Urineweginfecties in de gynaecologie Antibioticabeleid in de gynaecologie

Inhoud Inleiding Definities Etiologie Beleid Algemeen Ongecompliceerde UWI Recidiverende UWI UWI tijdens de zwangerschap Asymptomatische bacteriurie Cystitis Pyelonefritis Referenties

Definities Ongecompliceerde UWI UWI (>10^5 cfu/ml²) bij een gezonde, volwassen, niet-zwangere vrouw Gecompliceerde UWI UWI bij een patiënt met risicofactoren (mannen, kinderen, hoogbejaarden zwangere vrouwen, urinaire katheter) Pyelonefritis (APN) Recidiverende UWI ≥3 periodes van UWI per jaar (3%) Asymptomatische bacteriurie

Etiologie Pathogenen: Bevorderende factoren: E. Coli (75-85%) Staphylococcus saprophyticus (10-15%) Proteus spp. (5-10%) Zeldzame verwekkers: Klebsiella spp, Enterobactor spp, Pseudomonas spp. Bevorderende factoren: Coïtus Corpora aliena (diafragma, stenen, urinaire katheter, spermiciden) Atrofie

Beleid Algemeen: Opdrijven diurese? Cranberry juice? Postmenopauzaal: R/ atrofie Antibiotherapie: Cave groeiend resistentieprobleem Effectiviteit (Clinical Efficacy Rate (CER), tollerantie, kostprijs In de literatuur geen consensus betreffende voorkeursbehandeling!

Beleid Medicamenteuze behandelingsopties: Nitrofurantoïne: + goede efficiëntie (CER 90-95%), weinig ongewenste effecten, nog beperkte resistentie, lage kostprijs, weinig invloed op intestinale flora hemolytische anemie bij de nonaat indien partus <30d Trimethoprim en sulfonamide: + goede efficiëntie (CER 86-100%), lage kostprijs - toenemende resistentie, relatief hoge incidentie van ongewenste effecten (>GI, dermato) - risico’s voor de vrucht ( risico op NTD en cardiale afwijkingen bij toediening in 1ste trimester + sulfonamiden: neonatale hyperbilirubinemie en icterus bij toediening na 32w)

Beleid Medicamenteuze behandelingsopties: Chinolonen + superieure effectiviteit, nog weinig doch toenemende resistentie - hoge kostprijs, ongewenste effecten - ZS relatieve CI: theoretische (dierenstudies) aantasting foetale gewrichtskraakbeen) Fosfomycine + effectief (CER 91%), veilig in de zwangerschap, lage kostprijs, hoge complicantie, lage resistentie Amoxicilline - groeiende resistentie ++ Amoxiclav - Te breed spectrum, slechte tolerantie + Veilig in de zwangerschap

Beleid Ongecompliceerde UWI: 30-40% spontane resolutie symptomen na 3 dagen 1ste keuze preparaten: Nitrofurantoïne 100mg 2dd (5-7d) Trimethoprim 100mg 2dd (3d) Trimethoprim-sulfamethoxazole 2dd (3-7d) Fosfomycine 3g (éénmalig)

Beleid Recediverende UWI: Profylaxis Nitrofurantoïne 50-100mg / co-trimoxazol 1-2 co Continu schema (1dd, gedurende ≥6 maand) Postcoïtaal schema Zelfmedicatie

Beleid UWI tijdens de zwangerschap: asymptomatische bacteriurie: Prevalentie: 2-11% Behandeling  significante reductie kans op APN (van 20-40% naar 2-4%) Screening dmv midstream urinekweek op 12-16w AD te overwegen Behandeling cfr. Cystitis in de zwangerschap

Beleid UWI tijdens de zwangerschap: asymptomatische bacteriurie / cystitis 1ste keuze: Nitrofurantoïne (Furadantine®) of Nifurtoïnol (Urfadyn PL®) 100mg 3dd gedurende 5 dagen Fosfomycine (Monuril®) 3g éénmalig Amoxicilline (Clamoxyl®) 500mg 3dd gedurende 5 dagen 2de keuze: Amoxicilline-clavulaanzuur (2g 2dd gedurende 5 dagen)

Beleid UWI tijdens de zwangerschap: APN Hospitalisatie Empirisch starten antibiotherapie, steeds aan te passen aan antibiogram zo nodig! IV antibiotherapie: Augmentin 1g 4dd IV Koortsvrije periode >24 uur: Switch naar per os (continueren gedurende 10-14d) Augmentin Retard 2g 2dd

Referenties Guidelines acute cystitis bij de vrouw. BAPCOC, 01april 2016. www.bcfi.be Middelen bij urineweginfecties. Farmacotherapeutisch Kompas, 30 juni 2016. Hooton TM, Gupta K. Acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women. UpToDate 2016. Zhanel GG, Walkty AJ, Karlowsky JA. Fosfomycin: a first-line oral therapy for acute uncomplicated cystitis. Canadian Journal of Infectious Diseases and Medical Microbiology, 2016. http://www.uroweb.org: Urological infections (richtlijnen EAU 2011). Smaill FM, Vazquez JC. Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy. Cochrane database of systematic reviews 2007, issue 2. Gr igoryan L, Trautner BW, Gupta K. Diagnosis and management of urinary tract infections in the outpatient setting: a revieuw. The journal of the american medical association, vol. 312, no 16.