Optie Een optie is een recht om bijvoorbeeld een aandeel gedurende een bepaalde periode tegen een vooraf afgesproken prijs te mogen kopen of verkopen. Als je het recht hebt om een aandeel te kopen, dan heeft de tegenpartij automatisch de plicht om het aandeel te verkopen. Als de tegenpartij het recht heeft om het aandeel te kopen ben je automatisch verplicht het aandeel te verkopen. De optiebeurs zorgt ervoor dat jij en de tegenpartij zich aan deze plicht houden.

Optiecontract Onderliggende waarde Contractgrootte Soort optie: call of put Uitoefenprijs Expiratiedatum Het optiecontract bestaat uit verschillende onderdelen:

Onderliggende waarde De waarde waar de optie betrekking op heeft. De bekendste onderliggende waarde is gewoon de waarde van het aandeel. Je kunt ook opties nemen op de dollarkoers of op obligaties. De meest verhandelde optie is die van de AEX, je kunt echter geen ‘aandelen AEX-index’ kopen. Dit wordt opgelost door gewoon alle aandelen die in de AEX genoteerd staan met 1 druk op de knop te kopen.

Contractgrootte Je kunt niet een optie kopen op 1 aandeel, dit gaat per 100 aandelen. Als je dus een optiekoers ziet staan van €1,60 dan betekent dat: 1 optiecontract van 100 aandelen voor €1,60 maal 100 (contractgrootte) = €160,-. Dat is het bedrag dat je voor 1 optie moet betalen. Niet gekeken naar de kosten die de bank in rekening brengt (transactiekosten). De contractgrootte is altijd 100, dit geldt niet alleen voor aandelen maar ook voor valutaopties of bijvoorbeeld indexopties.

Soort optie: call of put Kooprecht Met een calloptie speculeer je op een koersstijging Put Verkooprecht Met een putoptie speculeer je op een koerstdaling

Uitoefenprijs De prijs die je vooraf afspreekt waartegen je de onderliggende waarde mag kopen of verkopen. Voor elk aandeel heb je een aantal optievarianten. Als de beurskoers op €20,- ligt, dan heb je daar ook een call en een putoptie voor. Maar je hebt ook een call en een putoptie met een uitoefenprijs van bijvoorbeeld €10,- , €15,- , €24,- , €29,- etc. Hoe lager de uitoefenprijs van een calloptie, hoe duurder de optie zal zijn. Andersom geldt ook: hoe hoger de uitoefenprijs van een putoptie, hoe duurder de optie.

Expiratiedatum Ander woord: afloopdatum. Opties zijn niet eeuwig geldig, maar hebben een expiratiedatum. Net zoals je de keuze hebt uit verschillende uitoefenprijzen heb je ook keuze uit verschillende expiratiedata. Voor de meeste aandelen is er elke maand een optie op. Je kunt bijvoorbeeld een aandeel kopen met een expiratiedatum van maart 2007. Het aandeel loopt dan op de derde vrijdag van de maand maart in het jaar 2007 af. Het uitoefenen van een optie is niet nodig. Als je een calloptie hebt met een uitoefenprijs van €18,- terwijl de koers €20,- is, kun je je optie gewoon verkopen en krijg je €2,- maal 100 = €200,- euro winst. Als je ze uitoefent (omzetten in aandelen) rekent de bank daar kosten voor en is veel ingewikkelder dan gewoon verkopen.

De waarde van een optie De waarde van een optie bestaat uit de intrinsieke waarde plus de verwachtingswaarde. Intrinsieke waarde: het verschil tussen de beurskoers en de uitoefenprijs, voor zover deze positief is. Heb je een calloptie met een uitoefenprijs van 25 en de beurskoers is 30 dan is de intrinsieke waarde 5. Verwachtingswaarde: het verschil tussen de prijs die je voor de optie betaalt en de intrinsieke waarde van de optie. Kost een optie in het bovengenoemde voorbeeld 6,50 dan is de verwachtingswaarde 6,50 min 5 = 1,50. De verwachtingswaarde wordt hoger naarmate de expiratiedatum verder in de toekomst ligt.

In, At en Out of the money In the money betekent bij een calloptie dat de uitoefenprijs lager is dan de huidige koers. Bij een putoptie betekent het dat de uitoefenprijs hoger is dan de huidige koers. Een ‘In the money’ optie is het meeste geld waard. At the money betekent dat de beurskoers (bijna) gelijk is aan de uitoefenprijs. Out of the money betekent bij een calloptie dat de uitoefenprijs hoger is dan de koers en bij een putoptie dat de uitoefenprijs lager ligt dan de koers. De waarde van deze opties wordt niet bepaald door de intrinsieke waarde maar alleen door de verwachtingswaarde en zijn dus ook voor goedkoop.

Waarde callopties Heineken

Heineken calloptie maart Laten we voor het gemak zeggen dat de koers van Heineken nu €36,00 is. Je verwacht de 3e vrijdag van maart een koers van ongeveer €38,00. Hoe maak je het meeste winst? De nieuwe waarde wordt alleen bepaald door de intrinsieke waarde, want er is geen verwachtingswaarde meer bij de expiratiedatum. Om het meeste winst te maken moet je een calloptie kopen met een uitoefenprijs van €36,00, maar om minder risico te lopen kun je het beste een calloptie kopen met een uitoefenprijs van €35,00 In de kolom hiernaast is te zien hoeveel winst je zou hebben als de koers zou stijgen naar €38,00. Maar wat als hij daalde? Een optie met een uitoefenprijs van €35,00 heeft minder risico op waardeloos aflopen dan eentje van €36,00. Maar als de koers zakte tot €35,00 of nog lager, was je al je geld kwijt. Dat is het risico met opties.

Heineken Putoptie maart Laten we voor het gemak zeggen dat de koers van Heineken nu €36,00 is. Je verwacht de 3e vrijdag van maart een koers van ongeveer €34,00. Hoe maak je het meeste winst? De nieuwe waarde wordt alleen bepaald door de intrinsieke waarde, want er is geen verwachtingswaarde meer bij de expiratiedatum. Ook hier levert de optie die ‘at the money’ zit het meeste op. In de kolom hiernaast is te zien hoeveel winst je zou hebben als de koers zou dalen naar €34,00. Maar wat als hij ging stijgen? Een optie met een uitoefenprijs van €37,00 heeft minder risico op waardeloos aflopen dan eentje van €36,00. Maar als de koers stijgt tot €37,00 of nog hoger, was je al je geld kwijt. Merk op dat in de vorige dia een optie met de uitoefenprijs van €36,00 duurder was dan in deze dia. Gokken op een koersstijging kost dus meer dan gokken op een koersdaling. Gokken op een koersdaling levert ook nog eens meer op, is een stijging dan realistischer dan een daling?

Vergelijking: aandelen of opties? De koers van XYZ = 20 euro. Je koopt 100 aandelen = 2000 euro. De koers stijgt naar 25, 25 maal 100 = 2500 euro, dat is 500 euro winst. 500 x 100 % = 25% winst. 2000 Opties De koers van XYZ = 20 euro. Je koopt een calloptie voor over 3 maanden met een uitoefenprijs van 16 euro. Je betaald daarvoor 4,20. 4 euro is de intrinsieke waarde en 20 cent de verwachtingswaarde. Waarde optie: 25(koers) – 16(intrinsieke waarde) = 9 euro 9 – 4,20 x 100% = 114 % winst. 4,20

Hoe had je nóg meer kunnen winnen? In het vorige voorbeeld heb je de optie ‘in the money’ gekocht. Dat betekent dat het al relatief veel waard was. Had je de optie ‘out of the money’ gekocht was hij nog goedkoper. Namelijk: alleen de verwachtingswaarde. Stel: niemand (behalve jij) had verwacht dat het aandeel naar de 25 euro zou stijgen in 3 maanden. Je kocht een calloptie met een uitoefenprijs van 22,50 euro. Intrinsieke waarde = 0 + verwachtingswaarde = €0,20. 3 maanden later: je optie is waard geworden: €2,50. Want: beurskoers – uitoefenprijs = 25 – 22,5 = 2,50. Je winst: 2,50 – 0,20 x 100% = 1150% 0,20 Dat is meer dan de 25% die je had gewonnen met gewone aandelen.

Maar hoe kon het ook gaan? Jij dacht 3 maanden geleden dat het aandeel XYZ nu zo’n 25 euro waard was. Maar helaas, hij is gedaald naar 16 euro. Wat is nu de waarde van je optie die je voor 20 cent had gekocht? Helemaal niks! Want de verwachtingswaarde wordt steeds minder naarmate je dichterbij de expiratiedatum komt, en is waardeloos op de expiratiedatum. Had je nu aandelen gekocht was je verloren: 16 – 20 x 100% = - 20% 20 20 % verliezen is niet leuk, maar wel beter dan dat je alles kwijt bent. Zo komt de algemene regel weer op zijn plaats terecht: Wie hogere rendementen wil hebben moet meer risico nemen.

Investeringsrisico

Putopties als bescherming Stel: je hebt 10 AEX genoteerde aandelen in je portefeuille, jij verwacht dat de hele beurs in elkaar gaat storten. Zeker van je zaak ben je niet. Wat kun je doen? Al je aandelen verkopen. Dit is misschien wel de veiligste manier, maar als je ongelijk krijg, sla je jezelf voor je kop. Een nieuwe aandelenportefeuille aankopen kost je bergen aan transactiekosten. Je aandelen houden en hopen dat je ongelijk krijg. Op deze manier zul je waarschijnlijk niet lekker meer slapen. Bovendien: als je gelijk krijgt ben je de sigaar. Koop een putoptie op de AEX-index. Zo dek je je portefeuille af en je hoeft niet van elk aandeel apart een putoptie te kopen (transactiekosten). Krijg je gelijk, dan win je geld met je putoptie, die je verliezen van je aandelen afdekken. Zo kun je weer rustig slapen.