Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? Patrik Vankrunkelsven Oudenburg 5 december 2003

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 1. Medicalisering: een probleem? 2. Enkele cijfers over SZ 3. A hot flush for Big Pharma 4. HST in België 5. Alternatieven 6. Conclusies

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 1. Medicalisering: een probleem?

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Medicalisering = proces dat niet-medische problemen op termijn definiëert en behandelt als medische problemen, meestal in termen van ziekte of afwijking. Bv: Menopauze wordt in literatuur gedefiniëerd als periode met ‘tekort’ aan oestrogenen. Deze moeten dus ‘aangevuld’ worden.

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Jules Romain (1926) Knock ou le triomphe de la médicine “Een gezonde mens is een zieke die het nog niet weet van zichzelf.” Geboorte, oud worden, seksualiteit, verdriet en dood worden gemedicaliseerd.

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Richard Smith (BMJ 13 April 2002) Wanneer wordt gezondheidsprobleem een ziekte? Als mensen er onder lijden of als farma-industrie therapie aanbiedt? Marketing of fear “We produceren niet alleen medicijnen, we scheppen ook bijbehorende patiëntenpopulaties.” In Amerika nemen ♂ testosterone! Schuwheid wordt sociale fobie Incidenties worden overdreven (impotentie) Cholesterolmanie >< sport, rookstop, voeding Recent: chronische pijn: 1 op 4 zou er aan lijden?? aantal ziekten neemt toe (CVS, burn-out, ADHD, … En nog worden gecreëerd: rimpels, kaalheid, seksuele dysfunctie vrouw (40%!), penopauze… Elke ZS = risicoZS, sectio’s 20%

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Methode: Rechtstreekse campagne naar consument Journalisten van Libelle, Goed Gevoel, Dag Allemaal,… worden uitgenodigd naar ‘congressen’. Feitelijk zijn het satelietsymposia. Campagne voor haargroeimiddel in media deed consultaties voor kaalhoofdigheid stijgen met 79% Cox 2 antiflogistica: reclame via alle media, beïnvloeding politici via zelfhulpgroepen (i.c. reuma), wetenschappelijke meerwaarde = ?

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 2. Enkele cijfers over de Sociale Zekerheid

Evolutie uitgaven Sociale Zekerheid in miljoen EUR

Uitgaven gezondheidszorg in % BNP (Bangeman, RIZIV, 2002)

Uitgaven geneesmiddelen * in % BNP * RIZIV aandeel (Bangeman, 1998)

Prognose farmaindustrie België (IMS,2000) Prognose farmaindustrie België (IMS,2000)

Evolutie inkomsten 1992  2001 (RIZIV, AVGI, IMS 2001)

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 3. A hot flush for Big Pharma

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? A hot flush for Big Pharma → a) Women’s Health Initiative (WHI) → b) NEJM (Quality of Life) → c) Million women study Panacee van menopauze symptomen (opvliegers en genito-uretrale atrofie) maar ook van preventie van CVD, dementie, osteoporosis, seksuele dysfunctie, gemoed, algemene vitaliteit, … stuikt in mekaar.

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? a) WHI Nadelige effecten: kans op hartinfarcten: + 29% kans op beroerte (herseninfarct): + 41% kans op diepe veneuze trombose en longembolie: + 113% kans op borstkanker: + 26% Voordelen: kans op kanker van dikke darm: - 37% kans op heupfractuur: - 34% “

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? b) NEJM: Effects of Estrogen plus Progestin on Health-Related Quality of Life Verschil met placebo op schaal van 100 (- is placebo beter) : na 1jna 3j Algemene gezondheid Fys. conditie Lichaamspijn Vermoeidheid Sociaal functioneren Emotioneel dysfunct Mentale gezondheid Mini-Mentalstate00.2 Depressie-score Slaapverstoring Tevredenheid seks00 ■ = p<0.05 “

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? c) Million Women Study Kans op borstkanker:Relative Risk Nooit gebruiksters: referentie Gebruiksters die HST staakten: 1.01 ( ) Oestrogenen alleen: 1.30 ( ) Oestrogenen-progestagenen: 2.00 ( ) Tibolone 1.45 ( ) Kans op overlijden: Gebruiksters die HST staakten: 1.05 ( ) Gebruiksters: 1.22 ( ) “

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? David L. Sacket about heroes and villains There are simply too many exemples of the disastrous inadequacy of lesser evidence as a basis for individual interventions among the well: healthy babies sleeping face down (causing SIDS), thymic irradiation in healthy children, and the list goes on. To the sad list we must now add estrogen plus progestin when given to healthy postmenopausal women under the presumption that they will be protected against cardiovascular disease. “

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? David L. Sacket about heroes and villains As with other disasters, there are heroes and villains in this piece. First place among the heroes is shared by each of the women who agreed to collaborate in the estrogen-plus- progestin portion of the Women’s Health Initiative randomised trial. What about the villains ? I place the blame directly on the medical “experts” who, to gain private profit (from their industry affiliations), to satisfy a narcissistic need for public acclaim or in a misguided attempt to do good, advocate “preventive” manoeuvres that have never been validated in rigorous randomised trials”. “

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? 1960 Robert Wilson Forever Feminine HRT as a fountain of youth 2002 Wilson’s zoon: Wyeth betaalde

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 4. HST in België

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Evolutie aantal vrouwen onder hormonale substitutie.

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? WHI / Million women study vertaald naar Belgische situatie De voorbije 10 jaar namen vrouwen gemiddeld 5 jaar hormonale substitutie. Dat betekent: 5550 hartinfarcten i.p.v 4500 verschil: beroertes i.p.v. 3150verschil: veneuze tromboses of longembolieën i.p.v. 2400verschil: borstkankers i.p.v verschil:4263 Aan de positieve kant vinden we 1500 colonkankers i.p.v verschil: heupfracturen i.p.v verschil: 750 “

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 5. Alternatieven

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Alternatieven Opvliegers (tot 50% ): goede lich. conditie(5 >< 15% erge opvliegers!!) SSRI ‘s (opvliegers dalen met (50%) Urogenitale klachten: lokale oestrogenen, glijmiddelen Osteoporose:definitie: BMD: T score < -2.5 thv heup of wervel tegen referentie 1000mg Ca/d (preventie vooral vóór 25j !!!) vit D: vrouwen in rusthuizen, of weinig zon lichaamsbeweging !! valpreventie bisfosfonaten

Voor elke pil een ziekte Menopauze gemedicaliseerd? 6. Conclusies

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? The waning of sexhormones with age in both the sexes is entirely physiological - it is not a disease to be addressed to by creating a multi-billion industry.sex

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Conclusies HST kan niet als preventie Stijging borstca is oud gegeven Obesitas r r = 1,6. Vanaf BMI 24 minder effect van O-P op borstca. Dus zeker in onze populatie risico GROTER dan US. Zie Million Women. Ook andere negatieve aspecten aan HST: pijnlijke borsten Cysten en fibro-adenomen Mammografie minder sensitief (60% valsnegatief) minder specifiek +12% valspositief Patiënten hebben recht op volledige info “

Voor elke pil een ziekte. Menopauze gemedicaliseerd? Salim Yusuf en Sonia Anand “The message for healthy women without severe symptoms of menopause is now clear : to avoid as far as possible HRT, which on balance does more harm than good”