Grafieken in de natuurkunde Ga verder

Dia’s worden stap voor stap automatisch ingevuld Ga verder Pas als rechtsonder verschijnt, klik dan voor de volgende dia

Met grafieken kun je VERBANDEN duidelijk laten zien Wat gebeurt er met het volume als de temperatuur stijgt? Bijvoorbeeld: Ga verder

Of: Wat gebeurt er met de Trillingstijd van een slinger Als ik de lengte van het touwtje verander? Ga verder

Of: Wat gebeurt er met de hoogte van een paddenstoel Als de tijd verstrijkt Ga verder

Wat is een grafiek ? Je kent verschillende soorten DIAGRAMMEN In de natuurkunde gebruiken we meestal  dat lijndiagram. Ga verder

Je gaat nu leren hoe je zelf grafieken maakt….. Ga verder

1 Niet te klein Op een ruitjespapier Teken je twee assen Van ongeveer 10 cm Ga verder

2 Wat komt waar? Ga verder

Oorzaak: Je verandert de temperatuur T Gevolg: Daardoor verandert het volume V Ga verder

Oorzaak: Je verandert de lengte l van je touwtje Gevolg: Daardoor verandert de trillingstijd T Ga verder

Oorzaak: De tijd t verstrijkt Gevolg: Daardoor verandert de hoogte h Ga verder

Mathijs zaait boontjes. Als de plantjes boven de grond komen begint hij de dagen te tellen, en elke twee dagen meet hij de lengte. Die gegevens zet hij in een tabel. Dit is zijn tabel: t (dag) l (cm) , ,5 1434,5 Ga verder Neem deze tabel over

2 Dat komt daar! Eerst de oorzaak: Dan het gevolg: Denk erom: Bij elke as hoort een grootheid, MET zijn eenheid !! Ga verder

3 Handige getallen Regel 1: gebruik je ruimte Gebruik minstens de helft van elke as Ga verder

3 Handige getallen Regel 2: simpele getallen per hokje Zo wordt het te moeilijk om tussenliggende getallen netjes op hun plaats te krijgen Ga verder

3 Handige getallen Regel 2: simpele getallen per hokje Met getallen zoals hiernaast gaat dat veel makkelijker Ga verder

3 Handige getallen Regel 3: stapgrootte per hokje gelijk Dus NIET zó !! Ga verder

3 Handige getallen Ga verder Voor Mathijs komt dat er dus zó uit te zien: t (dag) l (cm) , ,5 1434,5 < Je ziet, er hoeft niet per se bij elk hokje een getal. Soms wordt dat zo overzichtelijker

4 Getallenparen plaatsen Ga verder Mathijs moet nu de getallenparen uit zijn tabel in zijn diagram gaan zetten. Bij natuurkunde moeten we er dan rekening mee houden dat die gegevens nooit helemaal precies kunnen zijn. We maken namelijk altijd meetfoutjes. We gebruiken daarom liever kruisjes dan puntjes: puntjes zijn nogal precies…..

4 Getallenparen plaatsen Ga verder t (dag) l (cm)214

4 Getallenparen plaatsen Ga verder t (dag) l (cm) , ,5 1434,5

5 Grafiek tekenen Ga verder Verbind je meetpunten met een lijn In de natuur zijn er niet veel dingen die met plotselinge stapjes gaan

5 Grafiek tekenen Ga verder Verbind je meetpunten met een lijn Ook niet zo:

5 Grafiek tekenen Ga verder Verbind je meetpunten met een lijn Zó dus :

6 Aflezen: interpoleren Ga verder Uit de grafiek kun je nu tussenliggende waarden aflezen. Bijv. de lengte na 3 dagen. Dat noem je INTERPOLEREN

6 Aflezen: extra poleren Ga verder Uit de grafiek kun je ook Waarden buiten je meetgebied aflezen. Bijv. de lengte na 18 dagen Dat noem je EXTRAPOLEREN Dan moet je eerst je grafiek zo logisch mogelijk en zo vloeiend mogelijk verlengen. Dat doe je met een stippellijntje

6 Aflezen: extra poleren Ga verder Oplettertje: Lees dus altijd goed héél de opdracht voordat je getallen kiest op de assen van je diagram Misschien gaat je tabel tot 20 uur…….. …. maar moet je aflezen bij 25 uur :

7 Belangrijke extraatjes Er zijn nog wel wat dingen om op te letten. Ga verder

7 Belangrijke extraatjes Teken je grafiek niet voorbij je eerste en laatste meetpunten. Ga verder Moet je EXTRAPOLEREN Gebruik dan stippellijntjes……….

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Niet elke grafiek gaat per se “door de NUL” Ga dus zelf geen meetpunten zitten “verzinnen”. Doe dit alleen als je zéker wéét dat bij oorzaak 0 het gevolg ook 0 moet zijn

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Een grafiek hoeft niet per se precies midden door alle meetpunten. Want metingen zijn nooit helemaal nauwkeurig Kies een logische lijn:

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Teken je lijn NIET Door “gekke” meetpunten : Kies een logische lijn: Zo’n gekke meetwaarde noem je een “UITBIJTER”

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Gebruik zo min mogelijk “scheurlijnen” : Een “scheurlijn” is een vouwtje in een as, waardoor je een onbelangrijk stuk van je diagram kunt overslaan,

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Wanneer wél “scheurlijnen” ? Bijvoorbeeld, luchtdruk in millibar:  Erger is: Je kunt de kleine variaties in luchtdruk rond de 1000 mbar niet eens fatsoenlijk aflezen !!

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Wanneer wél “scheurlijnen” ? Bijvoorbeeld, luchtdruk in millibar: Met een scheurlijn in de y-as kan dat wél !!

7 Belangrijke extraatjes Ga verder Als de kleine getallen nét zo belangrijk zijn als de grote kan het ook nog anders Dat heet een LOGARITMISCHE SCHAAL Elke stap is dan 10 keer zo groot als de vorige

7 Belangrijke extraatjes Ga verder LOGARITMISCHE SCHAAL Bijvoorbeeld bij geluid …. Met een gewone schaal zou zo’n grafiek 1000 x zo breed worden Klik zodra je het antwoord weet

7 Belangrijke extraatjes Ga verder NEGATIEVE ASSEN Kan natuurlijk ook Bij natuurkunde zul je deze niet zo vaak zien

Zo, dat was het wel zo’n beetje The END