De lerende lerarenopleider Leuven, 6 oktober 2016 nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Mieke Lunenberg 1

Inhoud nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Onze identiteit: een stukje geschiedenis -Rollen van lerarenopleiders -Professionele ontwikkeling van lerarenopleiders

De start ( ) nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ : AERA Symposium: Holding up the mirror: Teacher Educators reflect on their own teaching. Met Mary-Lynn Hamilton, Stefinee Pinnegar, Vicky Laboskey, en Karen Guilfoyle. En met Tom Russell en Fred Korthagen. 1993: -S-STEP (Self-Study of Teacher Education Practices) -Publicatie van Ducharme’s boek: The lives of teacher educators. 3

Wie zijn we? nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Willem van der Wal, 2012 Ducharme (1993) karakteriseert de identiteit van lerarenopleiders als ‘Janus-like’. Ducharme, E. (1993). The lives of teacher educators. New York: Teachers College. 4

Lerarenopleiders: nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Hebben een diverse achtergrond (leraar, promovendus, etc). -Hebben diverse werkcontexten (scholen, cvo’s, hogescholen, universiteiten) -Onderwijzen diverse groepen (leraren-in-opleiding, beginnende leraren, ervaren leraren) -Onderwijzen een scala aan vakken.. 5

Studying Teacher Education (2005) nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ M. Cochran-Smith and K. Zeichner (Eds.) Studying Teacher Education: The Report of the AERA Panel on Research and Teacher Education. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Press. Aanbeveling (onder andere): -Meer onderzoek naar lerarenopleiders is nodig

Nieuwe initiatieven ( ) nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ European Commission (2013), Supporting teacher Educators for better learning outcomes. Brussel: EC. Oprichting van het International Forum for Teacher Educator Development (2013): “to bring together, exchange and promote research, policy and practice related to teacher educators' professional development” ( Publicatie van: Lunenberg, M., Dengerink, J., & Korthagen, F. (2014). The Professional Teacher Educator. Roles, Behaviour, and Professional Development of Teacher Educators. Rotterdam/Boston/Taipei: Sense Publishers.

‘Supporting teacher educators for better learning outcomes’, 2013 nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ “Teacher educators are crucial players for maintaining - and improving - the high quality of the teaching workforce. They can have a significant impact upon the quality of teaching and learning in our schools. Yet they are often neglected in policy-making (…). It also means that teacher educators do not always get the support and challenge they need, for example in terms of their education and professional development” (European Commission, 2013, p.4). Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (2014). Resultaten Beleidsgroepen Lerarenopleidingen. Brussel:VMOV.

InFo-TED survey (2015) nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/

InFo-TED survey nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/

Rollen: Methodologische opmerkingen nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Periode: 95% van de geselecteerde studies is van 2002 of later. Case studies, self-studies en interview studies: 58% Essays: 12% Kwantitatieve studies: 10% Mixed methods: 12% + relevante recente publicaties content/uploads/2014/05/PROO+Het+beroep+van+ lerarenopleider+Mieke+Lunenberg+ea.pdf

Zes rollen van lerarenopleiders nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Leraar van leraren -Onderzoeker -Begeleider -Curriculumontwikkelaar -Poortwachter -Bruggenbouwer -Teamlid? -Geengageerde professional? Wat is op dit moment je belangrijkste rol als lerarenopleider? Wat heb je nodig om die rol verder te ontwikkelen? Welke nieuwe rol zou je willen leren?

Tweede orde onderwijzen (werken met volwassenen in het hoger onderwijs) Modellen,expliciteren en legitimeren daarvan Omgaan met spanningen en dilemma’s/Stimuleren van actief leren Berry, A. (2007). Tensions in teaching about teaching: Developing practice as a teacher educator. Dordrecht: Springer. Loughran, J.J. (2006). Developing a Pedagogy of Teacher Education: Understanding Teaching and Learning about Teaching. Abington, UK: Routledge. Murray, J. & Male, T. (2005). Becoming a teacher educator: Evidence from the field. Teaching and Teacher Education, 21(2), Leraar van leraren nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/

Universiteiten en hogescholen vinden deze rol in toenemende mate belangrijk Het creeren van een onderzoekscultuur (ondersteuning, tijd) vraagt nog aandacht. Er is onduidelijkheid over de (gewenste) focus van onderzoek: vak, leerlingen/leraren, eigen praktijk Onderzoeker nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Tack, H. & Vanderlinde, R. (2014). Teacher Educators’ Professional Development: Towards a Typology of Teacher Educators’ Researcherly Disposition. British Journal of Educational Studies 62(3),

Begeleider nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Begeleiden in de school zou moeten inhouden: Lokale gids Advies over curriculum en lespraktijk Stimuleren van op transfer gerichte reflectie (verbinden met theoretische concepten) Crasborn, F., Hennissen, P., Brouwer, N., Korthagen F., & Bergen, T. (2014). De ‘M-factor’ in begeleidingsgesprekken monitoren. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 35 (1), De ‘M-factor’ in begeleidingsgesprekken monitoren Struyven, K., Ieven, J., Vrancken, S., Vanvuchelen, H., D’hertefelt, M., Balcaen.M., & Romont, R. (2011). Mentorschap: van toevallige passagier naar copiloot? Tijdschrift voor Lerarenopleiders 32 (2), Mentorschap: van toevallige passagier naar copiloot? 15

Curriculumontwikkelaar nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Lerarenopleiders zijn volgend in modegevoelige visies: Competentiegericht leren Realistisch leren Leren aan de hand van kernpraktijken Research-led,-oriented, -based of -informed leren Struyven, K. & De Meyst, M. (2010). Competence-based teacher education: Illusion or reality? An assessment of the implementation status in Flanders from teachers’ and students’ points of view. Teaching and Teacher Education, 26(8),

Poortwachter nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Lerarenopleiders beoordelen aan de hand van standaarden en profielen Lerarenopleiders beoordelen op basis van portfolio’s Het aandeel van schoolopleiders in de beoordeling van het praktijkdeel neemt toe Delandshere, G. & Arens, S. A. (2003). Examining the quality of the evidence in pre service teacher portfolios. Journal of Teacher Education, 54(1), Smith, K. (2010). Assessing the practicum in teacher education – Do we want candidates and mentors to agree? Studies In Educational Evaluation, 36(1-2),

Bruggenbouwer nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Leren van student is focus Creeren van een ‘third space’ (leer- en werkgemeenschap) Onderzoekende houding bevorderen Verworvenheden consolideren He An E. (2009). Bridging the gap between teacher educator and teacher in a community of practice: a case of brokering. System 37(2009) Martin, S. D., Snow, J. L., & Torrez, C. A. F. (2011). Navigating the terrain of third space: Tensions within relationships in school-university partnerships. Journal of Teacher Education, 62(3),

Combineren van rollen nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Spanning tussen leraar van leraren en onderzoeker Spanning tussen begeleider en poortwachter Boei, F., Willemse, M., & Geerdink, G. (2014). De onderzoeksrol voor lerarenopleiders in het HBO. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 35(2), De onderzoeksrol voor lerarenopleiders in het HBO Van Rijswijk, M., & Bronkhorst, L. (2013). Beelden van ontwikkeling: identiteitsontwikkeling op het grensvlak van opleiden en onderzoeken. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 34(4), Beelden van ontwikkeling: identiteitsontwikkeling op het grensvlak van opleiden en onderzoeken 19

Professionele ontwikkeling nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Professionele ontwikkeling stimuleert identiteitsontwikkeling -Teach as you preach! -Onderzoek doen naar je eigen praktijk is een krachtige vorm van professionele ontwikkeling Eline Vanassche (2016), De professionele identiteit van lerarenopleiders. Kennisbasis van Lerarenopleiders, katern 1. VELON

Op reis … nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ John Loughran’, Professionally Developing as a Teacher Educator’ (Journal of Teacher Education, 2014): Oversteken van dagelijks werk naar kennisontwikkeling. Hij "offers landmarks to highlight what needs to be navigated without limiting the journey to one single “true” or correct path. It is a path that carries signposts of what might be encountered through the professional development journey that shapes what it means to become a teacher education scholar”.

Wat werkt? nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Een benadering op maat - Diverse vormen van ondersteuning - Een stimulerende context 22

Externe factoren nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Context: - Een national referentiekader - Expliciete institutionele verwachtingen en vereisten - Culturele en praktische ondersteuning in de werkcontext - Een solide en krachtige samenwerking tussen scholen en lerarenopleidingen 23 Support: - Gelegenheid om samen met collega’s te leren in een community - Een omgeving die stimuleert om gedrag expliciet te maken, er op te reflecteren en om feedback te krijgen en te geven - Faciliteiten en ondersteuning om onderzoek te doen naar de eigen praktijk

En voor onderzoek doen nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Zijn de verwachtingen rond onderzoek helder en reeel? - Zijn er rolmodellen? - Wordt er samengewerkt rond onderzoek? - Zijn ondersteuning, bronnen en tijd geregeld? - Worden presentaties en publicaties aangemoedigd en gefaciliteerd? 24

Intrinsieke motivatie: Heb aandacht voor (de verdere ontwikkeling van) je persoonlijke sterktes en zwaktes Wees je bewust van lacunes in je kennis van lerarenopleider zijn en zoek gericht naar aanvullende kennis Bouw verder op je waarden als lerarenopleider Ken de institutionele verwachtingen en beloningen... Wat kun je zelf doen? nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/ Support: Zoek een mentor Leer van collega’s Vind een masterclass voor lerarenopleiders Neem deel aan communities van lerarenopleiders waarin ‘inquiry’ centraal staat Doe onderzoek naar je eigen praktijk en rapporteur hierover intern en extern: go public!

nl.linkedin.com/pub/mieke-lunenberg/17/5b4/302 Bedankt! 26 “I will never again take for granted the skills, expertise and knowledge required to be a teacher educator.” (Ritter, 2007, p. 107)