Financiële positie Grondbedrijf Prognose 2016 Ultimo 2016 incl. wijzigingen t/m juni en gewijzigd BBV Adviescommissie 11-10-2016

Rapportagemomenten 1 Jaarrekening 2015 30-08-’16 Klein tekort reserve door herwaardering Stadswerven Kadernota 2017 – 28-6-’16 BBV gemeente excl. grondbedrijf Burap 2016 – 27-9-’16 Bijstelling op hoofdlijnen lopende jaarschijven, beperkte wijzigingen grondbedrijf Actuele ontwikkelingen Keuzerichtingen Belthure Park – 28-6-16 Denkrichtingennotitie Amstelwijck – 27-9-16

Rapportagemomenten 2 Prognose 2016 en Begroting 2017 – 11-10-’16 Paragraaf Grondbeleid Begroting Verwerking effecten wijzigingen BBV incl. burap Voorlopige prognose 2017 – Jaarrekening 2016 Consolidatie vastgestelde grexen Verwachting resultaat jaarrekening 2016 Vervolgacties Herziening exploitatie Stadswerven Vaststellen exploitaties zelfbouwlocaties Startnotitie Amstelwijck incl. herziening grondexploitatie

Uitgangspunten prognose 2016 – JRK 2015 Waardering ten behoeve van jaarrekening NCW – Verliesvoorziening - Risico Technische actualisatie Parameter- en grondprijzenbrief 2016 Parameters kosten- opbrengstenstijging Grondprijzen Fasering en looptijd Besluitvorming als basis Actuele stand van zaken projecten Verwerking wijziging BBV

Wijzigingen BBV (1) Niet beïnvloedbaar Omslagrente 3% v.a. 2017 Disconteringsvoet 2% Rentetoerekening grexen 1,42% Categorie Grexen: BIE (Bouwgrond In Exploitatie) Voorbereiding: IVA (Immaterieel Vast Actief) Strategische grondvoorraad: MVA (Materieel Vast Actief)

Wijzigingen BBV (2) Wel beïnvloedbaar – scenario’s Afboeking strategische grondvoorraad Geen financieel effect Looptijd grex maximaal 10 jaar Dordtse Kil IV (looptijd tot 2040) Stadswerven (looptijd tot 2028) Amstelwijck (looptijd tot 2035) Budgetneutrale verrekening wijzigingen portefeuille Andere dekking Brug stadswerven, Weeskinderendijk, Sluisweg-Achterhakkers naar vastgoedbedrijf Grexen Dordt West en WDO naar grondbedrijf Geen rentetoerekening positieve grexen Voordelig resultaat op taakveld treasury (rentetoerekening)

Uitgangspunten Parameters Persberichten 2 augustus ’16, FD.nl: 'Afwaardering grondposities ten einde‘ 20 september ’16, FD.nl: 'Consumenten vertrouwen flink omhoog‘ 21 september ’16, FD.nl: 'Huizenprijzen stijgen harder' 7 oktober ’16, ADD: “Woningmarkt in Dordrecht in de lift” Geleidelijk bijsturen Parameters 2016 gelijk aan Voorlopige Prognose 2016 Kantoren en bedrijfsterreinen gelijk en geen opbrengstenstijging voor 2016.

Parameters 2016 Bron: CPB, CBS, NVM Jaarschijf JRK 2016 2017 2018 2019 e.v. Rente 2015 4% 3,5% 3,0% Grexen 1,42% Disc.voet 2% Kostenstijging 2,0% Grondprijs woningen 1,5% 2,5% Bron: CPB, CBS, NVM

Jaarrekening vs Prognose Jaarrekeningen Gerealiseerd Korte termijn Weerstandsvermogen < 3 jaar Prognoses Toekomstige ontwikkeling Op basis van jaarrekening en vastgesteld beleid Lange termijn Vermogenspositie Weerstandsvermogen > 3 jaar

Vermogenspositie Reserve grondbedrijf (+) Resultaat Verlies- en winstnemingen ‘ Winstpotentie’ exploitaties (+) Grondexploitaties Erfpachtexploitatie Overige uitgiftes: Huur, verkoop en pacht Risico’s (-) Projecten en strategische grondvoorraad Algemene risico’s (economie)

Vermogenspositie Prognose 2016 – 2015 x € 1.000.000 2015 2016 Algemene reserve GBD 0,00 4,91 Contante waarde grond- en + 23,30 + 48,86 erfpachtexploitaties subtotaal + 23,30 + 53,77 Negatieve risico’s -/- 35,78 -/- 35,34 = Vermogenspositie -/- 12,48 + 18,43

Algemene reserve grondbedrijf – JRK 2015 + burap 2016 Verwachting reserve 31-12-2016: + 4,9 mln Mutaties Afsluiten Patersweg 1, Jagers- en windhondpolder, Vest (PO), Vogelplein, Krabbepolder, Galileolocatie, Reeweg Oost, Spuiboulevard ANWB, Wiardi Beckmanplantsoen + 0,7 mln Beheerlasten MVA - 1,8 mln Exploitatiekosten - 1,0 mln Inkomsten (erf-)pachtexploitatie + 2,4 mln Onttrekking fietsnota - 0,2 mln Onttrekking sloop Steegoversloot - 0,5 mln Verrekening projecten - 14,0 mln Afboeking strategische gronden - 7,2 mln Vrijval verliesvoorzieningen + 26,5 mln

Projecten (1) Uit de portefeuille Nieuwe exploitaties Woningen Weeskinderendijk (- 3,2 mln) Sluisweg/Achterhakkers (- 0,9 mln) Nieuwe exploitaties DK III Beerwijckhoeve (+ 0,3 mln) DK III Zuidwesthoek (+ 5,1 mln) DKIV, BIE + Strav (+ 13,2 + 26,4 mln) Wielwijk ( + 2,9 mln) Oud-Krispijn Zuid (- 0,7 mln)

Projecten (2) Overige grote mutaties Stadswerven (+ 6,3 mln) Amstelwijck (+ 3,6 mln) Leerpark (+ 1,3 mln) Belthurepark (+ 0,6) Overkampzone GZP (0,3 mln)

Risico’s Grootste mutaties Stadswerven, vervallen UFM vanwege opnemen kosten in de exploitatie Nieuwe projecten, WDO en Dordt West Toename algemene risico’s door grotere portefeuille Bijdrage dekking WDO (22 mln)

Financiële positie grondbedrijf

Vervolg Voorlopige Prognose 2017 – Jaarrekening 2016 - Prognose 2017 Aandachtspunten 2016/2017 VPB, niet door de poort Nieuwe exploitaties Drechtwerklocatie – B&S Oudendijk, Iepenlaan, Grote Hondring Papeterspad Herziening Stadswerven, Belthurepark, Amstelwijck Nota Grondbeleid incl. verwerking BBV