Ongrepen maakt onbemind Van ergernis naar uitdaging Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie Cliniclowns 22 april 2016

Onbegrepen lichamelijke klachten

Elk specialisme heeft eigen ‘onverklaarde klachten syndroom’ (Deel)specialismeKlacht Kinderlongziekten Hyperventilatie Dysfunctioneel ademen Kinderarts-MDL Misselijkheid Functionele buikpijn +/- obstipatie Kinderneurologie (Spannings)hoofdpijn, migraine Spierzwakte Kindercardiologie Duizeligheid, flauwvallen Hartkloppingen KinderreumatologieOnbegrepen pijn (fibromyalgie) Kinderarts metabole ziektenOnbegrepen moeheid, spierpijn KinderartsAlle klachten

CVS Moeheid Buikpijn Spastische darm Misselijk- heid Hoofdpijn Migraine Spannings- hoofdpijn Op één hoop of afzonderlijke syndromen? SOLK SOLK: Somatisch Onverklaarde Lichamelijke Klachten

Communicatie – wat horen we van het kind? De dokter vroeg mij nooit wat

Geen enkele behandeling of medicijn heeft mij geholpen Communicatie – wat horen we van het kind?

Het voelt als controle verlies over je hele lichaam Communicatie – wat horen we van het kind?

De dokter moet toch kunnen vertellen wat ik heb Communicatie – wat horen we van het kind?

Ik wil zoveel mogelijk normaal zijn, naar school gaan, sporten, uitgaan Communicatie – wat horen we van het kind?

Wat moeten wij doen? Uit bed sleuren? Stimuleren of juist niet? Communicatie – wat zeggen de ouders?

Bio-psycho-sociale model volgens Engel (Science 1977) Psychological Factors Biological Factors Social Factors Ziekte

Biopsychosociaal model; oorzaak en gevolgen BiologischPsychologisch Sociaal: rol omgeving; sociale gevolgen Predispositie/ Aanleg Direct uitlokkend/ Triggers Onderhoudende factoren De dokter vroeg mij nooit wat

Casus, Fien 16 jr, moeheid Moeder lijdt mee; sociale isolatie Geen eigen verantwoor- delijkheid; ramp/doem gedachten Zeer wisselend ritme Instandhoudend Schoolproblemen Gepest Pfeiffer blessures Direct uitlokkend M idem klachtenHypermobiliteitAanleg Sociale factoren Psychologische factoren Biologische factoren Geen

Hoe moet ik de klachten begrijpen– ‘ontregeling’ Sensitisatie (versterker) Hypothalame-hypofyse bijnieras (oorzaak/gevolg) Autonome dysfunctie (arousal) Biopsychosociale model Geef aan welke aanpak mogelijk is voor de verschillende factoren uit het BPS model Geef aan welke aanpak het snelst succesvol is De dokter moet toch kunnen vertellen wat ik heb STOP TWEESPORENBELEID (dualisme lichaam/geest) Het voelt als controle verlies over je hele lichaam

Behandeling SOLK: start bij het eerste gesprek Erkenning Diagnose ‘positief’ stellen Geen SOLK, maar specifiek syndroom – Chronisch Vermoeidheidssyndroom – Functionele buikpijn – Hoofdpijn – Spier/gewrichtspijnen onverklaard Behandelopties – Cognitieve gedragstherapie – Hypnotherapie – Fysiotherapie, ‘graded exercise’

Cognitieve gedragstherapie bijv bij CVS Start met evenwicht vinden/balans (‘ontstressen’) Cognitieve gedragstherapie Niet richten op oorzaak Maar richten op doelen Niet laten leiden door klacht Maar laten leiden door gemeenschappelijk opgesteld stappenplan Belemmerende gedachten bespreekbaar maken Helpende gedachten formuleren STOP MET / LEER LUISTEREN NAAR JE LICHAAM

Doel behandeling SOLK Langzame opbouw activiteiten Autonomie bevorderen Controle over lichaam opbouwen Belemmerende gedachten herkennen Ontdekken dat denken invloed heeft op doen en voelen

Behandeling SOLK Beste behandeling is bij 70% effectief – Voorbeeld: FitNet: CGT (webbased) voor jongeren met CVS – Nu: grote trial in UK, later in EU Voorspellers voor behandeling succes: – Duur klachten – Mate van somatisatie bij moeder

1.Jou leren kennen 2.Uitleg behandeling 3.Waar sta ik nu? 4.Mijn ouders 5.Mijn doelen 6.Slaappatroon 7.Mijn helpende gedachten 8.Niet meer letten op mijn lijf 9.Opbouw van lichamelijke activiteiten A 10.Evenwicht vinden 11.Opbouw van lichamelijke activiteiten 12.Problemen tijdens opbouw van lichamelijke activiteiten 13.Opbouw mentale activiteiten 14.Plan voor school 15.Sociale activiteiten 16.Vooruitgang benutten 17.Plan voor werk 18.Uitgaan 19.Ik, CVS-patiënt? 20.Evaluatie 21.Follow-up 21 Modules: 280 pagina’s

Herstelpercentages (Nijhof, Lancet, 2012)

Uitdagingen Zelfde taal spreken met kind/ouders (verklaringsmodel; uitleg klachten) Zelfde taal spreken als behandelaars (huisarts, KJP, fysiotherapeut, psycholoog, CGT-er etc); dualisme definitief de wereld uit! Meer psycho-educatie ontwikkelen Zo vroeg mogelijk starten met: – Normalisatie, ritme – Evidence based interventie Meer interventies ontwikkelen mn systeemgericht

Hoe kijken (para)medici aan tegen onverklaarde klachten? ?