Fases in het radicaliseringsproces Toegepast op radicalisering binnen de islam (2015). 1. Pre-radicalisering: jongeren voelen zich onrechtvaardig behandeld, deze gevoelens overheersen hun gedrag en hun denken. 2. Reflexieve fase: jongeren denken na over hun eigen ik; ze gaan aan de slag met de identiteitsvraag. 3. Vatbaarheid: jongeren worden beïnvloed door een veelheid aan factoren. De vraag is welke factor de overhand krijgt. 4. Verandering in identiteit: polarisering tussen de zij-groep en de wij-groep. 5. Dehumanisering en demonisering: de zij-groep wordt de vijand. Narrative scenario, illustration and references. Uit: A.J. Gielen & J. Grin, De betekenissen van "evidence based handelen" en de aard van "evidence". Lessen rond rugscholen en radicalisering, in D. Verlet & C. Devos (ed.), Efficiëntie en effectiviteit van de publieke sector in de weegschaal, Brussel, Studiedienst van de Vlaamse Regering, 59-78. Bron foto: http://www.dreamstime.com/stock-photography-3d-man-puzzle-piece-image22884042 (toegang 03.12.2015)

INGREDIENT

Fases in het radicaliseringsproces 1. Pre-radicalisering Factoren die bepalen of iemand vatbaar is voor een radicale boodschap: Persoonlijke kenmerken: Demografische kenmerken: leeftijd, lage sociaal-economische positie Psychologische kenmerken: sterk rechtvaardigheidsgevoel, behoefte aan hechting, gemakkelijk beïnvloedbaar. Interpersoonlijke kenmerken: Kwaliteit van de sociale relaties: hoe minder hecht, hoe groter de kans op radicalisering. Een combinatie van deze factoren: er is kans op een psychologische interpretatie van persoonlijke omstandigheden: de jongeren voelen zich meer benadeeld, gevoelens van onrechtvaardigheid nemen de bovenhand. Narrative scenario, illustration and references. Uit: A.J. Gielen & J. Grin, De Betekenissen van "Evidence Based Handelen" en de Aard van "Evidence": Lessen rond Rugscholen en Radicalisering, Amsterdam, 2010, 69-71. Bron foto: http://www.bhmpics.com/3d_small_people-wallpapers.html (toegang 03.12.2015)

Fases in het radicaliseringsproces 2. Reflexieve fase Als: onrechtvaardigheidsgevoelens overheersen én een trigger opduikt: Persoonlijk (bv overlijden van een naaste) Politiek (bv een oorlog, negatieve beeldvorming, …) Sociaal-economisch (bv geen werk) Dan gebeurt er een evaluatie van het ‘ik’: wie ben ik, wat wil ik, waarin geloof ik? 2 antwoorden: Verandering in mijn situatie kan; ik zie mogelijkheden om mijn leven positief te structureren (weinig kans op verdere radicalisering). Dit is het kantelpunt in een radicaliseringsproces! Verandering in mijn situatie kan niet; ik zie geen uitweg voor de toekomst vanwaar ik mij nu bevind. Narrative scenario, illustration and references. Bron foto: http://www.helderester.nl/webdesign/plaatjes/3d-poppetjes (toegang 03.12.2015)

Fases in het radicaliseringsproces 3. Vatbaarheid Als verandering onmogelijk lijkt wordt de jongere vatbaar voor allesomvattende wereldvisies: Religieuze Ideologische Welke wereldvisie opgepikt wordt is voornamelijk afhankelijk van de context van de jongere: Persoonlijke contacten Vriendengroep Internet Belang om erbij te horen is prioritair; het collectieve aspect van identiteit overheerst. Narrative scenario, illustration and references. Bron foto: http://www.goeievraag.nl/computers-internet/internet/vraag/197033/heten-witte-poppetjes (toegang 03.12.2015)

Fases in het radicaliseringsproces 4. Verschuiving in identiteit Meervoudige identiteit wordt enkelvoudige identiteit Deïndividualisering: het groepsgevoel domineert Denken in wij-zij-termen Bij te veel negatieve aandacht voor de wij-groep (bv in media) wordt het gevoel van polarisatie versterkt, men gaat zich nog meer afzetten tegen zij-groep Jongere trekt weg uit sociale leven, sluit zich af van de maatschappij: Banden met familie doorknippen Weg uit vriendengroep Niet meer naar school, stage, werk, … Narrative scenario, illustration and references. Bron foto: http://www.apvedap.nl/wb.php (toegang 03.12.2015)

Fases in het radicaliseringsproces 5. Dehumanisering en demonisering Wij-groep krijgt alleen positieve eigenschappen toebedeeld Zij-groep krijgt alleen negatieve eigenschappen toebedeeld, wordt in extreme situaties ‘de vijand’. Geweld tegen zij-groep wordt goedgepraat vanuit de allesomvattende wereldvisie, kan uitmonden in extremisme en terrorisme. Narrative scenario, illustration and references. Bron foto: http://powerpictures.crystalgraphics.com/photos/view/cg5p2515475c/monsters_mash_halloween_cartoon_characters_including (toegang 03.12.2015)

Fases in het radicaliseringsproces Manieren van aanpak Verschillende interventies zijn mogelijk in een radicaliseringsproces: Preventieve maatregelen: O.a. activiteiten voor jongeren, gesprekken met (mogelijk) radicaliserende jongeren, inzet op weerbaarheid, opvoedingsondersteuning, … Curatieve maatregelen: O.a. individuele mentoring, individuele netwerkaanpak Repressieve maatregelen: O.a. regels en straffen Narrative scenario, illustration and references. Bron foto: http://www.veilingplaza.com/page/hoe-werkt-het (toegang 03.12.2015)