Jasper van Rhijn Researchbegeleider: Gabriëlle van Son KP15V Veranderingen van modi en klachten tijdens een schemagerichte groepstherapie: een naturalistisch onderzoek Jasper van Rhijn Researchbegeleider: Gabriëlle van Son KP15V

Schematherapie is een evidence based behandeling is een kostenefficiënte behandeling met een lage drop-out (Farrell, Shaw & Webber, 2009; Giesen-Bloo et al. 2006; Nadort et al. 2009; Nordahl & Nysaeter, 2005; Renner et al., 2013, Sempértegui, Karreman, Arntz, Bekker, 2013; Van Asselt et al., 2008; Van Vreeswijk, Spinhoven, Eurelings-Bontekoe & Broersen, 2014)

Literatuur Evidentie voor de rol van (reductie van) maladaptieve copingmodi bij reductie van de klachten. En ... door verbetering van gezonde modi.

Literatuur Twee onderzoeken naar voorspellende & mediërende factoren: Nordahl, Holthe, Haugum (2005): Reductie in de ernst van schema’s voorspellend voor symptoomverlichting na de behandeling. Van Vreeswijk et al. (2014): Hogere scores op zelfopoffering/onderwerping/bevestiging zoeken voorspellen een grotere symptoomvermindering. Veranderingen in schema's en symptomen versterken elkaar wederzijds. Weinig onderzoeken gaan in op de modidynamiek, hoe deze van invloed zou kunnen zijn op de ernst van de klachten en of en hoe modiscores tijdens het behandelproces veranderen.

Onderzoeksvragen Voorspellen modiveranderingen in de eerste fase van de behandeling (vanaf de start tot 3 maanden van behandeling) een verandering in de ernst van klachten na 6 maanden? Nemen de klachten toe na 3 maanden behandeling en vervolgens weer af na 6 maanden behandeling?

Hypothesen De scores op de maladaptieve coping modi zullen eerst stijgen en vervolgens dalen. De scores op de disfunctionele oudermodi zullen eerst stijgen en vervolgens dalen. De scores op aangeboren kindmodi zijn na 6 maanden behandeling gedaald. De scores op de gezonde modi zijn na 6 maanden behandeling gestegen.

Design Pre-treatment – Mid-treatment design (0-6 maanden) Patiënten met persoonlijkheidsstoornissen namen deel aan een SFT-groep. Meetinstrumenten Symptom Questionnaire (SQ-48): totaalscore (behalve subschalen Work en Vitality) Schema Mode Inventory (SMI): gemiddelde scores per modigroep: 4 modigroepen Meetschema T0: meting voor de start van de behandeling T1: meting na 3 maanden behandeling T2: meting na 6 maanden behandeling

Onderzoeksgroep N=38 Completers Drop outs 8 mannen (21.1%) 30 vrouwen (78.9%) M =31.1 jaar ± 8.5 Completers N = 28 6 mannen (21.4%) 22 vrouwen (78.6%) M = 31 jaar ± 8.4 Drop outs N = 10 2 mannen (20%) 8 vrouwen (80%) M = 31.3 jaar ± 9.4 ±

Resultaten

Resultaten

Resultaten

Resultaten

Resultaten Geen significante verschillen tussen klachtengroepen (T1 en T2) voor verandering in scores van de modicategorieën tussen T0 en T1. Wel significante verschillen tussen klachtengroepen (T2) voor verandering in scores van de modicategorieën tussen T1 en T2: Gemiddelde scores voor maladaptieve copingmodi daalden meer voor patiënten die verbeterden dan voor patiënten die verslechterden of onveranderd bleven. Gemiddelde scores voor gezonde modi stegen meer voor patiënten die herstelden dan voor patiënten die verslechterden. Ook een effect voor dysfunctionele oudermodi maar geen significant verschil tussen de klachtengroepen.

Resultaten Veranderingen in scores van modigroepen tussen T0 en T1 verklaarden 21.2% van variantie van de verandering in klachten tussen T0 en T2 (na controle voor leeftijd en geslacht) maar …… p = .25 ΔT0-T1 β p Aangeboren kindmodi .62 .09 Maladaptieve copingmodi -.40 .24 Dysfunctionele Oudermodi .18 .60 Gezonde modi .05 .88

Beperkingen Relatief klein aantal cliënten Te korte meetperiode YSQ niet geïncludeerd

Conclusie Modiveranderingen in de eerste drie maanden van de behandeling kunnen een afname van de ernst van de klachten na 6 maanden niet statistisch significant voorspellen. De ernst van de klachten daalt van T0 – T2; er is geen initiële stijging tussen T0 en T1. Daling van aangeboren kindmodi, maladaptieve copingmodi en dysfunctionele oudermodi vanaf T0 Stijging van gezonde modi tussen T0 en T2. Nauwelijks verbetering van klachten maar toch meer gebruik van gezondere copingstijlen, functionele gedachten, gedragingen en vaardigheden die nodig zijn om goed te functioneren na 6 maanden behandeling. Schematherapie lijkt zich in eerst instantie te richten op de verandering van de maladaptieve modi i.p.v. klachtenreductie.

Klinische implicaties Verandering begint vanaf het begin van de behandeling! Na 3 maanden de ‘working stage’: schemamodiverandering. 20% tot 25% van de cliënten verbetert of herstelt klinisch tijdens de eerste 6 maanden: ook daarom herstelgerichte behandeling vroegtijdig inzetten bij clienten die verbeterd of hersteld zijn