De geheimen van het ouder worden: Sarcopenie in breder perspectief Prof. Andrea B. Maier Internist-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum

Jan Saudek

Ziekte en dysfunctie Cellulaire schade Moleculaire schade Stress

Stressresistentie en levensduur Fig. 2 As in Fig. 1, except that the vertical axis shows mean ED50 values, i.e. the dose of rotenone or glucose that led to a 50% reduction in WST-1 reduction compared to cultures in control medium, for each of 10 species (treating laboratory mice and wild-trapped mice as separate species for reasons explained in the text). Note that increased resistance to rotenone leads to higher ED50 levels, but that increased resistance to withdrawal of glucose is reflected by lower ED50 values, i.e. a requirement for more extreme removal of glucose to achieve equivalent metabolic inhibition. Units for ED50 are μM (for rotenone) and mg mL−1 (glucose). Harper et al., Aging Cell 2007

Cellulaire schade en medicijngebruik Waaijer et al., Aging Cell, 2012

Cellulaire schade = veroudering

Het verschil … biologische leeftijd kalenderleeftijd Verschillend achteruit kalenderleeftijd

cognitie + mobiliteit + sociale participatie max age at death Biologische leeftijd 80 jaar cognitie + mobiliteit + sociale participatie Rowe, Gerontologist, 2007

heterogeneity in frailty trajectories Levensloop en heterogeniteit Fuctionele capaciteit leeftijd

‘Geriatric giants’ Cognitieve dysfunctie Depressie Visus, gehoor, gevoelsstoornis Verminderde mobiliteit / vallen Incontinentie

Cellulaire schade = veroudering Veroudering = heterogeen

de ingrediënten van mobiliteit… kracht balans coördinatie

Vallen 30% ouderen (65 jaar en ouder) vallen een keer of vaker per jaar verhoogt risico opnieuw te vallen 1% heup fractuur 10%  fractuur verhoogde sterfte vallen is niet normaal!

Vallen 17

Sarcopenie sarx penia Lage spier massa Predictor is not causality 18

30 50-70

Spiermassa meten … 21 jr 63 jr

Spierkracht Grip strength Quadriceps strength 22

Spierkracht en kalenderleeftijd There is consensus that muscle function is decreaseing wtih chronological age, here you see muscle stregnth , one function of the muscel with age, we loss Beenakker et al., Age Res Rev 2010 23

Spierkracht en mortaliteit 85 years 89 years mortaliteit hoog middel laag leeftijd Ling et al. CMAJ 2009 IOP-2 24 21-12-2006

Andreas Vesalius 1514-1564

Spierkracht en cognitie Taekema et al. 2011

Spierkracht en bloeddruk Taekema et al. J. Hypertension, 2010 28

Spierkracht en botdichtheid Bone mineral density Muscle strenght R=0.6, 70-80y

Fysiek functioneren Mobiliteit 30

cellulaire schade cognitie ontsteking hormone inactiviteit vitamines

Fig. 1. Satellite cell on an isolated muscle fibre Fig. 1. Satellite cell on an isolated muscle fibre. The fibre has been stained with an antibody to M-cadherin (red) and desmin (green) and counterstained with DAPI (blue) to show the nuclei. M-cadherin is present on the satellite cell. Desmin is present in the striations of the muscle fibre and in the satellite cell. Rudnicki, 32

Cellulaire schade = veroudering Veroudering = heterogeen Lage spier massa en kracht = slechte uitkomst

impact of health behaviors Invloed van leefstijl 20.244 men & women, 45-79 years non smoking fruit & vegetable intake moderate alcohol physical activity Epic-study PLOS Med 2008

Invloed van x en y in het bloed Spierfunctie Voor + + + - - - Na + + + + - -

‘Gero’ care anno 2030 Eliminatie van cellen met schade Veroudering gestopt / vertraagd Biological young Biological old Baker et al.,Nature, 2011

Cellulaire schade = veroudering Veroudering = heterogeen Lage spier massa en kracht = slechte uitkomst Toekomst = specifieke anti verouderings interventies

syndroom / ziekte veroudering

a.maier@vumc.nl