Herman Tournaye, M.D. Ph.D. Centre for Reproductive Medicine Brussels Kanker en de vruchtbaarheid van de man Postuniversitaire Studiedag Kanker en zwangerschap: van conceptie tot menopauze Herman Tournaye, M.D. Ph.D. Centre for Reproductive Medicine Brussels

Inhoud de testis: een korte introductie de gevolgen van kankertherapie wat kunnen we als preventie bieden

Inhoud de testis: een korte introductie de gevolgen van kankertherapie wat kunnen we als preventie bieden

Testiculaire Stam Cel ongedifferentiëerd pluripotente (?) stam cel spermatogene cellijn opties • self-renewal • apoptose • differentie

Ad/Ap stam cel model differentiation Clermont 1976 Ehmcke et al. 2005 Ad = reserve stem cells + AP (1) single= are true stem cells = dual compartment stemcell model Ehmcke: Ap clone can transform into B but also fuel the Ap compartment differentiation Clermont 1976 Ehmcke et al. 2005

Inhoud de testis: een korte introductie de gevolgen van kankertherapie wat kunnen we als preventie bieden

Leydig cell functie na CT / RT • minder gevoelig dan germinaal epitheel: lichte stijging LH matige testosteron deficientie tot normaal (Shalet et al. 1999; Chatterjee et al. 1994) • meer stralingsgevoelig in pre-pubertaire periode (Shalet et al. 1989) of bij stralingsdosis >2400 cGy

Sertoli cel functie na CT / RT Sharpe et al. 2003

Sertoli cel functie na CT / RT • controverse ivm effect op Sertoli cellen • geen effect wanneer niet proliferatief (Orth et al. 1988; Jégou et al. 1993) • indirect effect op FSH tgv verlies van spermatogonia (Jégou et al. 1993)

Effect van gefractioneerde RT • ook effect van > strooistraling • toegenomen gonadotoxiciteit tov single-dose • 1.2 Gy = limiet voor permanente testiculaire schade zonder rekolonisatie • TBI (>10 Gy): ≤ 1% vaderschapskans (Sanders et al.)

Inhoud de testis: een korte introductie de gevolgen van kankertherapie wat kunnen we als preventie bieden

Preventie van infertiliteit Fertiliteitsparende behandeling Inbanken voortplantingscellen

“Fertiliteitsparende chemotherapie” geen enkel schema garandeert 100% fertiliteit menstruaties ≠ fertiliteit oligozoospermia ≠ fertiliteit mogelijk mutageen effect van chemotherapie je weet steeds hoe een behandeling start, maar nooit hoe ze zal eindigen…

Semen banking Metaphorize ! Kelleher S. et al. Hum Reprod. 2001

Semen banking Metaphorize ! Kelleher S. et al. Hum Reprod. 2001

Gebruik van ingebankt semen Milligan et al. 1991: 6% Kliesch et al. 1997 : 8% Roussillon et al. 1999 : 12% Brussels survey 2000: 17%

Opzeggen van inbanken Hallack et al. 1998 sterfte 37% vruchtbaar 14% vaderschap 41% wenst geen kinderen 7%

inbanken na start chemotherapie Banking after starting chemotherapy risico’s: verhoogde aneuploïdie verhoogde DNA-schade mutagenese maar: kinderen verwekt tijdens chemotherapie vertonen geen verhoogd risico op congenitale malformaties noch is er een verhoogd zwangerschapsverlies rol PGD-AS via CGH ?

Niets om in te banken? azoöspermie op moment van diagnose recente data voor verschillende vormen van kanker variabele prevalentie: 3 - 100 % Lass et al. 1998 40 van 231 17% Kelleher et al. 2001 31 van 930 3.3%

Wat bij azoöspermie op moment van diagnose? als uitgebreide voorbereiding geen sperma oplevert vas aspiratie of MESA bij orchidectomie Baniel and Sella F&S 2001 testiculaire sperma-extractie of “ONCO-TESE” Rosenlund et all. HR 1998 Res et al. HR 2000 Kohn et al. HR 2001 Schrader et al., Urology 2003

Te jong om in te banken? inbanken bij adolescenten • na masturbatie vanaf 14 jaar Kliesch et al. 1996 • na peniele vibrostimulatie (PVS) Muller et al. 2000 • na electro-ejaculatie (EEJ) Schmiegelow et al. 1998 • na TESE

>80% risico op steriliteit na CT total body irradiation conditioneruing voor BM-transplantatie Hodgkin behandeld met alkylerende CT metastatisch Ewing’s sarcoom metastatisch zacht weefsel sarcoom testiculaire radiotherapie alkylating= cyclofosfamide chlorambucil busulphan melphalan Wallace et al. Lancet Oncol. 2005

Take-home messages effect op Leydig cel: klinisch niet relevant • niet-proliferatieve Sertoli cellen: resistent • cryobanking is enige beproefde preventie • cryobanking bij kinderen=experimenteel