert als onderzoeker de onderzoeksagenda Digitale Agenda 2020 uit. Binnen die onderzoeksagenda heeft ze afgelopen voorjaar een onderzoek uitgevoerd naar open data bij gemeenten. Antoine Gribnau VNG-KING Gemeente Den Haag Antoine-gribnau@denhaag.nl

Mijn droom

Digitale Agenda 2020 Open en transparant in de participatiesamenleving Werken aan één efficiënte overheid Massaal digitaal, maatwerk lokaal Binnen open en transparant in de participatiesamenleving is één van de ambities te komen tot 1 standaard voor open data.

Projecten Datagedreven gemeente VIK (Veiligheidsinformatieknooppunt (Hans van Zanten) Open raadsinformatie (Tom Kunzler) Data-gedreven organisaties (Fatiha Alitou, Etienne Schoenmakers) Praktijkbeproeving ODS (Antoine Gribnau) Onderzoeksagenda DA2020 (Ageeth de Jager)

Nulmeting open data Dank je wel Antoine. Om de inzet van de DA2020 op het onderwerp open data goed te kunnen richten en volgen, is het belangrijk inzicht te hebben in de stand van zaken rondom het ontsluiten van open data door gemeenten. In de politieke discussie rondom open data gaat het altijd over de beschikbaarheid van gemeentelijke open datasets op data.overheid.nl. Het aantal datasets dat daarbij aan gemeenten wordt toegeschreven vonden wij wat laag, zeker gezien het aantal Nederlandse gemeenten. Daarom bestaat het vermoeden dat van slechts een deel van alle datasets van Nederlandse gemeenten een verwijzing is opgenomen op data.overheid.nl.

Vraagstelling Hoofdvraag: Wat is de stand van zaken van het ontsluiten van open data door gemeenten? Deelvragen: Welke gemeenten ontsluiten open data? Hoeveel datasets ontsluiten gemeenten? Hoe ontsluiten gemeenten open data? In hoeverre ontsluiten gemeenten datasets van de high value list? We hebben het onderzoek uitgevoerd aan de hand van 4 deelvragen: Welke gemeenten ontsluiten nu eigenlijk open data? Om hoeveel datasets gaat het? Waar en in welk formaat ontsluiten gemeenten open datasets En in hoeverre ontsluiten gemeenten al datasets van de high value list?

Aanpak Online onderzoek: In gemeentelijke website zoeken naar open data; In register op data.overheid.nl zoeken naar datasets van gemeenten; In Nationaal Georegister zoeken naar datasets van gemeenten; Met behulp van Google zoeken naar “open data gemeente”. We hebben het onderzoek uitgevoerd op basis van online onderzoek. We hebben daarbij naast data.overheid.nl ook alle gemeentelijke websites doorzocht en het Nationaal Georegister. Verder hebben we ook Google gebruikt om gemeentelijke open data te vinden. Echt een onderzoek aan de voorkant om te ontdekken wat een hergebruiker vrij eenvoudig online zou kunnen vinden. Het onderzoek is uitgevoerd in het voorjaar van 2017.

Gemeenten die open data ontsluiten 42 gemeenten (11% van alle gemeenten) We hebben 42 gemeenten gevonden die open data ontsluiten. Dat is 11% van alle gemeenten. Zoals deze wolk laat zien, ontsluiten grotere gemeenten vaker open data dan kleinere gemeenten.

Gemeenten die open data ontsluiten Wanneer we kijken naar de groep van 42 gemeenten, dan zien we dat die vooral uit de randstadprovincies en Overijssel komen. Uit Limburg en Zeeland zijn er geen gemeenten gevonden die open data ontsluiten.

Hoeveelheid open data Bijna 2.000 datasets Over hoeveel datasets hebben we het dan? In totaal hebben we bijna 2.000 datasets gevonden. Aanzienlijk meer dan we op data.overheid.nl terugzien van gemeenten, maar daar kom ik later op terug. Ook hierbij geldt: hoe groter een gemeente is, hoe meer datasets een gemeente aanbiedt.

Hoeveelheid open data Als we kijken naar de spreiding over de provincies, zien we vooral veel datasets uit Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. Gemeenten uit Fryslan, Groningen en Drenthe bieden veel minder datasets aan.

Waar open data te vinden is Waar staat die data nou? Een interessante vraag, zeker ook voor hergebruikers. Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten hun datasets in de eerste plaats ontsluiten via een eigen gemeentelijke omgeving, via de gemeentelijke website of een dataportaal dat aan de website gekoppeld is. Slechts een kwart van de gemeentelijke datasets is ook terug te vinden via data.overheid.nl. We hebben niet onderzocht waarom er zo weinig gemeentelijke datasets vindbaar zijn via data.overheid.nl. Dataplatform.nl hebben we afzonderlijk bekeken. Dit is een platform dat een koppeling biedt met data.overheid.nl. Tijdens het onderzoek zaten verschillende datasets denk ik in de pijplijn, waardoor het percentage datasets op dataplatform.nl iets hoger uitvalt dan dat op data.overheid.nl.

Herbruikbaarheid van datasets We hebben ook van elke dataset bepaald hoeveel sterren deze zou krijgen op basis van het 5 sterren classificatiemodel van Tim Berners-Lee. We zien daarbij een score die optimistisch stemt, wat mij betreft. Bijna een kwart van de datasets is aan te roepen via een API. En meer dan de helft is beschikbaar in een gestructureerd open format, vaak CSV. Het merendeel van de datasets wordt dus al in een goed herbruikbaar formaat aangeboden.

High value datasets Tot slot wil ik wat betreft de nulmeting nog even laten zien in hoeverre we al datasets van de high value datalist hebben gevonden. Er is een grote variatie te zien. Sommige high value datasets komen niet tot nauwelijks voor. De dataset bomen is het meest populair. Die hebben we 41 keer gevonden. We kwamen daarbij uiteenlopende titels tegen, als monumentale bomen tot kapvergunningsplichtige of omgewaaide bomen. We hebben in het onderzoek niet verder gekeken dan de titels, maar het laat zich raden dat de datasets ook inhoudelijk verschillend zullen zijn. Tot zover de resultaten uit de nulmeting. Dan geef ik nu het woord graag terug aan Antoine.

Wat hebben we aan (open)data?

We hebben toch al open data! Landelijke voorzieningen : BAG, BGT ! Maar er is meer: voorbeeld invalideparkeerplaatsen: samen op pad Iedereen op zijn eigen manier  huis van Thorbecke

Conclusie DSA werkgroep open data Veel ontbrekende datasets van gemeente Inhoudelijk veel overeenkomsten Bestandsformaat verschillend Gebruik formaten binnen gemeenten wel vaak consequent Structuur/velden verschillend Categorisering verschillend

Behoefte aan standaardisatie!

Praktijkbeproeving ODS Onderdeel van de DA2020 verkenning plaatsgevonden met KING, door Civity en een 25-tal gemeenten High Value Data Lijst De gemeenten uit de verkenning leden van DSA, KOOP-BZK en KING willen met praktijkbeproeving Open Data Standaarden (ODS) starten

Doel Praktijkbeproeving ODS Het ontwerpen van een standaard proces voor het maken van open data standaarden.

Wat dan? Praktijkbeproeving ODS! Vijf prototype standaarden van open datasets Evaluatie ervaringen vanuit implementatie van deze gestandaardiseerde open datasets Impactanalyse opschaling  meer datasets  alle gemeentes

Hoe dan? Hoe kom je van niets tot een landelijk geaccepteerde prototype standaard voor open data? Wat kost het een gemeente om de open data ook daadwerkelijk conform de standaard te ontsluiten? Wat kost het welke actoren buiten de gemeenten om de open data ook daadwerkelijk conform de standaard te ontsluiten?

Welke 5 datasets ? Stembureau’s (link met open raadsinformatie) Werklocaties/bedrijventerreinen Monumenten Melding Openbare Ruimte Invalidenparkeerplaatsen (Link met stembureuau’s)

Stand van zaken Project juni 2017 tot maart 2018 2e werksessie ontwikkelen standaarden 12 juni 3e werksessie ontwikkelen standaarden 20 en 21 sept Consultatie Vaststelling standaarden Implementatie Impactanalyse  opschaling

Organisatorische implementatie Draagvlak Bestuur (open data als middel voor het maken van beleid) Landelijk Beleid (gegevensmanagement  GEMMA) Gemeentelijk informatie beleid Gemeentelijk informatie management (data gedreven gemeenten)

Technische implementatie: Knooppunten

Voorlopige conclusie Behoefte aan richting  landelijk data beleid, lokaal data beleid. Praktische informatie voorziening voor gemeenten voor het publiceren van open data Zo veel mogelijk aansluiten bij bestaande standaarden. Bij het ontwikkelen van standaarden ook domeindeskundigen betrekken Gegevensmanagement goed inrichten  Gemma  gemeentelijk beleid.

Meedoen of volgen Consultatie Linked in groep Pleio