Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 6 Vastgoed 6.1 De producten Direct en indirect vastgoed Rendement op vastgoed 6.2 Markt en prijsvorming De markt voor vastgoed Waardebepaling van vastgoed Vastgoedindexcijfers Vastgoed en de financiële crises 6.3 Beleggen in vastgoed Risico en rendement Bescherming tegen inflatie Beleggingsmogelijkheden Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

6.1 De producten Direct en indirect vastgoed Rendement op vastgoed  Direct vastgoed commercieel   niet-commercieel  Indirect vastgoed vastgoed   vastgoedfondsen: dakfonds open kapitalisatie   gesloten kapitalisatie Rendement op vastgoed: Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

6.2 Markt en prijsvorming De markt voor vastgoed  Beleggingsmarkt   huurmarkt  Vastgoedcyclus aanbod reageert vertraagd op de vraag: vraagoverschot  aanbodoverschot Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

Waardebepaling van vastgoed Waardebepaling direct vastgoed Beleggingswaarde = rendementswaarde: voor belegger Ook: indirecte opbrengstwaarde Marktwaarde: opbrengst bij directe verkoop (directe opbrengstwaarde) volgens BAR-methode Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

Waardebepaling van vastgoed vervolg Dus geldt: hetgeen geschreven kan worden als: Waardebepaling indirect vastgoed Beurskoers aandelen > of < intrinsieke waarde (boekwaarde) Negatieve premium: discount Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

Vastgoedindexcijfers Vastgoed en de financiële crises Vastgoedindexcijfers  Direct vastgoed: IPD Global Annual Property Index  Indirect vastgoed: EPRA Wereld Index Vastgoed en financiële crises  Toegenomen risicobewustzijn  Problemen bankwezen, strengere eisen hypothecair krediet  Daling reële inkomens Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

6.3 Beleggen in vastgoed Risico en rendement Algemeen:  Totaal rendement: tussen aandelen en obligaties  Direct rendement: relatief hoog Per type belegging 7 MarktrisicoUniek risicoCorrelatie andere re beleggingen Liquiditeit Direct Gepoold Beursgenoteerd Klein maar: ‘smoothing’ Idem Groter Groot maar: diversificatie Groot Kleiner Laag Hoger Klein Groter 2016 Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6

Bescherming tegen inflatie Beleggingsmogelijkheden Bescherming tegen inflatie Relatief groot (positieve correlatie) Beleggingsmogelijkheden Professionele belegger  Direct vastgoed Diversificatie over winkels, woningen, kantoren, bedrijfsgebouwen  Beursgenoteerde belegging Particuliere belegger  Gepoolde beleggingen Groot uniek risico; omvangrijke verliezen  Beursgenoteerde belegging Boom uitgevers AmsterdamBeleggen en financiële markten – Hoofdstuk 6