Executieve functies Marije Ruben

Definitie Executieve functies zijn hogere cognitieve processen die nodig zijn om activiteiten te plannen en te sturen. Alle executieve functies hebben een controlerende en aansturende functie. Ze kunnen worden gezien als de 'dirigent' van de cognitieve vaardigheden.

De executieve functies

Nadenken voor je iets doet Responsinhibitie Doen Nadenken voor je iets doet Door de klas roepen Praten of doen voor je nadenkt Instructie niet afluisteren Tel tot 10 Bereid situaties voor Herhaal in je hoofd wat er van je verwacht wordt

Informatie vasthouden tijdens de taak Werkgeheugen Denken Informatie vasthouden tijdens de taak Onthoudt de instructie niet lang genoeg Vergeet stukken van de opdracht Checkt zichzelf niet Zorg voor weinig of geen afleiding Herhaal de opdracht Bedenk een geheugensteuntje

Emoties en gedrag onder controle houden Emotieregulatie Doen Emoties en gedrag onder controle houden Boos worden, weglopen, snel huilen Moeite met verliezen en het omgaan met conflicten Moeite met samen spelen en samenwerken Duidelijke consequente regels Regels uitleggen, bespreken Bespreek met iemand hoe je kunt reageren in een situatie

Aandacht houden, ondanks afleiding Volgehouden aandacht Doen Aandacht houden, ondanks afleiding Vragen hoeveel werk er nog gedaan moet worden Snel afgeleid Raffelt taken af Zorg voor interessante taken Gebruik hulpmiddelen (bijv. time-timer) Langzaam een langere concentratieboog

Snel en effectief beginnen aan je taak Taakinitiatie Doen Snel en effectief beginnen aan je taak Start laat aan een taak en stelt beginnen uit Moet aangemoedigd worden om te beginnen Neemt geen initiatief, maar wacht op iemand anders Verdeel de taak in kleinere stukken Bedenk (met iemand) een stappenplan (hoe, wat, enz.) Verzin iets waardoor je sneller kunt beginnen (wekker, timer, enz.)

Planning / prioritering Denken Plannen maken en beslissen wat belangrijk is Doet verschillende werkjes door elkaar Heeft aan het eind van de week de weektaak niet af Vergeet huiswerk te maken of mee te nemen Maak (samen) een stappenplan Bespreek de stappen en benoem wat je belangrijk vindt Start met taken die je nuttig vindt

Materiaal en informatie ordenen Organisatie Denken Materiaal en informatie ordenen Het kastje of de tafel is een rommeltje Je bent regelmatig spullen kwijt Je begint op de verkeerde blz. en het werk ziet er niet geordend uit Bedenk (samen) een systeem om op te ruimen Houd toezicht en moedig een kind aan Beloon en geef complimenten

Tijd inschatten, verdelen en deadlines halen Time management Denken Tijd inschatten, verdelen en deadlines halen Kan geen tijdsplanning maken, of zich er niet aan houden Werkt onvoldoende systematisch Vindt het moeilijk om in te schatten, hoe lang iets duurt Zorg voor voorspelbare dagelijkse routine (tijdsbesef) Gebruik kalenders en roosters Bespreek hoe lang iets duurt

Doelen stellen en halen, zonder je af te laten schrikken Doelgericht gedrag Doen Doelen stellen en halen, zonder je af te laten schrikken Snel afgeleid en geen zelfsturing om aan het werk te blijven Doet allerlei dingen, behalve het werk Geen doorzettingsvermogen Werk met korte taken en bespreek het doel Werk langzaam naar doelen die verder in de toekomst liggen Stel een beloning in het vooruitzicht, voor als het doel gehaald is

Flexibel omgaan met veranderingen en tegenslag Flexibiliteit Doen Flexibel omgaan met veranderingen en tegenslag Snel van slag bij een tegenslag of frustratie Moeite met veranderingen Regels zijn regels Bedenk vooraf wat er gaat gebeuren, of kan gebeuren Houd je aan de planning en beperk veranderingen Bedenk strategieën voor het omgaan met veranderingen

Naar jezelf en de situatie kijken en evalueren Metacognitie Denken Naar jezelf en de situatie kijken en evalueren Heeft niet goed door hoe anderen reageren op eigen gedrag Kan niet goed over eigen gedrag nadenken/praten Legt oorzaken van problemen buiten zichzelf Vraag je regelmatig af: “Hoe heb ik de taak uitgevoerd?” Bespreek hoe iets er uit ziet, als het af is Leer zelfsturende vragen (probleem/plan)

Executieve functies trainen Filmpje Hoe werken je hersenen? Executieve functies trainen