Hart- en vaataandoeningen Eigen spreekuur en chronische ziekten ( 4 april 2017)

Hart-en Vaatziekten Hart- en Vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland In 2009 stierven 40.000 mensen aan HVZ (30 %) https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten

Arteriosclerose (slagaderverkalking) Proces arteriosclerose Afzetting cholesterol binnenkant bloedvat Endotheel (binnenste cellaagje) beschadigd Plakken bloedplaatjes aan vast Spierwand bloedvat gaat verdikken en verharden Bloedvat wordt nauwer Ontstaan collateralen (omwegen)

Stolsel (trombus) op artherioscleroseplek Bloedvat kan afgesloten worden Geen zuurstof in orgaan of weefsel Afsterven/ Necrotisch; afsluiten bloedvat b.v. hartinfarct Losgeraakte trombus (stolsel) noemen we een embolie

Trombose in ader Trobose (diepverneuze) in ader heeft niets met arteriosclerose te maken, maar meer de stolbaarheid van het bloed; Na een operatie, bevalling, medicijnen,of langdurige bedrust) Wanneer een stukje losschiet van de trombus ontstaat longembolie Een sclerotisch vat is niet meer elastisch en kan afbreken met als gevolg inwendige bloeding; b.v. in de hersenen (TIA, VCA)

Artheriosclerose en gevolgen Langzaam progressief Acuut hersenen dementie CVA Cerebrovasculair accident TIA Transient ischemic attact hart Angina pectoris Decompensatie cordis (hartfalen) myocardinfarct benen Claudicatio intermittens etalagebenen gangreen

Risciofactoren artheriosclerose leeftijd mannelijk geslacht erfelijke aanleg verhoogd cholesterol gehalte in het bloed bloedruk roken overgewicht te weinig lichaamsbeweging Diabetes mellitus Reumatoïde artritis gestoorde nierfunctie

Te hoge cholesterol spiegel Cholesterol = bouwstof celwanden lichaamscellen 10 % hersenen bestaat uit cholesterol Wordt gemaakt in de lever Verhoogd cholesterol gehalte in het bloed ; hogere kans op arteriosclerose (gemiddelde waarde 5,1- 5,2 mmol/l) HDL cholesterol; beschermt tegen arteriosclerose (goed) LDL cholesterol; bevordert arteriosclerose (slecht)

Hypertensie Secondaire of symptomatische hypertensie 10 % wordt hypertensie veroorzaakt door ziekte van de: nieren, bloedvaten, hormoonklieren of door zwangerschap Essentiele (primaire) hypertensie Wordt geen oorzaak voor hoge bloeddruk gevonden

Gevolgen hypertensie Hartfalen; Bloedingen hartspier raakt oververmoeid; pompfunctie slechter. Ophoping en stuwing bloed in de longen (cardiale astma, longoedeem) Bloedingen Inwendige bloedingen; hersenbloeding

Behandeling hypertensie Betablokkers( bloedvaten Diuretica plastabletten; vocht afdrijven Betablokkers Bloedvaten worden wijder; hart klopt iets minder krachtig en snel ACE remmers Laat Renine (nier) dalen; ARB Blokkeren druk receptoren die vaatvernauwing geven in hart en vaatwanden Calcium antagonisten zorgen dat de vaatwanden in de spierwanden minder samentrekken

Overgewicht Verhoogde kans op: Hogere risico's op complicaties Diabetes, galstenen, klachten van gewrichten Hogere risico's op complicaties bij zwangerschap, bevalling en operaties groter Dikke mensen; minder uithoudingsvermogen, kans op ongewild urineverlies

Perifeer artherieel vaatlijden (PAV) Vaatproblemen in de benen Stadium 1: geen klachten (toevalsbevinding) Stadium 2: etalage benen (claudicatio intermittens) na inspanning Stadium 3: pijn in rust Stadium 4: ulcera, dreigende necrose of gangreen Onderzoek :doppler Enkel Arm Index (EAI) EAI = systolische druk enkel: systolische druk arm

Coronaire hartziekten Angina pectoris Instabiele angina pectoris Hartinfarct

Angina Pectoris Zuurstofgebrek van de hartspier door vernauwde kransslagaders. De pijn ontstaat pas bij inspanning, wanneer het hart meer pompwerk moet verrichten (= meer zuurstof nodig) PIJN OP DE BORST (ANGINA PECTORIS) Pijn op de borst kán ontstaan door een hartziekte, maar hoeft niks met het hart te maken te hebben. Alleen als het hart de oorzaak is, heet pijn op de borst angina pectoris.     Angina is afgeleid van het Griekse woord anchone dat ‘wurging’ betekent, en pectoris van het Latijnse woord voor borst. Angina pectoris, of kortweg angina, is dus een wurgende pijn op de borst door een hartziekte.     Deze hartziekte is in de meeste gevallen een zuurstofgebrek van de hartspier, die zuurstofrijk bloed ontvangt via de kransslagaders. Als de kransslagaders door slagaderziekte zijn aangetast, zijn ze vernauwd en stagneert de bloedtoevoer. Het gevolg is angina. De getroffen hartspier zelf heeft vrij weinig zenuwen en voel je bijna niet, maar je voelt wel de uitstraling op andere plaatsen in het bovenlichaam.     De oorzaak van angina kan ook een andere hartziekte zijn, zoals een klepgebrek of een cardiomyopathie, ofwel een zieke hartspier. Daarbij moet een dokter ook rekening houden met andere oorzaken dan een hartziekte, zoals een longembolie of brandend maagzuur, een maagzweer, gewrichtspijn of een beknelde zenuw. Het zoeken naar de oorzaak van pijn op de borst is dagelijkse kost voor cardiologen.  Pijn op de borst (angina pectoris) kan veel verschillende oorzaken hebben. Een dokter heeft veel onderzoeken tot zijn beschikking, toch is het vaak lastig om zekerheid te krijgen. Zuurstofgebrek van de hartspier Angina pectoris ontstaat vaak door zuurstofgebrek van de hartspier door vernauwde kransslagaders. In de regel merk je er in rust weinig van. De pijn ontstaat pas bij inspanning, wanneer het hart meer pompwerk moet verrichten. Voor dat werk heeft de hartspier zuurstof nodig, maar op een bepaald moment is de vraag naar zuurstof groter dan het aanbod. Dan ontstaat er pijn op de borst en houd je op met de inspanning. Over het algemeen geldt: hoe langer je je kunt inspannen zonder pijn op de borst, hoe minder ernstig de vernauwingen in de kransslagaders.     Pijn op de borst ontstaat niet altijd tijdens een inspanning. Soms stagneert de bloedtoevoer door een bloedpropje in de kransslagader en krijg je er al in rust last van. Oorzaak angina? Als je met pijn op de borst bij de dokter komt, zal die naar de oorzaak zoeken. Een van de eerste oorzaken waar hij aan zal denken is zuurstofgebrek van de hartspier. Maar het is lastig om daarover zekerheid te krijgen.     De dokter begint met een gesprek en een lichamelijk onderzoek. Als hij niets vindt, zal hij een inspanningstest aanvragen. Als het ECG bij de inspanningstest geen afwijkingen laat zien, dan is de kans klein dat het om angina gaat. Zijn er wel afwijkingen in het ECG, dan wordt er aanvullend onderzoek gedaan.     De uitkomst van de inspanningstest is zelden simpelweg positief of negatief. Om meer te weten te komen, heeft een cardioloog de keuze tussen een aantal beeldvormende technieken, zoals een echo van het hart, een nucleaire scan, een MRI-scan of een CT-scan.     Als er na extra onderzoek nog steeds onduidelijkheid bestaat, zal een cardioloog hartkatheterisatie overwegen, waarbij hij een slangetje (katheter) in het hart leidt en een contrastvloeistof inspuit om de kransslagaders goed in beeld te brengen. Aan dat onderzoek is een (klein) risico verbonden, bijvoorbeeld een bloeduitstorting op de plaats waar de katheter is ingebracht.     Als de pijn op de borst niet door zuurstofgebrek van de hartspier maar door een andere hartziekte wordt veroorzaakt, dan komt dat tijdens het onderzoek waarschijnlijk aan het licht. Stabiele angina pectoris Stabiele angina pectoris betekent dat de pijn op de borst niet zomaar opkomt maar zich telkens voordoet bij een bepaalde inspanning. Elke keer dat je bijvoorbeeld de trap op loopt, tegen de wind in fietst of de koude buitenlucht in stapt, dwingt de pijn op de borst je om even stil te staan. Ook na een stevige maaltijd kan dat gebeuren.     Stabiele angina wordt veroorzaakt door vernauwde kransslagaders die bij inspanning niet aan de toenemende zuurstofbehoefte van de hartspier kunnen voldoen. De pijn verdwijnt langzaam na het staken van de inspanning. De pijn kan enkele minuten tot maximaal twintig minuten duren. Instabiele angina pectoris Bij de instabiele vorm van angina is het risico op een hartinfarct verhoogd. Instabiele angina komt meestal onverwachts op. De pijn doet zich voor zonder inspanning, bijvoorbeeld als je rustig op een stoel zit. Als een arts iemand met dit soort klachten op zijn spreekuur krijgt, zal hij hem niet zomaar laten gaan. Hij zal het ECG zorgvuldig onderzoeken en een bloedonderzoek laten doen. Het bloedonderzoek laat zien of er bepaalde stoffen (bijvoorbeeld troponine) in het bloed zitten, die wijzen op een door zuurstoftekort beschadigde hartspier.     Meestal zal de cardioloog bij een afwijkend ECG en afwijkende bloedwaarden op korte termijn de kransslagaderen willen onderzoeken via hartkatheterisatie, zonder eerst aanvullende en minder risicovolle onderzoeken te doen. Instabiele angina kan namelijk worden veroorzaakt door een bloedprop die op het punt staat een kransslagader af te sluiten. Als dat gebeurt, ontstaat er een hartinfarct.     De instabiele vorm van angina is ernstig. Doorgaans wordt iemand met instabiele angina ter observatie opgenomen in het ziekenhuis.     Pijn op de borst (angina pectoris) kan veel verschillende oorzaken hebben. Een dokter heeft veel onderzoeken tot zijn beschikking, toch is het vaak lastig om zekerheid te krijgen.       Pijn op de borst kan hevig zijn, alsof er een olifant op je borst staat. Wat voel je? De pijn bij angina is ongewoon. Wie kramp in de kuit heeft, merkt dat door een pijnprikkel die vanuit de kuitspier naar de hersenen wordt verstuurd. De hartspier kan dergelijke waarschuwingssignalen zelf niet goed uitzenden. De pijn die bij angina optreedt, komt niet alleen uit het hart zelf, maar ook uit de omgeving van het hart. Vaak lijkt de pijn van een andere plaats dan het hart zelf te komen, meestal uit een gebied tussen buik, kaak en bovenarmen.     Angina uit zich het meest door een samensnoerende pijn midden op de borst, die vooral bij mannen vaak uitstraalt naar de binnenkant van de linkerarm. Maar angina pectoris wordt niet altijd als zeer pijnlijk ervaren, soms gaat de klacht niet verder dan een drukkend gevoel. Vooral bij vrouwen na de overgang zijn de pijnklachten vaak wat vaag, waardoor de juiste diagnose gemist kan worden. Behandeling angina Medicijnen kunnen de pijn op de borst verminderen en het risico op een hartinfarct verkleinen. Een bloeddrukverlager zoals een bètablokker zorgt voor een tragere hartslag en een lagere bloeddruk, waardoor de zuurstofvraag afneemt. Nitraten kunnen de pijn op de borst vrijwel onmiddellijk verzachten door de kransslagaderen te verwijden waardoor de hartspier meer zuurstof krijgt aangevoerd. Stollingwerende medicijnen, zoals aspirine, verkleinen het risico op afsluiting van een kransslagader door een bloedstolsel, wat een hartinfarct tot gevolg heeft.     Angina pectoris wordt ook behandeld door het aanpakken van risicofactoren zoals roken, hoge bloeddruk, LDL-cholesterol of overgewicht. Deze risicofactoren bevorderen het sluipende ziekteproces van slagaderziekte.

Behandeling Angina Pectoris Medicamenteus Isosorbidedinitraat (ISDN) Tabletje of (nitro) spray onder de tong Aggregatieremmers ( carbasalaatcalcium of acetylsalicylzuur) Operatie Coronary Artery Bypass Graft (CABG) Dotteren (PCI)

Adviezen Stoppen met roken ( levensnoodzaak) Meer bewegen Afvallen tot normaal gewicht Voeding die het cholesterolgehalte verlagen

Instabiele angina Pectoris Wanneer? onverwachts Pijn in rust Kans op een infarct Onderzoeken ECG bloedonderzoek (bijvoorbeeld troponine) in het bloed zitten, die wijzen op een door zuurstoftekort beschadigde hartspier. hartkatheterisatie

Hartinfarct Afsluiting tak kransslagader (pijn zakt niet na 15 minuten rust)

Reanimatie; stervende hartcellen kunnen hartritmestoornissen geven