“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht.

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
2 juli 2013 Voorjaarsnota 2013: algemene beschouwingen in een notendop Eigen verantwoordelijkheid eerst.
Advertisements

Financien Planning & Control
Praktische overwegingen rondom de schuldpositie
Gemeente Governance Toerekenen van apparaatskosten.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Bezuinigen en gemeenteschuld Jan van der Lei, 19 september 2012.
Gemeenteraad gemeente Gorinchem Accountantscontrole juni 2008 Rein-Aart van Vugt Chantal Wemmerus Peter Oostveen.
Lomoz, 16 maart 2011 Analyse jaarrekeningen in de zorgsector
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Is de gemeenteschuld een zorg? drs. J. (Jan) van der Lei Zwolle, 6 oktober 2011.
Is de gemeenteschuld een zorg?
Analyse van de jaarrekening in het licht van de kredietaanvraag
BSN - Financieel Management Executive A 8 april 2009
Bestuurlijk overleg gemeente Amersfoort
Voortgangsrapportage Collegewerkprogramma juni 2011.
“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht Dordrecht Rein-Aart van Vugt Jaapjan Visser 29 oktober 2013.
Financiële positie Grondbedrijf Voorlopige Prognose 2016 Adviescommissie
Inzicht in gemeentefinanciën
Aangekondigde wijzigingen van het BBV
Wetsvoorstel Wet Houdbare overheidsfinanciën Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 21 mei 2013.
Hand-out Gemeentefinanciën 8 oktober 2012 “Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen” Kennisveld Geld - Gemeente Delft 1.
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Bevindingen jaarrekeningcontrole 2012 Gemeente Dordrecht Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 Auditcommissie.
Onderzoek netto-lasten onderwijs Lansingerland Raad 25 november 2014.
Presentatie: Financiële verordening 2013 Notitie Reserves en Voorzieningen 2013.
4 juni 2015 presentatie aan de Raad over: (concept) Jaarrekening e Bestuursrapportage 2015 Voorjaarsnota 2015.
Liquiditeit en solvabiliteit Uitgangspunt is onderstaande (verkorte)balans … Activa Passiva Vaste activaEigen vermogen Vlottende activaLanglopende schulden.
“Stresstest 2013” Update van een financieel beeld van de gemeente Dordrecht – Jaarrekening 2013.
Risicomanagement gemeente Delft 8 december Risicomanagement Doel Opzet Werking Voorbeelden Conclusies Thema: model grondexploitaties.
1 WAAR STAAT DE ROM-D? Presentatie colleges / raden Drechtsteden Oktober 2014.
Jaarrekening en Jaarverslag 2011 R&A-commissie, 14 mei 2012.
© 2012 Deloitte The Netherlands Grondbeleid, grondexploitaties en crisis Sturing en beheersing vanuit de Raad van Delft ? 19 april 2012 Drs. F.J.M. ten.
Caspar Boendermaker Wissenkerke, 26 september 2013 Afwegingen MFA / Stadspolder.
Prognose Grondbedrijf Financiële positie per Adviescommissie
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Bevindingen jaarrekeningcontrole 2014 Gemeente Dordrecht Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 Auditcommissie.
Jaarrekening 2012 ALV 24 juni NNG&CC Jaarrekening 2012 (1) Resultaat conform begroting RealisatieBegrotingVerschil Totaal opbrengsten: € k€
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Bevindingen jaarrekeningcontrole 2013 Gemeente Dordrecht Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 Auditcommissie.
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Bespreking auditcommissie Plan van aanpak accountantscontrole 2010 Dordrecht 24 augustus 2010 Rein-Aart van Vugt.
Jaarrekening en Jaarverslag 2013 R&A-commissie, 21 mei 2014.
Hand-out Gemeentefinanciën 16 april 2014 “Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen” Kennisveld Geld - Gemeente Delft 1.
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Adviescommissie gemeenteraad gemeente Dordrecht Dordrecht 9 februari 2012 Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1.
GRP VI ( ) Gemeentelijk Rioleringsplan. Gemeentelijke zorgplicht watertaken: Zorgen voor een doelmatige inzameling en een doelmatig transport.
Conceptbegroting Presentatie Commissie EFTR Valkenburg a/d Geul, 14 oktober 2015.
Planning & Control cyclus Bestuursrapportage 2011 Themabegroting 2012 Lokale lasten (belastingdruk) TECHNISCH BERAAD 3 NOVEMBER 2011.
“Stresstest 2014” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht Jaarrekening 2014 Begroting 2015.
Op weg naar een financieel gezond Gouda ‘Op weg naar een financieel gezond Gouda’ Alternatieve begroting/beleidsvoorstellen e.v.
Financiële positie 2 september InleidingJaarrekeningenWeerstandsvermogen Oost-Groninger gemeenten Belastingdruk Omliggende gemeenten Toekomst.
AHAD vervolg1 Vervolg besluitvorming bezuinigingen Alle Hens aan Dek raadsbijeenkomst 2 februari 2010.
Jaarrekening 2013 Auditcommissie Maandag 2 juni 2014.
BIGTIRE Ommen Inzicht in de financiële positie en in het financieel handelen van de gemeente Ommen.
Jaarrekening juni 2016, Zeewolde Toelichting op de jaarrekening 2015 Vereniging Scouting Nederland
Vernieuwing BBV en gevolgen grondbeleid Bijeenkomst gemeentefinanciën 24 juni 2016 Vereniging van Zuid-Hollandse Gemeenten Peter Verheij wethouder Alblasserdam,
Nota Risicomanagement & Weerstandvermogen Verkennende bespreking Auditcommissie 20 november.
“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 30 oktober 2012.
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Bevindingen jaarrekeningcontrole 2010 Gemeente Dordrecht Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 Auditcommissie.
Financiële positie Grondbedrijf Prognose 2014 Adviescommissie
Woningbedrijf Oirschot Privatiseren of handhaven vanuit financieel perspectief 16 januari 2007 Henk van Rens Leon van den Hoogen.
©Deloitte © 2009 Deloitte Touche Tohmatsu Voorlopige bevindingen jaarrekeningcontrole 2015 Gemeente Dordrecht Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser.
Businessplan April 2012 International Airport Teuge
Coöperatieve Vereniging BRES U.A.
Financieel Hefboomeffect
Financiële kaders Ver. Scouting Nederland
Financiële positie Grondbedrijf
Financiële positie Grondbedrijf
Liquiditeit en solvabiliteit
Hoe als vennoot de financiële situatie van een coöperatie inschatten?
Jaarrekening juni 2017, Zeewolde
“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht Dordrecht, Rein-Aart van Vugt 13 December 2017.
Update financiële positie per eind 2015 – waarom nu een korte versie?
Rekening courant krediet Crediteuren €
Financiële positie Grondbedrijf
Algemene vergadering van 19 juni 2018
Accountantsverslag 2017 / Pre-audit 2018
Transcript van de presentatie:

“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht

Sluitende begroting Weerstandscapaciteit Weerstandsvermogen Risico’s Financiële positie AO/IC Verzekeren Voorzieningen Reserves Onbenut belastingen Stille reserves Voor het inzicht zijn meer factoren belangrijk

DordrechtLandelijk gemiddelde Aantal inwoners N.v.t. “Groene druk” (< 20 jaar)38,0%39,2% “Grijze druk” (≥ 65 jaar)23,0%24,0% Oppervlakte99 km2N.v.t. Oppervlakte land79 km2N.v.t. Oppervlakte water20 km2N.v.t. Lokale lasten 2011 (mph)€ 570€ 671 Ranglijst Coelo30N.v.t. Gemiddeld inkomen per huishouden€ € Aantal mensen per huishouden2,182,24 Gemiddelde WOZ-waarde€ € Algemene uitkering 2010€ 157 miljoenN.v.t. Totale lasten 2010€ 453 miljoenN.v.t. Balanstotaal 31 december 2010€ 853 miljoenN.v.t. Weerstandscapaciteit (WC)€ 36 miljoenN.v.t. Risicoprofiel (RP)€ 43 miljoenN.v.t. Ratio WC / RP0,83N.v.t. Algemene indicatoren

©Deloitte DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft “Groene druk” (< 20 jaar) 38%37%35% 31%29% “Grijze druk” (≥ 65 jaar) 23%26%24%23%18%20% Lokale lasten 2010 (mph) € 570€ 694€ 665€ 526€ 720 Ranglijst Coelo Algemene indicatoren DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht “Groene druk” (< 20 jaar) 38%48%47%41%42%38% “Grijze druk” (≥ 65 jaar) 23%31%23%29%30%32% Lokale lasten 2010 (mph) € 570€ 745€ 735€ 658€ 600€ 716 Ranglijst Coelo

De indicatoren Indicator Schuldpositie Reservepositie Vaste activa -/- reserves Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties Voorzieningen Garantstellingen Rentelasten Grondexploitatie Begroting Reserve-ontwikkeling

©Deloitte Overall overzicht INDICATORZeer Gunstig GunstigNeutraalOn- gunstig Zeer ongunstig Lokale lasten Weerstandsvermogen Schuldpositie verhouding schuldpositie/ vaste activa Reservepositie Verhouding activa/reserves Voorzieningen Gespaard voor onderhoud Garantstellingen Rentelasten Rentelasten eigen financieringsmiddelen Rente (investeringen en grondexploitatie) Grondexploitaties Niet in exploitatie genomen gronden Strategische verwervingen Begroting Risicoprofiel: KleinGemiddeldGroot

©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Debt Ratio60%80%34%81%82%72%37%82% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%108%96%85%13%110% Schuld- evolutie € 696-€ 71€ 17-€ 91- € 1.874€ 547 Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 3.425€ 3.273€ 3.201€ 828€ 4.649

©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtAlblas- serdam Hendrik- Ido- Ambacht Papen- drecht SliedrechtZwijn- drecht Debt Ratio60%80%34%87%94%83%66%91% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%104%200%87%68%92% Schuld- evolutie € 696-€ 107-€ 162€ 616-€ 170€ 301 Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 2.556€ 5.458€ 2.280€ 1.548€ 2.663

©Deloitte Reserves (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Algemene reserve 37,427,842,457,788,522,6 Bestemmingsreserve 476,882,074,776,0420,884,4 Resultaat na bestemming 9,20,97,2-7,3-6,4-7,7 Totaal eigen vermogen 523,4110,7124,3126,4502,999,3 Eigen vermogen in % van balans 61%14%17%24%62%15% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98%19%24%40%84%20% Balanstotaal 852,8810,0748,3537,7811,3674,9 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2569,0526,4313,8601,2497,8

©Deloitte Reserves (x € 1 mln) Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Algemene reserve 37,4 3,1 3,3 5,1 - 9,9 Bestemmingsreserve 476,8 8,1 10,3 13,9 23,7 9,8 Resultaat na bestemming 9,2 0,1 12,2 1,1 3,0 0,4 Totaal eigen vermogen 523,4 11,3 25,7 20,1 26,6 20,0 Eigen vermogen in % van balans 61%17%15%20%38%12% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98% 27%42%24%51%18% Balanstotaal 852,8 66,9 175,7 98,2 70,7 162,3 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2 48,1 68,2 93,4 59,0 120,3

Reserves (x € 1 mln) Dordrecht Algemene reserve 39,144,138,937,4 Bestemmingsreserve 450,2501,1489,0476,8 Resultaat na bestemming 47,26,43,69,2 Totaal eigen vermogen 536,5551,6531,5523,4 Eigen vermogen in % van balans 78%71%66%61% Eigen vermogen in % van de exploitatie 100%109%92%98% Balanstotaal 689,9773,9804,1852,8 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 536,6505,3575,3535,2

©Deloitte Reserves Dordrecht samenstelling per 31/12/2010 X € 1 miljoenIn % Algemene reserve 37,47% Bestemmingsreserve: afschrijving activa economisch nut137,726% strategische investeringen106,620% inkomensreserve / EZH169,132% overig63,412% 476,891% Resultaat na bestemming 9,22% TOTAAL RESERVES 523,4100%

©Deloitte Risicoprofiel (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Weerstandscapaciteit (WC) 35,826,042,365,9 10,0 16,3 Risicoprofiel (RP) 43,050,230,629,7 11,021,7 Ratio WC/RP 0,830,521,382,22 0,9 0,75 (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Algemene reserve37,4 27,842,457,788,522,6 Onvoorzien1,00,40,2 0,10,3 Totaal38,428,242,657,988,622,9 Per inwoner € 323€ 163€ 283€ 616€ 751€ 235

©Deloitte Risicoprofiel Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Weerstandscapaciteit (WC) 35,83,23,611,826,69,3 Risicoprofiel (RP) 43,02,70,95,15,92,7 Ratio WC/RP 0,83 1,18 4,00 2,32 4,52 3,43 DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Algemene reserve 37,4 mln3,1 mln3,3 mln5,1 mln5,4 mln9,9 mln Onvoorzien1,0 mln0,04 mln00,1 mln0,5 mln0,2 mln Totaal38,4 mln3,14 mln3,3 mln5,2 mln5,9 mln10,1 mln Per inwoner€ 323€ 163€ 119€ 163€ 245€ 227

©Deloitte Grondexploitatie IEGG (x € 1.000) Boekwaarde Vermeerdering 2010 Vermindering 2010 Boekwaarde VoorzieningGecorr. Boekwaarde Violenstraat De Hoven Jagers- & Windhondenpolder Smitsweg Quickterrein Mallegat / Krabbepolder Amstelwijck Makoré Vest Admiraalsplein Leerpark Belthure Park Gezondheidspark Stadswerven Galileolocatie Beerwijckhoeve (Dordtse Kil III) Totaal

©Deloitte Strategische verwervingen (x € 1.000) Boekwaarde VermeerderingenVerminderingen Boekwaarde Van Twist Alloijzenpolder III Strat aankoop nr 7 Spoorzone, aank.panden Mijlweg Aankoop Spirea 1, 1a, 1b en 1c (manege) Locatie Eulerlaan Strat aankoop nr 2 Marconiweg Strat aankoop nr 3 Kassencompl. Oudendijk Strat aankoop nr 4 Dordtse Kil Strat aankoop nr 6 De Holland 8008 Strat aankoop nr 8 Kerkeplaat 8/10 Montan Strat aankoop nr 10 Kilkade 2/ Strat aankoop nr 11 Vest Strategische aank. nr 12 VM Akso-terrein VM gymlokaal de Sitterstraat Strategische aank. nr Activering Strav Gronden ten nrd Kilweg Strav nr 16 Steegoversloot Patersweg Strategische aank. nr 13 locatie Zuidpolder Sperwerstraat Reeweg-Oost Totaal

©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,0516,2437,9285,3520,3372,9 Resultaat voor bestemming -0,8-17,3-6,0-4,4-1,8-10,6 Mutaties in de reserves -3,0-17,33,94,81,810,6 Resultaat na bestemming -3,70,0-2,10,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,9%0,0%0,5%-0,1%0,0%

©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,052,169,3 77,9 50,3105,6 Resultaat voor bestemming -0,8-1,1-3,2 -1,8 0,4 Mutaties in de reserves -3,0-0,5-1,0 -1,6 -0,4-0,2 Resultaat na bestemming -3,7-0,6-2,2 -0,2 0,00,1 Resultaat in % van totale lasten -0,9%-1,2%-3,2% -0,3% 0,0%0,1%

©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,3283,7482,4397,5 Resultaat voor bestemming 0,5-3,85,00,9 Mutaties in de reserves -3,53,4-5,0-1,0 Resultaat na bestemming -3,00,1-0,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,7%0,1%0%

©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,336,564,7 67,4 47,8101,9 Resultaat voor bestemming 0,5-0,7-3,1 -1,9 -0,3-0,6 Mutaties in de reserves -3,5-0,3-0,2 -0,4 0,0 Resultaat na bestemming -3,0-0,4-2,9 -1,5 -0,6 Resultaat in % van totale lasten -0,7%-1,1%-4,4% -2,2% -1,3%-0,6%

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming Drechtsteden

Indicatoren: samengevat en beoordeeld -Lokale lasten niveauLaag -VergrijzingGemiddeld -VerjongingGemiddeld -WeerstandsvermogenNeutraal factor 0,83: aan de lage kant risico’s verbonden partijen (ROM-D. Regio ZHZ, Drechtwerk, GR Drechtsteden) stille reserves mogelijkheden bestemmingsreserves -SchuldpositieGunstig -Verhouding schuldpositie en vaste activaGunstig -Reserve positieGunstig -Verhouding activa en reservesGunstig (dalende trend) -VoorzieningenLaag (dalende trend) -GarantstellingenGemiddeld -RentelastenLaag -Rentelasten eigen financieringsmiddelenTen gunste van exploitatie -Rente toegevoegd aan grondexploitatieCirca € 0,6 miljoen -GrondexploitatiesWinstverwachting € 11 miljoen. Verliesverwachting € 47 miljoen (= voorzien) Grote projecten met vooral marktrisico’s -Niet in exploitatie genomen grondenGemiddeld (€ 6 miljoen voorzien) -Strategische verwervingenHoge investering (€ 59 miljoen) -Begroting 2011 – 2014 Laag (resultaat voor bestemming beperkt negatief of positief.

Conclusie: Financiële positie is momenteel nog solide (vooral vanuit het verleden opgebouwd). Solvabiliteit is met circa 60% hoog Groot aandeel bestemmingsreserves Lokale lastenniveau is laag. Financieringspositie is relatief gunstig maar wel opgelopen afgelopen jaren door forse investeringen. Strategische verwervingen met een boekwaarde van € 59 miljoen aandachtspunt Winstverwachting GREX ad € 11 miljoen beperkt Begroting 2011 laat een relatief beheerste trend zien Indicatoren: samengevat en beoordeeld

©Deloitte Overall overzicht INDICATORZeer Gunstig GunstigNeutraalOn- gunstig Zeer ongunstig Lokale lasten Weerstandsvermogen Schuldpositie verhouding schuldpositie/ vaste activa Reservepositie Verhouding activa/reserves Voorzieningen Gespaard voor onderhoud Garantstellingen Rentelasten Rentelasten eigen financieringsmiddelen Rente (investeringen en grondexploitatie) Grondexploitaties Niet in exploitatie genomen gronden Strategische verwervingen Begroting Risicoprofiel: KleinGemiddeldGroot

Bijlagen

De indicatoren Indicator Schuldpositie Reservepositie Vaste activa -/- reserves Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties Voorzieningen Garantstellingen Rentelasten Grondexploitatie Begroting Reserve-ontwikkeling

©2011 Deloitte Lokale heffingen

©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Debt Ratio60%80%34%81%82%72%37%82% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%108%96%85%13%110% Schuld- evolutie € 696-€ 71€ 17-€ 91- € 1.874€ 547 Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 3.425€ 3.273€ 3.201€ 828€ 4.649

©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtAlblas- serdam Hendrik- Ido- Ambacht Papen- drecht SliedrechtZwijn- drecht Debt Ratio60%80%34%87%94%83%66%91% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%104%200%87%68%92% Schuld- evolutie € 696-€ 107-€ 162€ 616-€ 170€ 301 Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 2.556€ 5.458€ 2.280€ 1.548€ 2.663

©Deloitte Reserves (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Algemene reserve 37,427,842,457,788,522,6 Bestemmingsreserve 476,882,074,776,0420,884,4 Resultaat na bestemming 9,20,97,2-7,3-6,4-7,7 Totaal eigen vermogen 523,4110,7124,3126,4502,999,3 Eigen vermogen in % van balans 61%14%17%24%62%15% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98%19%24%40%84%20% Balanstotaal 852,8810,0748,3537,7811,3674,9 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2569,0526,4313,8601,2497,8

©Deloitte Reserves (x € 1 mln) Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Algemene reserve 37,4 3,1 3,3 5,1 - 9,9 Bestemmingsreserve 476,8 8,1 10,3 13,9 23,7 9,8 Resultaat na bestemming 9,2 0,1 12,2 1,1 3,0 0,4 Totaal eigen vermogen 523,4 11,3 25,7 20,1 26,6 20,0 Eigen vermogen in % van balans 61%17%15%20%38%12% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98% 27%42%24%51%18% Balanstotaal 852,8 66,9 175,7 98,2 70,7 162,3 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2 48,1 68,2 93,4 59,0 120,3

Reserves (x € 1 mln) Dordrecht Algemene reserve 39,144,138,937,4 Bestemmingsreserve 450,2501,1489,0476,8 Resultaat na bestemming 47,26,43,69,2 Totaal eigen vermogen 536,5551,6531,5523,4 Eigen vermogen in % van balans 78%71%66%61% Eigen vermogen in % van de exploitatie 100%109%92%98% Balanstotaal 689,9773,9804,1852,8 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 536,6505,3575,3535,2

©Deloitte Reserves Dordrecht samenstelling per 31/12/2010 X € 1 miljoenIn % Algemene reserve 37,47% Bestemmingsreserve: afschrijving activa economisch nut137,726% strategische investeringen106,620% inkomensreserve / EZH169,132% overig63,412% 476,891% Resultaat na bestemming 9,22% TOTAAL RESERVES 523,4100%

Vaste activa en reserves (x € 1 mln) Dordrecht (im)materiële vaste activa -/- reserves-225,6-203,4-126,4-48,2 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -42%-40%-21%-9% Uitstaande geldleningen 41,039,437,134,6 Uitstaande geldleningen in % van langlopende aangetrokken leningen 95%35%34%18% +33% punt

©Deloitte Vaste activa en reserves (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 (im)materiële vaste activa -/- reserves -48,2 295,0 472,6239,671,3122,4 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -9% 52% 90%76%12%25% Uitstaande geldleningen 34,612,924,832,239,5140,0 Uitstaande geldleningen in % van langlopende aangetrokken leningen 18%3%6%14%29%55%

©Deloitte Vaste activa en reserves (x € 1 mln) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 (im)materiële vaste activa -/- reserves -48,2 27,532,043,827,995,8 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -9% 57%47% 80% Uitstaande geldleningen 34, Uitstaande geldleningen in % van langlopende aangetrokken leningen 18%29%15%4%6%13%

Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties (x € 1 mln) Dordrecht Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) 13,2-31,1 -80,4-133,6 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van balanstotaal 2%-4% -10%-16% Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van exploitatie 2%-6%-14%-25%

©Deloitte Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) -133,6-456,6-475,0-301,5-204,5-269,2 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van balanstotaal -16%-56%-63%-56%-25%-40% Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van exploitatie -25%-80%-90%-96%-34%-54%

©Deloitte Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties (x € 1 mln) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) -133,6 -30,0-52,3-46,7-21,3-119,0 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van balanstotaal -16% -45%-30%-48%-30%-73% Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van exploitatie -25% -73%-85%-55%-40%-109%

©Deloitte Risicoprofiel (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Weerstandscapaciteit (WC) 35,826,042,365,9 10,0 16,3 Risicoprofiel (RP) 43,050,230,629,7 11,021,7 Ratio WC/RP 0,830,521,382,22 0,9 0,75 (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Algemene reserve37,4 27,842,457,788,522,6 Onvoorzien1,00,40,2 0,10,3 Totaal38,428,242,657,988,622,9 Per inwoner € 323€ 163€ 283€ 616€ 751€ 235

©Deloitte Risicoprofiel Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Weerstandscapaciteit (WC) 35,83,23,611,826,69,3 Risicoprofiel (RP) 43,02,70,95,15,92,7 Ratio WC/RP 0,83 1,18 4,00 2,32 4,52 3,43 DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Algemene reserve 37,4 mln3,1 mln3,3 mln5,1 mln5,4 mln9,9 mln Onvoorzien1,0 mln0,04 mln00,1 mln0,5 mln0,2 mln Totaal38,4 mln3,14 mln3,3 mln5,2 mln5,9 mln10,1 mln Per inwoner€ 323€ 163€ 119€ 163€ 245€ 227

Voorzieningen (x € 1 mln) (exclusief voorzieningen grex) Dordrecht Voorzieningen 1 januari 39,614,48,413,7 Toevoegingen 1,81,111,77,1 Onttrekkingen -26,9-5,0-6,4-11,1 *Stelselwijziging per ,1 Voorzieningen 31 december 14,48,413,79,7 - verplichtingen en risico's 1,50,1 0,0 - onderhoud 2,22,79,39,4 - door derden beklemde middelen 10,85,64,30,3

©Deloitte Voorzieningen (x € 1 mln) (exclusief voorzieningen grex) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Voorzieningen 1 januari 13,722,632,036,384,215,0 Toevoegingen 7,16,010,511,913,711,0 Onttrekkingen -11,1-7,2-23,8-14,8-49,9-6,3 Voorzieningen 31 december 9,721,418,733,448,019,7 - verplichtingen en risico's 0,03,116,38,930,315,1 - onderhoud 9,418,32,26,816,64,1 - door derden beklemde middelen 0,3 0,00,220,61,10,5

©Deloitte DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Voorzieningen 1 januari 13,76,94,411,19,97,3 Toevoegingen 7,14,50,24,43,51,1 Onttrekkingen -11,1-2,5-3,9-2,3-2,6-2,8 Voorzieningen 31 december 9,78,80,713,110,85,6 - verplichtingen en risico's 0,01,70,71,80,93,1 - onderhoud 9,47,20,011,39,90,5 - door derden beklemde middelen 0,30,0 2,0 Voorzieningen (x € 1 mln) (exclusief voorzieningen grex)

Rente (x € 1.000) Rentekosten leningen Rentekosten eigen financieringsmiddelen Waarvan toegevoegd aan reserves/voorzieningen 0 Waarvan ten gunste van exploitatie Totale rentelasten Totale rentelasten in % van de exploitatie 4,6% Rente ten laste van de grondexploitatie + investeringen Rente ten laste van de exploitatie Renteresultaat 27 Saldo 0

©Deloitte Garantstellingen (x € 1 mln) Dordrecht Gewaarborgde leningen Gewaarborgde leningen (achtervang)

©Deloitte Garantstellingen (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Gewaarborgde leningen Gewaarborgde leningen (achtervang)

©Deloitte Garantstellingen (x € 1 mln) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Gewaarborgde leningen 7929,118,411,846,8 16,2 Gewaarborgde leningen (achtervang) 29348,261,760,542,8 119,6

©Deloitte Grondexploitatie IEGG (x € 1.000) Boekwaarde Vermeerdering 2010 Vermindering 2010 Boekwaarde VoorzieningGecorr. Boekwaarde Violenstraat De Hoven Jagers- & Windhondenpolder Smitsweg Quickterrein Mallegat / Krabbepolder Amstelwijck Makoré Vest Admiraalsplein Leerpark Belthure Park Gezondheidspark Stadswerven Galileolocatie Beerwijckhoeve (Dordtse Kil III) Totaal

©Deloitte Grondexploitatie NIEGG (x € 1.000) Boekwaarde Vermeer- dering Vermin- dering Boekwaarde VoorzieningGecorr. Boekwaarde Sluisweg / Achterhakkers Zuidpolder Blekersdijk De Holland St. Suraplein Damplein Dordtse Kil IV HOED / Locatie Spirea Vest Totaal

©Deloitte Strategische verwervingen (x € 1.000) Boekwaarde VermeerderingenVerminderingen Boekwaarde Van Twist Alloijzenpolder III Strat aankoop nr 7 Spoorzone, aank.panden Mijlweg Aankoop Spirea 1, 1a, 1b en 1c (manege) Locatie Eulerlaan Strat aankoop nr 2 Marconiweg Strat aankoop nr 3 Kassencompl. Oudendijk Strat aankoop nr 4 Dordtse Kil Strat aankoop nr 6 De Holland 8008 Strat aankoop nr 8 Kerkeplaat 8/10 Montan Strat aankoop nr 10 Kilkade 2/ Strat aankoop nr 11 Vest Strategische aank. nr 12 VM Akso-terrein VM gymlokaal de Sitterstraat Strategische aank. nr Activering Strav Gronden ten nrd Kilweg Strav nr 16 Steegoversloot Patersweg Strategische aank. nr 13 locatie Zuidpolder Sperwerstraat Reeweg-Oost Totaal

©Deloitte Ontwikkeling resultaat na bestemming Meerjarenbegroting ten opzicht van RIB Resultaat na bestemming MJB-3,0-2,0-2,6 Resultaat na bestemming RIB-6,4-3,8-3,3 Bijstelling-3,4-1,8-1,1 Voor de vergelijkbaarheid tussen de diverse gemeenten is de vastgestelde meerjarenbegroting gehanteerd bij de volgende overzichten.

©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,0516,2437,9285,3520,3372,9 Resultaat voor bestemming -0,8-17,3-6,0-4,4-1,8-10,6 Mutaties in de reserves -3,0-17,33,94,81,810,6 Resultaat na bestemming -3,70,0-2,10,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,9%0,0%0,5%-0,1%0,0%

©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,052,169,3 77,9 50,3105,6 Resultaat voor bestemming -0,8-1,1-3,2 -1,8 0,4 Mutaties in de reserves -3,0-0,5-1,0 -1,6 -0,4-0,2 Resultaat na bestemming -3,7-0,6-2,2 -0,2 0,00,1 Resultaat in % van totale lasten -0,9%-1,2%-3,2% -0,3% 0,0%0,1%

©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,3283,7482,4397,5 Resultaat voor bestemming 0,5-3,85,00,9 Mutaties in de reserves -3,53,4-5,0-1,0 Resultaat na bestemming -3,00,1-0,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,7%0,1%0%

©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,336,564,7 67,4 47,8101,9 Resultaat voor bestemming 0,5-0,7-3,1 -1,9 -0,3-0,6 Mutaties in de reserves -3,5-0,3-0,2 -0,4 0,0 Resultaat na bestemming -3,0-0,4-2,9 -1,5 -0,6 Resultaat in % van totale lasten -0,7%-1,1%-4,4% -2,2% -1,3%-0,6%

©Deloitte Begroting 2013 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Totale lasten (incl. storting reserves) 442,2283,5445,3309,5 Resultaat voor bestemming 3,4-3,210,93,0 Mutaties in de reserves -5,43,3-10,9-3,1 Resultaat na bestemming -2,00,1 0,0-0,1 Resultaat in % van totale lasten -0,5%0,04%0%0,02%

©Deloitte Begroting 2013 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2013 Totale lasten (incl. storting reserves) 442,236,467,0 76,0 47,8133,7 Resultaat voor bestemming 3,4-0,9-3,5 -2,0 -0,815,4 Mutaties in de reserves -5,4-0,30,6 0,4 -0,3-17,8 Resultaat na bestemming -2,0-0,6-4,1 -2,4 -1,2-2,4 Resultaat in % van totale lasten -0,5%-1,7%-6,1% -3,2% -2,5%-1,8%

©Deloitte Begroting 2014 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2014 Totale lasten (incl. storting reserves) 485,6283,5441,4299,7 Resultaat voor bestemming 1,7-3,22,73,2 Mutaties in de reserves -4,33,3-2,7-3,2 Resultaat na bestemming -2,6-0,90,10,0 Resultaat in % van totale lasten -0,5%0,04%0%- 0,01%

©Deloitte Begroting 2014 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2014 Totale lasten (incl. storting reserves) 485,636,379,0 91,9 47,595,5 Resultaat voor bestemming 1,7-0,9-4,2 -4,0 -1,3-3,4 Mutaties in de reserves -4,3-0,20,6 0,0 -0,30,3 Resultaat na bestemming -2,6-0,7-4,8 -4,0 -1,6-3,1 Resultaat in % van totale lasten -0,5%-1,8%-6,1% -4,4% -3,4%-3,3%

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming Drechtsteden

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Resultaat na bestemming

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Resultaat na bestemming Drechtsteden

©Deloitte Begroting (x € 1 mln) Ontwikkeling reserves Reserves 1 januari 538,9523,4526,4529,9535,4 Resultaat voor bestemming - 15,53,03,55,54,3 Reserves 31 december 523,4526,4529,9535,4539,7 * Obv jaarrekening 2010

©Deloitte Begroting (x € 1.000) Ontwikkeling reserves