De kip centraal KIP SIGNALEN Monique Bestman Louis Bolk Instituut Marko Ruis Livestock Research Jos Heijmans GD Koos van Middelkoop Kosidé © oktober 2009

KIP SIGNALEN Drie basisvragen: 1. Wat zie ik? 2. Hoe komt dit? 3. Wat moet ik doen? = KIJKEN DENKEN DOEN Bewuster leren kijken

KIP SIGNALEN BewustOnbewust BekwaamJe weet dat je het weet Risico dat je teveel op de automatische piloot doet OnbekwaamJe weet wat je niet weet Je bent je er niet van bewust dat je dingen niet weet Bewuster leren kijken

KIP SIGNALEN Kun je 10 dingen noemen die opvallen aan dit dier?

KIP SIGNALEN Kam en lellen Kleur, kam rechtop Kipsignalen Poten Stijve of warme gewrichten, mank lopen, uitgedroogde schubben Houding In elkaar gedoken zitten, langdurig op één poot staan Ogen Loshangende oogleden, natte ogen Neus en bijholtes Schoon, niet gezwollen Borstbeen Hard of zacht, breuken, inkepingen Ruimte tussen legbotjes Weerstand bij oppakken Voetzolen Zwellingen, korstjes, wondjes Bevlezing Borstbeen steekt scherp uit Keelholte Slijm, roodheid, rochelen

KIP SIGNALEN Wat zijn de verschillen? Wat voor soort koppels horen bij deze geluiden? Hoeveel verschillende geluiden denkt u dat een kip heeft? Geluidsignalen

KIP SIGNALEN Welke hen kost het meest?

KIP SIGNALEN Wat gebeurt hier?

KIP SIGNALEN Productie GezondheidGedrag Samenhang

KIP SIGNALEN Koppel Individuele kippen Delen van de kip Wat is hier aan de hand? En hier? Kijk van groot naar klein

KIP SIGNALEN Wat is een kip voor dier?

KIP SIGNALEN Hoe sluit de houderij hierbij aan?

KIP SIGNALEN Op weg naar de top Vier aandachtspunten: 1. Afstemming tussen opfok en leg 2. Opvang 17-weekse hennen 3. Sturen lichamelijke ontwikkeling 4. Sturen eileggedrag Vier aandachtspunten: 1. Afstemming tussen opfok en leg 2. Opvang 17-weekse hennen 3. Sturen lichamelijke ontwikkeling 4. Sturen eileggedrag

KIP SIGNALEN Is deze kip klaar voor het legbedrijf?

KIP SIGNALEN Laat management opfok en leg goed op elkaar aansluiten Weet u bij welke lichtintensiteit ze zaten? Afstemming tussen opfok en leg

KIP SIGNALEN Hoe is gesteld met ontwikkeling, gezondheid en gedrag? Signalen van verenpikken? Wilt u deze kippen op uw bedrijf ontvangen? En deze? Afstemming tussen opfok en leg

KIP SIGNALEN Welke hen is het verst en hoe ziet u dat? Kijken bij de opfok - Ontwikkeling

KIP SIGNALEN Mag deze al meer licht krijgen?

KIP SIGNALEN Wat is hier aan de hand? Kijken bij de opfok - Gezondheid Uitval en selectie: hoeveel en waarom?  Sectie  Maagkiezel  Bloedluizen

KIP SIGNALEN Kijken bij de opfok - Vaardigheden  Gebruiken ze alle nivo’s?  Slapen ze goed in het systeem?  Houden ze strooisel goed los?  Verenpikken en kannibalisme?

KIP SIGNALEN Kijken bij de opfok - Vaardigheden

KIP SIGNALEN Wat weet u van deze kippen?

KIP SIGNALEN Opvang 17-weekse hennen KIJK, DENK EN DOE  Is voer en water aanwezig?  Kunnen ze dit goed vinden?  Is de stal goed op temperatuur?  Gaan de dieren goed het systeem in?

KIP SIGNALEN Signaal:Ruistadium KIJK:Nog niet uitgeruid DENK:Nog niet voldoende ontwikkeld DOE:Nog even wachten met lichtstimulatie Welke hen is klaar om te leggen?

KIP SIGNALEN Signaal: Gewicht KIJK:Uniformiteit en gewichtstoename DENK:Hennen groeien onvoldoende of er zijn teveel lichte dieren DOE:Nog even wachten met stimulatie Sturen lichamelijke ontwikkeling

KIP SIGNALEN Wat zie je hier? KIJK:eerste eieren DENK: naar legnesten lokken DOE:  Zet legnesten direct open  Laat buitennesteieren niet liggen  Zorg dat de legnesten donker zijn  Maak evt. strooisellaag dunner

KIP SIGNALEN Eerste weken na opzet open nesten als eerste ei gelegd is licht aan: elke 1-2 uur bne rapen Eerste eieren tot piek Blijft leg% of voeropname achter, geef dan rijker voer. Laat minimaal elke 3 dagen voerbak leeg eten Na de legpiek Bij zwaardere eieren en slechtere schaalkwaliteit. Tijdig nieuwe voerfase. Evt extra calcium en fosfaat Kent u de controlepunten, signalen en acties per fase? De legcurve

KIP SIGNALEN En ook bij positieve zaken: Wat zie ik? Hoe komt dit? Wat moet ik doen?

Monique Bestman (Louis Bolkinstituut) De auteurs KIP SIGNALEN Koos van Middelkoop (Kosidé) Marko Ruis (WUR Livestock Research) Jos Heijmans (Gezondheidsdienst voor Dieren)

Kipsignalen: het boek KIP SIGNALEN Kipsignalen Praktijkgids voor diergericht pluimvee houden Formaat: 20,5 x 16,5 cm, 112 pagina’s. Winkelprijs: € 29,90 Te verkrijgen via de boekhandel of direct bij Roodbont Uitgeverij: I E T (0575)

Meer informatie KIP SIGNALEN Deze presentatie is onderdeel van het Kipsignalen ® -concept. Naast het boek Kipsignalen omvat dit een breed aanbod van informatietools om de kennis van pluimveehouders te vergroten. Beter kijken naar kippen en inspelen op signalen kan de bedrijfsvoering immers aanzienlijk verbeteren. Er kunnen zaalbijeenkomsten, studieclubavonden en staltrainingen worden verzorgd, waarbij foto’s, beeld en geluid uit de praktijk van de pluimveehouder de rode draad vormen. Meer informatie over lezingen en trainingen: Hoofdstraat LA Driebergen T (0343) E I Postbus AB Lelystad T (0320) E I Kijk ook eens op Het boek en deze presentatie zijn mede mogelijk gemaakt door fonds pluimveebelangen en het ministerie van LNV.

KIP SIGNALEN Hartelijk dank voor uw aandacht! Hartelijk dank voor uw aandacht!