Risico’s en de vertaling naar wettelijke uitgangspunten René Hagen Basis voor Brandveiligheid BVBSYMPOSIUM28 - VERSIE 24 OKTOBER

Basis voor brandveiligheid Opbouw document Basis voor brandveiligheid De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen C: Bijlagen Bijlage A Kenschets gebouwen Bijlage B Analysemodel vluchtveiligheid Bijlage C Casuïstiek van branden Bijlage D Literatuurlijst A: Denkraam en aanpak brandveiligheid Hoofdstuk 1 Denkraam brandpreventie Hoofdstuk 2 Brandpreventie: van regelgeving naar risicogericht Hoofdstuk 3 Risicogerichte brandpreventie (FSE) Hoofdstuk 4 Brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen B: Kaders voor brandveiligheid Hoofdstuk 5 Risico’s bij brand Hoofdstuk 6 Wettelijk kader en doelen brandpreventie Hoofdstuk 7 Wetenschappelijke onderbouwing in historisch kader Hoofdstuk 8 Brand en brandverloop

Risico’s Waarom nemen we risico’s…. … door te roken … door op wintersport te gaan … door een huis te kopen

Risico’s bij brand Risicoperceptie Risicoacceptatie gevolg klein groot kans gevolg groot klein toenemend risico R3 R2 R4 onacceptabel R1 verwaarloosbaar Risicoperceptie Risicoacceptatie

Beheersing van brandrisico’s Oorzaken Gevolgen Brand Verdedigingslinie : brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen Kerngebeurtenis Kader: Vlinderdasmodel Reductie van risico’s Middel: Scenario’s / oorzaak-gevolgrelaties Kansreductie Effectreductie

Kans- en effectreductie Voorbeelden Kansreductie Effectreductie Veiligheidsbewustzijn verbeteren Blusmiddelen toepassen Product- en installatieveiligheid verbeteren Blusinstallatie toepassen Onderhoud voorzieningen en maatregelen optimaliseren Brandmeldinstallatie en snelle interventie Onbrandbare materialen toepassen Adequate inrichting BHV Voorlichting en educatie gebruiker Ontruimingsplan hebben en beoefenen

Methoden risicobeheersing Deterministisch: scherpe scheidslijn veilig en onveilig Probabilistisch: geen scherpe scheidslijn veilig en onveilig -> risico’s inzichtelijk maken Daar wringt relatie tussen preventie en repressie Kwantitatief: eenduidig in grenswaarden Kwalitatief: niet eenduidig in grenswaarden Methode voor brandveiligheid gebouwen - kwalitatief of semi kwantitatief - kwantitatieve normstellende risicomethode nog niet mogelijk

Mens centraal stellen: - zowel bij kans als bij gevolg Mens als risicodrager Mens centraal stellen: - zowel bij kans als bij gevolg - zelfredzame gedrag is bepalend       Zelfredzaamheid bij brand is het menselijk vermogen om signalen van gevaar waar te nemen en te interpreteren, en om beslissingen te nemen en uit te voeren die gericht zijn op het overleven van een brandsituatie (Kobes).

Mens als risicodrager Compenseren Zelfredzaamheid Niet zelfredzaamheid Compenseren       Zelfredzaamheid Overlevingsstrategieën - vechten - schuilen en wachten - vluchten Vluchtproces - bewustwording - besluitvorming - verplaatsing veilige plaats      

Brandrisico in gebouwen Doelstellingen risicobeheersing overheid: Mensen Omgeving Doelstellingen private partijen Schade Risicobenadering alleen bij gelijkwaardigheid of schadebeperking      

Brandrisico in gebouwen Risico reduceren tot maatschappelijk aanvaardbaar niveau van brandveiligheid In relatie tot de hoofddoelen:       Het voorkomen van brand Het veilig vluchten bij brand (ontruimen/redden) Het beheersen van brand (geen schadepreventie in gebouwen) Het veilig en effectief optreden bij brand (BHV en brandweer)

Brandrisico - indicatie Risicofactoren in 1e instantie - gebouw - omstandigheden van verblijf Risicofactoren in 2e instantie - gebruik       menselijk gedrag De meest effectieve methode van risicoreductie is de kans op brand zoveel als mogelijk te beperken. Als er geen brand ontstaat, zijn er immers ook geen gevolgen

Gebouwen en risico’s Risico-onderwerpen Risicofactoren (1e instantie) Hoog Ondergronds Bijzonder bouwvolume Grote onverdeelde oppervlakken Complexe indeling Omstandigheden van verblijf van mensen Slapend aanwezig Niet zelfstandig in staat te vluchten Hoge bezetting Onbekend aanwezig      

Gebouwen en risico’s Risico-onderwerpen Risicofactoren (2e instatie)       Risico-onderwerpen Risicofactoren (2e instatie) Gebouw Belemmering vluchtroutes Inventaris Snelle branduitbreiding, bijv. meubilair Staat van verblijf Overmatig drank- en/of drugsgebruik Gebruik medicijnen

Vertaling risico naar beveiligingsopties Risicobenadering Methode vooralsnog kwalitatief Scenario-analyses zijn voorwaardelijk Analysemethoden - risicomatrix - gebeurtenissenboom      

Brandscenario’s bepalen de maat Definitie “Een brandscenario is een theoretische beschrijving van een reëel voorstelbare brand aan de hand van een aantal vooraf geselecteerde factoren die de ontwikkeling en het verloop van een brand (en rook) bepalen met als uitkomst de gevolgen van deze brand voor de personen in het gebouw, de inventaris van het gebouw en het gebouw zelf”

Zonder scenario geen risicoanalyse Scenario’bouw’-methoden: Brandscenario’s Zonder scenario geen risicoanalyse Scenario’bouw’-methoden: - retrospectief - prospectief      

Risicobenadering in 6 stappen Gebouw of deel van gebouw met risico-indicatie Kans op brand Nee  Ja Scenariodenken Bepalen maatgevend(e) brandscenario(s) ‘Omzetten’ van scenario(s) in beveiligingsopties op brand? Risicoanalyse van beveiligingsopties Restrisico acceptabel? Nee Ja  1 2 3 6 5 4 Risicobenadering in 6 stappen Schematisch Methodisch Vlinderdasmodel (raamwerk) Kans-effectmatrix Gebeurtenissenboom

Kans/waarschijnlijkheid Overgangsgebied Significant Gemiddeld Verwaarloosbaar Onacceptabel Kans: van nul tot maximaal, of wel van zeer onwaarschijnlijk - mogelijk - naar zeer waarschijnlijk Effect: van nul tot maximaal, of wel van onbelangrijk - gemiddeld - naar ernstig Kans/waarschijnlijkheid Effect/gevolg Risicomatrix (kans-effectmatrix) Eerste stap: vaststellen gebeurtenis(sen) van kans-effectcombinaties Tweede stap: categorie-indeling assenstelsel Derde stap: gebeurtenis positioneren      

Toekenning van faalkansen B1 B.. Bn Toekenning van faalkansen en berekening Gevolgen ---------- …….... ……….. nee ja Gebeurtenissenboom Eerste stap: vaststellen begingebeurtenis Tweede stap: toevoegen barrières (B1 t/m Bn) = inzet voorziening Derde stap: kans toekennen (falen) aan gevolggebeurtenis = kans per tak kwantificeren      

Model voor risico-indicatie Richtinggevend hulpmiddel voor inventarisatie Dwingt tot nadenken over risicoprofiel            

Basis voor brandveiligheid Opbouw document Basis voor brandveiligheid De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen C: Bijlagen Bijlage A Kenschets gebouwen Bijlage B Analysemodel vluchtveiligheid Bijlage C Casuïstiek van branden Bijlage D Literatuurlijst A: Denkraam en aanpak brandveiligheid Hoofdstuk 1 Denkraam brandpreventie Hoofdstuk 2 Brandpreventie: van regelgeving naar risicogericht Hoofdstuk 3 Risicogerichte brandpreventie (FSE) Hoofdstuk 4 Brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen B: Kaders voor brandveiligheid Hoofdstuk 5 Risico’s bij brand Hoofdstuk 6 Wettelijk kader en doelen brandpreventie Hoofdstuk 7 Wetenschappelijke onderbouwing in historisch kader Hoofdstuk 8 Brand en brandverloop

Wettelijk kader en doelen brandpreventie Brandveiligingsconcepten ’bestaande reeks’ en kennisdocument ‘Basis voor brandveiligheid’ Algemene uitgangspunten brandpreventie in gebouwen 1 Voorkomen doden en/of gewonden 2 Beperken van ongewenste gevolgen door ongecontroleerde uitbreiding van brand Relatie met doelen van bouw-, arbo (BHV) en brandweerzorgregelgeving

Bouwregelgeving - Bouwbesluit Doel brandveiligheidsvoorschriften 1 Het voorkomen van slachtoffers (gewonden en doden) 2 Het voorkomen dat brand zich uitbreidt naar een ander perceel Gericht op bouwers en gebruikers Algemene uitgangspunten: 1 binnen 15 minuten na ontstaan - ontdekken en alarmeren 2 binnen 15 minuten na alarmering zonder hulp van de brandweer vluchten 3 binnen 15 minuten na het melden de brandweer operationeel 4 brandweer moet brand binnen 60 minuten na ontstaan onder controle hebben en de laatste door brand bedreigde personen hebben gered

Arboregelgeving (BHV) Gericht op werkgevers en werknemers Bedrijfshulpverlening: taken 1 het verlenen van eerste hulp bij ongevallen 2 het beperken en het bestrijden van brand en het beperken van de gevolgen van ongevallen, en het in noodsituaties alarmeren en evacueren van alle werknemers en andere personen in het bedrijf of de inrichting.      

Brandweerzorg regelgeving Wet Veiligheidsregio’s - taakstelling Kern = voorkomen, beperken en bestrijden van brand Gericht op bevoegd gezag brandweer Besluit veiligheidsregio’s - alg. toelichting brandweerzorg De algemene veiligheid van personen bij branden en gevaren Het redden van levens Het voorkomen dat brand naar belendende panden overslaat, en Dat de normen in het besluit niet de strekking hebben burgers te beschermen tegen vermogensschade.      

Bouwbesluit – Besluit veiligheidsregio’s algemene toelichtingen “Het behouden van het bouwwerk en het voorkomen van schade aan het milieu, monumenten of maatschappelijke voorzieningen of belangen zijn geen doelstellingen van dit besluit”. “De normen in dit besluit hebben niet de strekking burgers te beschermen tegen vermogensschade”.

Bouwbesluit - Besluit veiligheidsregio’s Brandweer: maatschappelijke inspanningsverplichting Resultaat = onzeker FOTO Brand      

Bouwbesluit - Besluit veiligheidsregio’s Brandweer: maatschappelijke inspanningsverplichting Resultaat = onzeker FOTO Brand       Uit preventief oogpunt geen vastgesteld voorschot nemen op een repressieve prestatie

DANK tot zo ver