Hoofdstuk 1: Onzekerheden en significantie Meetonzekerheid = fout bij het meten van een grootheid Toevallige fout = door schatting (schaal), random! Systematische fout = in elke meting, bijv. door fout nulstand Notatie: - Absolute meetonzekerheid: s = 29,4 ± 0,2 cm - Procentuele meetonzekerheid: s = 29,4 cm ± 0,7 % Richtlijn foutenschatting bij aflezen: 1/10 van de kleinste schaal 40,03 ± 0,01 mL 

Y: Yep, dit is het antwoord op de vraag! E: Eenheid S: Significantie Significante cijfers, twee vuistregels  en / eindantwoord in evenveel significante cijfers als de beginwaarde met de minste significante cijfers. Bijv. 153,7cm  82,6cm=12695,62 = 1,27104 cm2 + en - eindantwoord in evenveel getallen achter de komma als de beginwaarde met de minste getallen achter de komma. Bijv. 62,80 m + 57,2 m = 121,0 m Bijv. 62,80 m – 57,2 m = 5,6 m De Yes-check! VOORBEELD 10-MACHT! Y: Yep, dit is het antwoord op de vraag! Toch? Controleer dit! E: Eenheid S: Significantie

Voorbeeld – Examen 2015 1/3 van de leerlingen gaf als antwoord een vermogen en niet een tijd!

Werken met eenheden Eenheden afleiden: gebruik officiele notitie! [ ] = de eenheid van Opg. F = C  u, leid de eenheid van C af Antwoord: [F]= [C]  [u] N = [C]  m [C] = N/m 9500 kN/m2 = …… N/cm2 3 4 Schrijf als breuk: 9500 𝑘𝑁 𝑚 2 =9500 10 … N 10 … cm 2 =950 𝑁/ 𝑐𝑚 2 Rekenmachine: 9 5 0 0 * 1 EXP 3 / 1 EXP 4 m2 = dm2 cm3 = m3 km2 = m2 mm3 = m3 102 10-6 106 10-9

Hoofdstuk 2: Soorten bewegingen: KIES !? a t v t v t v t a t v t x t v t x t a t x t x t (parabool) v t (parabool) x t (parabool) x t (parabool) a t v t (parabool) x t (parabool) x t t a Eenparig Eenparig versneld Eenparig vertraagd Niet eenparig versneld/vertraagd

Hoofdstuk 2: Soorten bewegingen: KIES !? a t v t v t v t a t v t B A C D x t v t x t a t x t x t (parabool) v t (parabool) x t (parabool) x t (parabool) a t v t (parabool) x t (parabool) x t t a Eenparig Eenparig versneld Eenparig vertraagd Niet eenparig versneld/vertraagd

Formules Let op eenheden! Verplaatsing: ∆𝑥= 𝑣 𝑔𝑒𝑚 ∙∆𝑡 (ofwel 𝑣 𝑔𝑒𝑚 = ∆𝑥 ∆𝑡 ) Geldt altijd! Opm: (soms laten we de  weg, soms gebruiken we s of s(t) i.p.v. x, soms laten we de ‘gem’ weg). 𝑥 𝑡 = 1 2 𝑎 𝑡 2 (niet officieel in eindexamen) Geldt alleen voor eenparig versneld/vertraagd met begin- of eindsnelheid 0! Snelheid: ∆𝑣= 𝑎 𝑔𝑒𝑚 ∙∆𝑡 (ofwel 𝑎 𝑔𝑒𝑚 = ∆𝑣 ∆𝑡 ) (soms laten we de  weg, soms laten we de ‘gem’ weg) 𝑣 𝑔𝑒𝑚 = 𝑣 1 + 𝑣 2 2 Geldt alleen voor eenparig versneld/vertraagd

Handelingen met grafieken: raaklijn x  v  a Handelingen met grafieken: raaklijn Snelheid op 1 tijdstip uit een (x,t)-diagram: raaklijn/steilheid bepalen Raaklijn loopt stukje parallel aan grafiek! Evenveel aan beide kanten! x t 200 x (m) 𝑣= ∆𝑥 ∆𝑡 𝑟𝑎𝑎𝑘𝑙𝑖𝑗𝑛 = 𝑑𝑥 𝑑𝑡 (afgeleide) 150 100 Let op eenheden! 50 2 4 6 8 10 t (s) Versnelling uit een (v,t)-diagram: zelfde! Steilheid: 𝑎= ∆𝑣 ∆𝑡

Handelingen met grafieken: gemiddelde snelheid Gemiddelde snelheid op tijdsinterval uit een (x,t)-diagram: aflezen 200 x (m) x t 𝑣 𝑔𝑒𝑚 = ∆𝑥 ∆𝑡 = 𝑥2−𝑥1 𝑡2−𝑡1 150 = ∆𝑥 ∆𝑡 𝑠𝑛𝑖𝑗𝑙𝑖𝑗𝑛 100 50 2 4 6 8 10 t (s) Versnelling uit een (v,t)-diagram: weer vergelijkbaar

Handelingen met grafieken: oppervlak a  v  x Handelingen met grafieken: oppervlak Verplaatsing uit een (v,t)-diagram: oppervlaktemethode 200 v (m/s) 150 ∆𝑥=𝑣∙𝑡 = totale oppervlakte Opdelen in driehoeken, vierkanten, of geschatte vormen met dezelfde grootte 100 50 Let op eenheden! 2 4 6 8 10 t (s) Snelheid uit een (a,t)-diagram: Zelfde! Oppervlak ∆𝑣=𝑎∙∆𝑡 Richtlijn: verdelen in 5 gebieden. Minder alleen wanneer het écht alleen driehoeken en rechthoeken zijn!

Nauwkeurig werken Geodriehoek Potlood Rekenmachine Grafieken aflezen doe je met een: 200 x (m) opmeten: 3,5 mm 150 x = 150 + 3,5/11,5  50 = 165,2 m (eindantwoord: x = 165 m) 100 opmeten: 11,5 mm 50 2 4 6 8 10 t (s)

Varia Natuurkundige vrije val is een valbeweging Zonder wrijving Met beginsnelheid 0. In een vrije val valt een voorwerp met een versnelling gelijk aan de valversnelling g (op aarde: 9,81 m/s2, op andere planeten zie tabel 31 Binas). Remmen van een auto: stopafstand = remafstand + reactieafstand Reactieafstand: 𝑠= 𝑣 𝑏𝑒𝑔𝑖𝑛 ∙ 𝑡 𝑟𝑒𝑎𝑐𝑡𝑖𝑒 Remafstand: 𝑠= 1 2 ∙𝑣 𝑏𝑒𝑔𝑖𝑛 ∙ 𝑡 𝑟𝑒𝑚