Psychologische begeleiding van patiënten met kanker
Impact van de diagnose kanker Onverwacht en ongewenst Wereld stort in: onherroepelijke associatie met ‘de dood’ Rakelt oude angsten en verlieservaringen op Negatieve patronen die voor de ziekte al bestonden, worden uitvergroot Maar ook: Boort nieuwe krachtbronnen aan: mensen blijken meer aan te kunnen dan zij ooit hadden gedacht
Verschillende fasen Acute fase Direct na de diagnose Chronische fase Behandeling van kanker gericht op herstel Palliatieve fase Kanker blijkt ongeneeslijk Palliatief-terminale fase Leven met uitzicht op de dood
Aanpassen en verwerken Aanpassen korte termijnVerwerken lange termijn puzzel opnieuw leggen
Integratie = verwerken zelfbeeld kanker nieuw zelfbeeld met aangepaste emoties, cognities en gedrag niet weten
Problemen Eenzaamheid in behandelingsproces Sociale onhandigheid van omgeving, gebrek aan steun Verwerking van omgeving patient niet parallel Sociale omgeving raakt uitgeput na verloop van tijd Relatieproblemen en problemen tav seksualiteit
Psychische problemen/signalen Angst/eenzaamheid neerslachtigheid moeheid slecht slapen piekeren prikkelbaarheid concentratieproblemen Wanhoop Spanningen in het gezin of de familie Zorgen over thuissituatie
Coping Veel mensen kunnen dit zelf aan Sociale steun is erg belangrijk Lotgenotencontact Milde ontkenning is gezond Iedereen doet het op eigen manier
Wat kan oncologieverpleegkundige/h.a. zelf doen? Luisteren, vragen, doorvragen: er zijn Empathie tonen: compassie Psycho-educatie: wat is normaal in deze uitzonderlijke situatie? Uitleg over energievoorraad Noemen dat problemen veel voorkomen en dat er professionele hulp voor mogelijk is
Wanneer verwijzen? Wanneer je signaleert dat psychische problemen de overhand nemen Patiënt en parnter er samen niet uitkomen Patiënt in de knoop zit met diverse thema’s Wanneer je merkt dat het jouw pet te boven gaat (bijvoorbeeld complexe psycho-sociale problematiek)
Verwijsmogelijkheden POH-GGZ Psycholoog in eerstelijn Helen Dowling Instituut Patientenverenigingen