DE ZON OP AARDE Kernfusie reactor voor elektriciteitsproductie Wijnand R. Rutgers
DE ZON OP AARDE Kernfusie reactor voor elektriciteitsproductie Thermo-nucleair onderzoek en plasma fysica Eerste jaren ( ) Doorbraak Tokamak concept Intermezzo jaren 70: eigen werk Grote Tokamaks in de jaren 80/90 en ITER 3 huidige Nederlandse bijdragen Alternatief: de Stellarator (en laser-fusie) Vooruitzichten en verwachtingen
DE ZON OP AARDE Hoe blijft de zon op temperatuur?
DE ZON OP AARDE
Principe fusiereactor
DE ZON OP AARDE Kurchato v Sacharov
DE ZON OP AARDE Princeton (USA): Lyman Spitzer met Matterhorn programma Stellarator concept
DE ZON OP AARDE ZETA device at Harwell Jan : press conf. A breakthrough as a major step on the road to unlimited power
DE ZON OP AARDE ZETA Harwell (UK) 5 M Kelvin
DE ZON OP AARDE Utrechtsch Nieuwsblad 25 januari 1958 Herroepen Mei 1958
DE ZON OP AARDE Nov.1958 Conferentie IAEA in Genève Opheffing geheimhouding thermonucleair onderzoek Rusland: Tokamak USA:Stellarator, Magnetische spiegels Engeland:Pinch En vele andere concepten die geen van alle stabiele hete plasmas produceerden
DE ZON OP AARDE 1961Eerste IAEA Conf. On Plasma Physics and Controlled Nuclear Fusion Research in Salzburg (2014: 25e Conf. St.Petersb.) Namens Ned: FOM Rijnhuizen C.M. Braam FOM Amolf J. Kistemaker KEMA G.A.W. Rutgers Boek van L.A. Artsimovich: Contr. Thermonuclear 1961/63/64 Reactions
DE ZON OP AARDE T3-Tokomak: Magneetveld 4 Tesla Moet 400 eV temperatuur kunnen halen
DE ZON OP AARDE 1968: Novosibirsk: Meer dan 500 eV in T-3 Engelsen gaan temperaturen meten in Moskou met verstrooing van laserlicht op electronen: 700 eV of 7 Miljoen graden!!! Amerikanen bouwen de stellarator in Princeton om tot Tokamak “Iedereen” gaat Tokamaks bouwen
DE ZON OP AARDE intermezzo 1970: Afstudeer project experimentele fysica Buiten RUU in FOM Instituut Rijnhuizen 1972: Promotieonderzoek Fundamenteel onderzoek naar plasma verhitting 1975: Als post-doc naar Univ. of Maryland Diagnostiek voor de temperatuurmeting aan PLT (Princeton Large Tokamak)
DE ZON OP AARDE Temperatuurmeting PLT, 1976
DE ZON OP AARDE Jaren '80: Generatie M-Amp Tokamaks in bedrijf Rusland:T-15 USATFTR (Tokamak Fusion Test Reactor) Japan: JT-60 Europa:JET (Joint European Torus)
DE ZON OP AARDE
Joint European Torus, Culham, UK
DE ZON OP AARDE JET Culham, UK
DE ZON OP AARDE
1970 Reactor ontwerpen (INTOR) door int. groep Mid-1980s Gorbachov Mitterand: East-West collaboration to establ. feasibility of fusion energy 1992 Conceptual design ITER, four partners 1998 Final Design Report not acceptabel 2002 Besluit locatie: Cadarache (Frankrijk) 2004 Start bouw 2012 Headquarters klaar 2022 Begin bedrijf?
DE ZON OP AARDE
DE ZON OP AARDE Supergeleidende kabels voor magneetspoelen
DE ZON OP AARDE
DE ZON OP AARDE Alternatief voor de Tokamak
DE ZON OP AARDE
DE ZON OP AARDE STELLARATOR
DE ZON OP AARDE
GESCHIEDENIS KERNFUSIE 1951Start thermo-nucleair onderzoek 1958Opheffing geheimhouding 1963Eerste stabiele hete plasmas in Tokamak MW fusie energie in TFTR MW in JET en 5 MW gedurende 5 sec 2005 In Cadarache (F): ITER, 500 MW, 4 milj.$ 2007 Start bouw 2013Gebouwen en fundering reactor klaar 2014Wendelstein 7X stellarator in bedrijf
TOEKOMST KERNFUSIE Let komende jaren op: 2013Test supergeleidende spoelontwerp van TU Twente Transporten Marseille Cadarache (800 t) 2014In bedrijf stelling Stellarator in Greifswald 2015Verhuizing Rijnhuizen naar TUE 2022ITER in bedrijf? 2030Start DEMO?
TOEKOMSTIGE TECHNIEKEN
-
DE ZON OP AARDE