informatica Welkom! maandag 16 November Les B-5

informatica Module 3.2 Systeemsoftware 2 Les B-5

informatica Inhoud van de les Onder welke programma’s verdelen we systeemsoftware? Welke OS versies zijn er? –Wat is de ontwikkeling van UNIX naar Linux (en verder)? Wat voor servers zijn er, en waarom? Wat is de invloed van Open Source OS’en? Wat betekenen DBMS en CMS? Wat verstaan we onder IDE? Les B-5 3 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Ter opfrissing: De verschillende lagen aan programma’s Les B-5 4 Drivers apparaten (muis, printer, etc.) Besturingssysteem (OS) (Windows, Linux) Applicaties (Word, Excel) BIOS, firmware (CPU, geheugen, etc.) Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Versies OS Hieronder de meest bekende besturingssystemen. Windows –meest voorkomende OS Mac OS –vooral op Apple computers Linux –Open Source besturingssysteem –Gebaseerd op de OS van UNIX Les B-5 5 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica UNIX is Open Source? Vroeger (jaren 70) was bijna alle software maatwerk, en geschreven voor specifieke hardware. Men wilde een besturingssysteem dat makkelijk verenigbaar is met al deze verschillende software en hardware. UNIX had een klein stukje code, genoemd de kernel, dat steeds aangepast moest worden voor andere hardware (drivers). UNIX werd hierdoor makkelijk te verenigen met allerlei systemen. Daarom gebruikten vooral grote plaatsen en mainframes en minicomputers UNIX. NB: UNIX is geprogrammeerd in C. Les B-5 6 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Waarom Linux? In de jaren 90 kwamen pc’s in opkomst. UNIX was niet geschikt voor de huiselijke pc’s. Mensen (zoals Linus Tovalds) gingen onderzoeken naar een OS voor pc’s. Daaruit kwam de naam Linux. Ze namen als basis de broncode van UNIX. Voor elk stukje nieuwe hardware maakte iemand een nieuw stukje code voor de Linux kernel. Les B-5 7 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Keuze OS De keuze van besturingssysteem hangt veel af van de hardware. Zoals de processor. Vroeger Microsoft had Intel-processors (voor Windows) Apple had PowerPC-processors (voor Mac) 21e eeuw Microsoft en Apple gebruiken beide Intel-processors De oude Apple software enkel voor de PowerPC- processors wordt nu gedraaid op een emulator (genaamd Rosetta). Les B-5 8 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Servers Een machine die wacht op verzoeken van gebruikers (‘clients’). Er zijn vele soorten servers: web server –bedient HTTP, Javascript, etc. print server mail server game server computing server –een externe computer veel rekenwerk te laten doen (supercomputer) Les B-5 9 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Termen bij servers Multitasking –meerdere taken/programma’s tegelijk uitvoeren Multi-user –meerdere gebruikers (tegelijk) de computer gebruiken Multiprocessing –één programma dat tegelijk op meerdere processoren kan draaien. Dit zorgt voor parallelle verwerking. –(dus GEEN timesharing) Multithreading –thread = onderdeel van programma dat zelfstandig uitvoert –Multithreading = meerdere onderdelen tegelijk uitvoeren –Bijv. browser waar je doorheen kan scrollen, terwijl het plaatjes aan het laden is. Les B-5 10 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Server OS Ook de servers hebben een besturingssysteem nodig. Vanwege de open source had UNIX makkelijker communicatie met andere apparaten, en is vooral UNIX populair. Ook Windows servers komen veel voor. –Windows NT, Windows Server 2008, Windows SBS 2011 Ook Apple versies komen voor (MacOS X), maar in mindere mate. Les B-5 11 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Verbinding server Les B-5 12 Drivers Besturingssysteem (OS) Applicaties BIOS, firmware (Drivers) Besturingssysteem (OS) Applicaties BIOS, firmware Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Systeemsoftware Alle soort programma’s die in of rondom de systeemsoftware bevindt. Onderscheid in 3 soorten systeembeheerprogramma’s systeemondersteuningsprogramma’s systeemontwikkelingsprogramma’s Les B-5 13 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Systeembeheerprogramma’s De functies: Beheer van hulpbronnen –bijv. geheugen, harde schijf, netwerk –zie apparaatbeheer Bestandsbeheer –programma’s en bestanden maken, verwijderen, etc. –zie: configuratiescherm Taakbeheer –beheer van de uitvoering van alle taken –Sneltoets: Ctrl + Shift + Esc (energiebeheer) –vooral voor laptops –wanneer scherm uitschakelen, slaapmodus, etc. Les B-5 14 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica DBMS DataBase Management System software voor beheer van een database via een netwerk Voorbeelden: DTP (desktop publishing) cijferadministratie in Magister Sharepoint SQL: een taal zoals HTML om vragen te stellen Les B-5 15 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica DBMS: eisen Gelijktijdigheid Gegevens uit meerdere programma’s tegelijk te raadplegen en/of muteren. Controle van de invoer Database mag niet corrupt raken doordat onmogelijke waarden ingevuld worden als invoer. Ongewenste toegang tegengaan Er moet een optimale beveiliging zijn tegen ongewenste toegang tot gegevens. Herstel van gegevens Bij storingen moeten er voorzieningen zijn om de originele gegevens zoveel mogelijk terug te zetten, omdat anders geen enkele applicatie meer verder kan. Niet afhankelijk van opslagmedium Als het opslagmedium wordt veranderd dan mogen de applicaties daar geen hinder van ondervinden. Uniforme bestandsstructuur De manier waarop bestanden en bestandsstructuren op een opslagmedium zijn vastgelegd, moet onafhankelijk zijn van de manier waarop applicaties met deze gegevens omgaan. (dus applicaties die met verschillende programmeertalen werken, moeten allemaal om kunnen gaan met de bestanden.) Les B-5 16 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica CMS Content Management Systeem Software (webapplicatie) die op eenvoudige manier ervoor zorgt dat gebruikers informatie en bestanden kunnen plaatsen. Benodigdheden voor CMS: administratiemodule, die de host kan invullen database voor opslag presentatiemodule voor bezoekers Voorbeelden Weblog ELO in Magister Les B-5 17 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Systeemondersteuningsprogramma’s Heten ook wel utilities. specifieke taken/programma’s m.b.t. de werking van: schijfdefragmentatie bestandscompressie virusscanners backup rekenmachine, kladblok, datum en tijd De standaard Windows utilities staan onder “bureau- accesoires” of “Windows accesoires”. Tegenwoordig worden veel utilities ook online aangeboden. Les B-5 18 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Systeemontwikkelingsprogramma’s Alle programma’s die gebruikt worden voor het ontwikkelen van andere systeemsoftware of applicatiesoftware. Denk aan: programmeertalen (C, Java, VB.NET) er is software die ondersteunend werkt voor deze programmeertalen, genoemd IDE. Les B-5 19 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica IDE Integrated Development Environment Ondersteuning bij het ontwikkelen van software. Mogelijke onderdelen bij IDE: Debugger (verschillende) compilers suggesties voor typfouten GUI-builder Voorbeelden: Eclipse Microsoft Visual Studio Les B-5 20 Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE

informatica Inhoud van de les Onder welke programma’s verdelen we systeemsoftware? Welke OS versies zijn er? –Wat is de ontwikkeling van UNIX naar Linux (en verder)? Wat voor servers zijn er, en waarom? Wat is de invloed van Open Source OS’en? Wat betekenen DBMS en CMS? Wat verstaan we onder IDE? Les B-5 21 Vragen? Inhoud versies UNIX Linux Servers OS soft. beheer DBMS CMS onder- steun ont- wikkeling IDE