De Nobelprijs voor de natuurkunde 2016 - materie in de knoop Kareljan Schoutens Delta-Instituut voor Theoretische Fysica en QuSoft
10 Vragen … … 10 Antwoorden
Q1 – `A pretzel, a bagel and a bun’ ?
Topologie als sleutel
Q2 – Wie zijn de winnaars?
Thouless, Kosterlitz en Haldane alle drie Brits, alle drie theoreet David Thouless – Univ of Washington @ Seattle Michael Kosterlitz – Brown University Duncan Haldane – Princeton University Haldane @ 2001 A’dam Workshop
Q3 – Nederlandse connectie?
TKNN collaboration Nobel colloquium door Marcel den Nijs @ Seattle, http://faculty.washington.edu/london/MdNcoll.pdf
Q4 – Wat voor materie is dit?
Gecondenseerde materie veel deeltjes dicht bij elkaar, vormen samen een`materietoestand’ fysische eigenschappen [druk, geleiding, etc.] bepaald door collectief gedrag van alle deeltjes samen
Q5 – Wat is een quantumcondensaat?
Quantumcondensaat elektronen : mK - K koude atomen : nK - 𝜇K elektronen of koude atomen toestand van materie, bij lage extreem lage temperatuur, die wordt gedomineerd door quantumeffecten supergeleiding fractionele lading
Q6 – Waarom topologie?
Vortices en gequantiseerde geleiding Vortex wervelpatroon rond een singulier punt Gequantiseerde geleiding
Q7 – Topologische faseovergangen?
Kosterlitz-Thouless (KT) overgang hoge temperatuur lage temperatuur KT overgang
Q8 – Topologische quantisatie?
TKNN formule ruimte van golffuncties voor elektronen kan worden voorgesteld als twee- dimensionaal oppervlak TKNN formule: de geleiding is gelijk aan het aantal gaten in het oppervlak!
Q9 – Andere voorbeelden?
Spinketens, topologische isolatoren Haldane - 1982 topologie in spin-ketens topologische isolatoren: materialen die alleen aan het oppervlak stroom kunnen geleiden! Haldane – 1988 Chern insulatoren met gequantiseerde geleiding
Q10 – Toepassingen?
Topologisch quantumrekenen topology inside
Topologisch quantumrekenen
Topologisch quantumrekenen
Topologisch quantumrekenen
A pretzel, a bagel and a bun? Wie zijn de winnaars? Nederlandse connectie? Wat voor materie is dit? Wat is een quantumcondensaat? Waarom topologie? Topologische faseovergangen? Topologische quantisatie? Andere voorbeelden? Toepassingen?