Schilderijen uit de 17de eeuw Hollandse Meesters 3 Schilderijen uit de 17de eeuw

Waren de rijke Nederlanders van de 17de eeuw deftige koningen of waren het ‘gewone’ mensen?  In de Gouden Eeuw werden ook ‘gewone’ mensen rijk. Dat kun je aan de schilderijen zien. Is dit een schilderij van een paleis of van een gewoon huis?  Het is het huis van een rijke koopman, niet het paleis van een koning.

De Nederlanders waren gek op schilderijen van het gewone leven. Wat zie je hier?  Een vrouw met groenten, een geslacht varken en vier kinderen. Ze spelen met de blaas van het varken. Dat was speelgoed in de 17de eeuw!

Je ziet volwassenen die aan het spelen zijn. Dit is een schilderij van Jan Steen. Je ziet volwassenen die aan het spelen zijn. Zie jij wat ze doen?  Ze spelen triktrak, een dobbelspel.

Het schilderij is niet zomaar een afbeelding van het dagelijkse leven. Gewone dingen op de schilderijen hebben vaak een verborgen betekenis. Het zijn symbolen. Het triktrakspel is een symbool van de luiheid. Het schilderij is een waarschuwing: je mag niet lui zijn!

Ook op andere schilderijen kun je symbolen ontdekken. Citroenen waren heel duur in de 17de eeuw. Het was een teken van rijkdom… … maar ook een waarschuwing dat het leven kort is. Dat zit zo: Net als de krab en het brood op de tafel, blijft een citroen niet lang vers. Ook de mens leefde in de ogen van de mensen in de 17de eeuw niet lang. Daarom moet je netjes leven!

Dit schilderij van Willem Heda noemen we een stilleven. Hij liet niet alleen zien dat het leven kort is. Heda liet met dit schilderij zien hoe goed hij stof, glas en metaal kon naschilderen. De spullen op de tafel lijken net echt!

De symbolen en waarschuwingen op de schilderijen hadden vaak te maken met het geloof. De meeste Nederlanders waren christelijk in de 17de eeuw. Er werden daarom ook verhalen geschilderd uit de Bijbel, het heilige boek voor christelijke mensen.

Hoe zie je aan dit schilderij dat het met het geloof te maken heeft?  Er zijn drie engelen afgebeeld. Ze bezoeken Abraham en zijn vrouw Sara en vertellen hem dat ze een kind krijgen. Dat was heel bijzonder want Sara was 89 jaar oud!

Als je goed kijkt zie je links op het schilderij twee vogels. Weet je welke vogels dat zijn?  Het zijn pauwen. Men dacht dat het vlees van de pauw niet kon bederven. Daarom was de pauw een symbool van het eeuwige leven van Jezus, de zoon van de christelijke god.

Melchior d’Hondecoeter was goed in het schilderen van vogels. Dit zijn vogels in een park. Weet je welke vogel je in het midden ziet?  Het is een pelikaan.

Men dacht dat de pelikaan haar overleden jongen weer levend maakte door het haar eigen bloed te geven. Daarom is de pelikaan het symbool van Jezus. Volgens het christelijke geloof stond hij na zijn dood weer op. Weet jij met welk feest dit wordt gevierd?  Het paasfeest.

De Hollandse meesters schilderden niet alleen dieren maar ook de natuur. Ze waren de eerste schilders die de natuur ook schilderden zonder er een verhaal in te laten afspelen.

Weet je hoe we een schilderij van de natuur om ons heen noemen?  Dat noemen we een landschap. Jacob van Ruisdael is de beroemdste Hollandse landschapschilder.

De Hollandse meesters schilderden niet alleen het dagelijks leven, stillevens, Bijbelse verhalen, dieren en landschappen. Ze schilderden ook mensen. Over die schilderijen gaat de laatste les. Maar nu eerst….

De Schilderijen uit de 17de eeuw Quiz!

1. Welke mensen kochten in de 17de eeuw schilderijen in Nederland? A Rijke koningen B Rijke handelaren B Rijke handelaren C Keizers D Arme mensen Klik voor het juiste antwoord.

2. Wat is een symbool? A Een lekker ijsje B Een soort vogel C Iets met een speciale betekenis C Iets met een speciale betekenis D Een Hollands schilderij Klik voor het juiste antwoord.

3. Wat is een stilleven? A Een schilderij dat geen geluid maakt. B Een schilderij van een bejaardentehuis. C Een Nederlands schilderij. D Een schilderij zonder mensen maar met spullen. D Een schilderij zonder mensen maar met spullen. Klik voor het juiste antwoord.

4. Waarom schilderden de Hollandse meesters verhalen uit de Bijbel?  A Omdat de Nederlanders bijna allemaal christelijk waren. A Omdat de Nederlanders bijna allemaal christelijk waren. B Omdat in de Bijbel veel dieren voorkomen. Klik voor het juiste antwoord.

5. Hoe noemen we een schilderij van de natuur om ons heen?  A een waterschaap B een landschaap C een waterschap D een landschap D een landschap Klik voor het juiste antwoord.

Einde van de derde les. ®OΣLOf jαn MinnΣβoo In opdracht van de Hermitage Amsterdam.