Rachel Hellemans 24 april 2014 Bijscholing voor huisartsen van Antwerpen

Inleiding Bepaling nierfunctie (GFR) Definitie chronische nierschade/nierinsufficiëntie Screening Inclusie zorgtraject

Bepaling van de nierfunctie GFR “glomerular filtration rate” = het volume water dat per minuut door de glomeruli gefilterd wordt (ml/min) Maat voor functionele nefronmassa “Normale GFR” (jongvolwassene)= 120 ml/min Nefronverlies → compensatoire mechanismen → GFR kan langere tijd “normaal” blijven

GFR bepaling

Inulineklaring Gouden standaardZeer onpraktisch

GFR bepaling Inulineklaring Gouden standaardZeer onpraktisch Chroom-EDTA klaring Gouden standaard?Duur en onpraktisch

GFR bepaling Inulineklaring Gouden standaardZeer onpraktisch Chroom-EDTA klaring Gouden standaard?Duur en onpraktisch Serumcreatinine alleen Slechte maat voor GFR, afhankelijk spiermassa!

Beiden hebben een serumcreatinine van 1.2 mg/dl GFR = 120 ml/minGFR= 20 ml/min

GFR bepaling Inulineklaring Gouden standaardZeer onpraktisch Chroom-EDTA klaring Gouden standaard?Duur en onpraktisch Serumcreatinine alleen Slechte maat voor GFR, afhankelijk spiermassa!

GFR bepaling Inulineklaring Gouden standaardZeer onpraktisch Chroom-EDTA klaring Gouden standaard?Duur en onpraktisch Serumcreatinine alleen Slechte maat voor GFR, afhankelijk spiermassa! Creatinineklaring met 24uurs urinecollectie Overschatting GFR % (creatininesecretie) Onpraktisch

GFR bepaling Inulineklaring Gouden standaardZeer onpraktisch Chroom-EDTA klaring Gouden standaard?Duur en onpraktisch Serumcreatinine alleen Slechte maat voor GFR, afhankelijk spiermassa! Creatinineklaring met 24uurs urinecollectie Overschatting GFR % (creatininesecretie) Onpraktisch Formules die serumcreatinine gebruiken: Cockcroft-Gault Gewicht nodigSlechtere GFR-schatting dan MDRD en CKD-EPI MDRD MakkelijkEnkel gevalideerd bij patienten met CKD CKD-EPI MakkelijkOok gevalideerd bij patienten met normale GFR

CKD-EPI en MDRD formule  eGFR: goede schatting van de nierfunctie op bevolkingsniveau  Slechte predictor van de nierfunctie op individueel niveau  NIET BETROUWBAAR BIJ: amputatie, cirrose, verlamde patiënten, morbiede obesitas,…. (‘abnormale’ spiermassa)

Praktisch: eGFR (MDRD / CKD-EPI): acceptabel voor standaard morphotypes, en beter dan enkel serumcreatinine indien niet: creatinineklaring meten

Definitie chronische nierziekte/stadia nierinsufficiëntie (KDIGO 2012) ‘nierinsufficiëntie’ <60 ml/min ‘nierschade’

ACR 300mg/g Gezondheidsrisico’s in functie van GFR (+ proteinurie)

Gezondheidsrisico’s in functie van GFR + albuminurie

Wie screenen? Richtlijnen Domus Medica 2012 Jaarlijks screenen bij: diabetes (Grade 1C); hypertensie (Grade 1C); ischemisch hartlijden en/of hartdecompensatie en/of perifeer vaatlijden en/of cerebraal vaatlijden (Grade 1C); een familiale voorgeschiedenis van nierinsufficiëntie stadium 5 of familiale nierziekten (Grade 2C). (‘Opinion based’ –NICE guidelines) Chronisch gebruik nefrotoxische medicatie Urologische afwijkingen Systeemziekten Hoe screenen Bloeddruk eGFR Proteinurie

Chronische nierziekten in de dagelijkse praktijk Stadium nierziekte GFROndersteunPrevalentie (GFR) G1>90Diagnostisch58% G260-89Diagnostisch35% G3a45-59Evalueer en ↓ progressie Behandel de complicaties 5% G3b30-44Evalueer en ↓ progressie Behandel de complicaties 1.6% → nefroloog, bereid dialyse/transpl. voor0.4% 5<15Dialyse/transplantatie0.1% ↑ incidentie en prevalentie van chronisch nierlijden stadium V van 5 naar 8%/jaar. Oorzaak: leeftijd, arteriële hypertensie/NAS, diabetes type II. CNI KDIGO, 2013 Nierfalen Zorgtraject GFR < 45 ml/min/1,73m², 2x bepaald d.m.v. een bloedanalyse en/of Proteïnurie > 1 g/dag, 2x bepaald d.m.v. een urineonderzoek

Inclusiecriteria zorgtraject Medische voorwaarden GFR < 45 ml/min/1,73m², 2x bepaald d.m.v. een bloedanalyse en/of Proteïnurie > 1 g/dag, 2x bepaald d.m.v. een urineonderzoek Ouder dan 18 jaar Niet in dialyse of geen niertransplantatie ondergaan hebben In staat zijn om op raadpleging te gaan Andere voorwaarden Een zorgtraject ondertekenen Een globaal medisch dossier laten beheren door uw huisarts Tenminste 2 contacten/jaar met uw huisarts hebben Minstens 1x/jaar uw specialist raadplegen

Bedankt voor uw aandacht!

eGFR= 1000 ml/min eGFR= 45 ml/min/1.73m² eGFR= 1 ml/min  Voor de dosisaanpassing moet rekening gehouden worden met de absolute GFR in ml/min  Corrigeer niet voor lichaamsoppervlakte Voorschrijfprincipes bij patiënten met chronisch nierfalen  evalueer de graad van nierfunctiestoornis

A2: « micro-albuminuria »: niet door dipstick gemeten; term niet meer gebruiken Albuminurie ↔ Proteinurie