Praten over seks: waarom, wanneer en hoe; wat zijn belemmeringen? Bert-Jan de Boer

Effect van ziekten op de seksualiteit:

Chronische ziekten - diabetes, langdurige hypertensie, - reumatoïde artritis, - dementie, MS en M. Parkinson, - chronische pijn, - chronisch vermoeidheidssyndroom. Acute aandoeningen - acuut myocardinfarct, - acuut herseninfarct (CVA), - dwarslaesie bv. door ongeval - depressie, psychose

Effect van behandelingen voor ziekten op de seksualiteit:

- kankerbehandeling zoals - bestraling of - chemotherapie, - operatieve beschadigingen na - gynaecologische operatie - mamma-amputatie - prostatectomie - medicatie - langdurige hypertensie, - diabetes mellitus. - depressie, psychose

Problemen hebben effect op de seksualiteit:

- werkproblemen - gezinsproblemen - relatieproblemen - spanningen - burnout

Andere redenen:

- Gewoon ‘het leven’ - langdurige relatie, huwelijk - gehorige behuizing - altijd gestoord worden - gebrekkige seksuele technieken - de leeftijd:

Prevalentie van seksuele klachten

Incidentie in de huisartspraktijk Gemiddelde incidentie is nog geen 1-2 per 1000 per jaar. Er is dus een discrepantie tussen problemen en geboden hulp

Proactief vragen naar seks 16% 3% Spontane Rapportering Rapportering na directe ondervraging Patiënten gescreend op seksuele klachten door opname van twee vragen in de medische anamnese (n=887) Bachman G.A. et al. Ostet Gynaecol (1989)73: 425-27.

Kunt u 5 redenen bedenken waarom u in de huisartspraktijk seksualiteit niet ter sprake brengt: 1. 2. 3. 4. 5.

Resultaat uit groot Engels onderzoek naar de reden om seksualiteit niet ter sprake te brengen door de huisarts

1. tijdgebrek 2. bang om deksel van de beerput te openen 3. zich ongemakkelijk voelen bij patiënten van het andere geslacht, van minderheidsgroep (homoseksueel, allochtoon, lichamelijke of verstandelijke beperking) of oudere leeftijd 4. gebrek aan kennis en vaardigheden 5. bang om patiënt een ongemakkelijk gevoel te geven.

Wanneer? Hoe? Hoe verder?

Het juiste moment bestaat niet! …………………. maar wel een keer dat je er eens naar vraagt:

In het proces na behandeling voor kanker, kan ook al tijdens de behandeling, wanneer het hoofd van de patiënt waarschijnlijk er nog niet naar staat. In de periode recent na het myocardinfarct, of CVA Bij onverklaarde chronische moeheid Bij depressie of bij burnout Bij chronisch medicatiegebruik Onverklaarde buikklachten Relatieproblemen

Hoe?

“Bij de aandoening die u hebt…… (“Een hartinfarct of CVA dat u is overkomen……) blijkt nogal eens effect te hebben op de seksualiteit” Het vervolg zou kunnen zijn: “…is dat bij u ook het geval? Of….. “…herkent u dat bij uzelf?”

Even een stilte laten vallen! niet meteen voor de patiënt invullen Gun de patiënt een ogenblik om zich op het antwoord te oriënteren.

“Ieder heeft zo zijn eigen wereld en gedachten:”

Hoe verder….?

Ontkennend antwoord: “Als dit ooit wel het geval zal zijn, kunt u daarvoor ook bij mij terecht.” Zo’n opmerking geeft veel vertrouwen bij de patiënt. Bevestigend antwoord: “Wilt u daar hulp voor hebben? Wilt u het met mij bespreken of kan ik er hulp voor bieden?” Zo ja -> uitnodigen voor een apart gesprek hierover (extra tijd inbouwen: dubbelconsult).

de Partner!

“Het probleem of de aandoening dat/die uw partner betreft heeft vaak effect op de partner en op de intimiteit tussen hen beiden ……. Is dat bij u het geval?” De partner ervaart het vaak als zeer welkom (alle aandacht gaat naar de ‘zieke’ waardoor (de behoeftes van) de partner in de kou komen

DUS: Zelf naar problemen vragen op gebied van de seksualiteit en initiatief nemen op een moment dat u geschikt lijkt! Hoe: “Ervaart u bij de problemen/ziekte die u hebt ook moeilijkheden met de seksualiteit?”

Het levert u tevreden patiënten op en het verhoogt ook de waardering voor uzelf als huisarts!