Erfelijkheid

mitose Mitose = gewone celdeling Hierbij ontstaan cellen met hetzelfde aantal chromosomen als de moedercel De mitose zorgt voor vervanging van oude cellen

Meiose = reductiedeling Bij de meiose worden de chromosoomparen verdeeld over 2 cellen. De dochtercellen hebben dus de helft van het aantal chromosomen 4 chr 2 chr

46 bevruchting

De chromosomen zijn in elke cel dubbel aanwezig. Een menselijke cel bevat 23 paren dus 46 chromosomen

Het genotype is de erfelijke aanleg die opgeslagen ligt in de chromosomen. Genotype is... Het fenotype is het uiterlijk. Die wordt bepaald door het genotype én het milieu Fenotype is...

Genotype bevat de info voor zwart haar Het haar wordt geverfd (invloed uit het milieu) Het genotype bevat nog steeds de informatie voor zwart haar Fenotype is zwart haar Het fenotype is blond haar Na enige tijd is het haar weer zwart

22 chr + XX 22 chr + XY Vrouw Man

X X X X X Y XY meisje Jongen

Genvoor oogkleur Een gen is een stukje van een chromosoom waarop de erfelijke info staat voor één erfelijke eigenschap Aangezien de chromosomen dubbel aanwezig zijn wordt elke eigenschap door twee genen bepaald Gen voor haarvorm

spermacel eicel genen Bevruchte eicel

homozygoot heterozygoot

AA aa Aa A A a a AA Aa aa

moedercel Dezelfde genen ongelijke genen Mogelijke voortplantingscellen

Ongeslachtelijke voortplanting bollen stekken uitloperwortelstok knollen deling

Productie van de landbouw vergroten door Veredeling door kruising proberen gunstige eigenschappen in een individu te krijgen

X Met welk exemplaar ga ik verder kweken? = selectie

Kunstmatige inseminatie sperma van een stier gebruiken om 1000 koeien te bevruchten IVF ( in vitro fertilisatie) buiten het lichaam de eicel bevruchten en dan eventueel gebruik maken van een draagmoeder

Welk voordeel heeft IVF boven kunstmatige inseminatie Bij IVF wordt ook een koe met gunstige eigenschappen gekruist met een stier met gunstige eigenschappen. De klompjes cellen worden ingebracht in de baarmoeder van ´normale´koeien. Deze draagkoeien brengen de kalfjes met gunstige eigenschappen ter wereld Voordeel:Gebruik van baarmoeder van willekeurige koe  Snel meerdere nakomelingen Bij kunstmatige inseminatie brengt men sperma van een stier met gunstige eigenschappen in bij een koe met gunstige eigenschappen. Nadeel: Baarmoeder van gunstige koe is in gebruik.

1.Kruisen van willekeurige koeien 2.Kruisen van koe met gunstige eigenschappen met een stier met gunstige eigenschappen VEREDELING 3.Kunstmatige inseminatie Met het sperma van een stier met gunstige eigenschappen kun je 1000 en koeien bevruchten 4.IVF meerdere eicellen van een koe met gunstige eigenschappen bevruchten met sperma van een stier met gunstige eigenschappen. De embryo´s laten opgroeien in een draagmoeder. 5. Recombinant DNA. Gunstige eigenschappen inbouwen in het DNA van een andere soort. De productie van de landbouw is door de eeuwen steeds groter geworden door

Waarom heeft men juist bij een stier het gen voor lactoferine ingebracht Een stier maakt miljarden zaadcellen. Een koe maakt maar 100 eicellen. Via IVF kun je dus miljarden kalfjes kweken met het gen ‘lactoferine maken”

Ongeslachtelijke voortplanting weefselkweek

Stekken

stuifmeelkorrel stempel stuifmeelbuis stijl zaadbeginsel Kern van de eicel Kern van de stuifmeelkorrel vruchtbeginsel Bij planten kan ook geslachtelijke vrtpl plaats vinden

Mutagene stoffen Asbest Mutagene straling UV-straling Röntgen- en radioactieve straling sigarettenrook

lichaamscel Het lichaam bevat nog veel cellen zonder gemuteerd gen Alle lichaamscellen bevatten het gemuteerde gen eicelspermacel Normaal gen Gemuteerd gen

Bij één cel zijn mutaties opgetreden waardoor de cel een kankercel wordt De kankercel deelt zich ongeremd Het gezwel verstoord de bouw van weefsel Er vindt uitzaaiing plaats. Cellen komen in het bloed en lymfe terecht

vlokkenweefsel echoscoop Weefselvlokken voor DNA en chromosoom- onderzoek

vruchtwater centrifuge Cellen van de foetus Biochemisch onderzoek

Organismen worden gebruikt om producten te maken. gist bier,brood melkzuurbacterien zuurkool yoghurt BIOTECHNOLOGIE

Recombinant DNA techniek waarbij het DNA van het ene organisme wordt ingebouwd in het DNA van een ander organisme Organismen krijgen dus nieuwe eigenschappen Genetische modificatie de mens verandert naar eigen inzicht het genotype van een organisme Transgeen organisme organisme dat genetisch gemodificeerd is

Menselijke cel bacterie Transgene bacterie

Ingebouwd in eicel van een koe Recombinant DNA andere erfelijke eigenschappen inbrengen Gen voor lactoferine bij schaap Bevruchte eicel waaruit Herman gaat groeien Lactoferine is een eiwit dat uierontstekingen remt. Gen inbrengen bij eicel waaruit Herman gaat groeien.

Miljoenen spermacellen bevatten het gen voor lactoferine In het sperma van Herman zit het gen voor lactoferine Via K.I. kunnen 1000en koeien gemaakt worden die het gen voor lactoferine hebben. Maken van lactoferine Cel van Herman Gen voor lactoferine

klonen