L.O.K. Lichamelijk Onverklaarde Klachten Probus 1, 21 maart 2014

L.O.K. komt vaak voor 90% van alle mensen geeft aan de afgelopen twee weken minstens een lichamelijke klacht te hebben gehad. Een op de drie mensen geeft aan voortdurend een lichamelijke klacht te hebben Als mensen een arts bezoeken blijft 30 tot 50% van de lichamelijke klachten onverklaard Bij specialisten ligt dit percentage nog hoger

Klachten gaan meestal over Binnen enkele weken zijn de meeste klachten weer verdwenen waarbij – Positieve uitleg geven – Geruststellen – Een prognose geven de beste behandeling is.

L.O.K. wordt S.O.L.K.

Definitie SOLK Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) zijn: lichamelijke klachten die langer dan enkele weken duren waarbij bij adequaat medisch onderzoek geen somatische aandoening wordt gevonden die de klacht voldoende verklaart.

SOLK kan langdurig zijn 20 tot 30 % van patiënten met SOLK houdt deze klachten langdurig Wat ervaren deze mensen? – Voelen zich ongezond – Hebben een slechte kwaliteit van leven – Zijn steeds ongerust – Voelen zich belemmerd in het dagelijks leven – Hebben een hoog arbeidsverzuim

Nog wat cijfers Bij 50-75% van de mensen met S.O.L.K. nemen de klachten af in de loop van het eerste jaar tot vijftien maanden. Bij 10-30% nemen de klachten echter toe in die tijd.

Oorzaken Daar wordt verschillend over gedacht maar de volgende zaken springen eruit: – Stress – Pschychosomatische problemen – Sociale problemen – Psychiatrisch probleem – Somastisatie

Definitie somatisatie Somatisatie is een neiging lichamelijke klachten te ervaren en en ze ook te uiten deze klachten toe te schrijven aan lichamelijke ziekte er medische hulp voor te zoeken terwijl er geen somatische pathologie gevonden wordt die de klachten voldoende verklaart Bij een beperkt aantal patiënten wordt later wel degelijk iets gevonden! Vandaar SOLK en geen LOK meer

Voorbeelden Chronische buik- en maagpijn Prikkelbare darmsyndroom (Spannings) Hoofdpijn Chronische lage rugpijn en bekkenpijn Chronische vermoeidheid Whiplash Nekpijn Fibromyalgie Duizeligheid Slapeloosheid

behandeling

Therapeut en patiënt zien het soms anders De patiënt Voelt zich niet serieus genomen Voelt zich niet begrepen Blijft ongerust De therapeut Voelt machteloosheid en irritatie opkomen Is niet in staat om met de patiënt tot een gezamenlijk begrip van de klachten en problemen te komen.

Kortom SOLK vormt een ernstig en omvangrijk probleem in de gezondheidszorg en maatschappij waarbij: – Communicatie met de patiënt, – Herkenning van het probleem, – Goede diagnostiek, – Gerichte behandeling – Zorgorganisatie (dus samenwerking tussen hulpverleners) bij SOLK soms nog tekort schieten.

Communicatie dus noodzakelijk… Patiënten met SOLK willen vooral emotionele ondersteuning en een overtuigende uitleg over hun klachten De uitleg die therapeuten geven aan patiënten met SOLK dient aan te sluiten op de klachtbeleving van de patiënt De therapeut en de patiënt trachten tot een gemeenschappelijke formulering van het probleem te komen.

Daarom: ‘SCEGS’

SCEGS is een stappenplan bij de behandeling van SOLK, een gerichte methodiek, een andere aanpak Benaderen van de klachten: – Somatisch – Cognitief – Emotioneel – Gedrag – Sociaal

Somatisch Somatische dimensie van de klacht houdt in: – grondig uitvragen van de klachten, – begeleidende symptomen, – gebruikte medicatie (en alcohol/ drugsgebruik) – gericht lichamelijk onderzoek.

Cognitief Cognitieve dimensies zijn: – Wat ziet de patiënt als verklaring voor zijn klachten? – Heeft hij zelf ideeën over de mogelijke oorzaak? – Ziet hij zichzelf als iemand die vatbaar is voor ziektes? – Denkt hij dat bepaald gedrag ziektebevorderend is of de klachten verergert? – Welke verwachting heeft hij over het beloop van de klachten? – Wat verwacht hij van medische hulp?

Emotioneel Emotionele dimensie omvat vragen als: – Wat doet de klacht met iemand? – Wordt hij er wanhopig, moedeloos of juist opstandig van? – Is hij erg ongerust over de klachten? – Waarover maakt hij zich dan precies ongerust? – Wat is de aanleiding voor die ongerustheid?

Gedrag Bij de gedragsdimensie horen vragen als: – Wat doet iemand als hij klachten heeft? – En helpt dat of juist niet? – Zijn er activiteiten die achterwege gelaten worden sinds er klachten zijn of toen de klachten toenamen? – Wat is de reden om ze achterwege te laten? – Denkt de patiënt dat ze schadelijk zijn, of heeft hij ook daadwerkelijk gemerkt dat ze de klachten verergeren?

Sociaal Bij de sociale dimensie ten slotte gaat het om vragen als: – Welke gevolgen hebben de klachten in sociaal opzicht? – Hoe reageert de omgeving erop: (over)bezorgd, negatief of juist steunend? – Welke invloed hebben de klachten op het werk en thuis? – Kan de patiënt nog werken met de klachten en naar tevredenheid functioneren in allerlei opzichten?

En verder voor de huisarts… Uitsluiten psychiatrische stoornissen zoals depressie of angststoornis Zonodig doorverwijzen

Behandelen betekent: Voor de patiënt samenvatten van het diagnostisch proces: – De klacht serieus nemen – In positieve termen: ‘uw rug is recht en kan alle bewegingen maken die hij moet maken’. – Vervolgens uitleg over de klachten, daarbij aansluiten bij de vragen, zorgen of angst van de patiënt.

Rol fysiotherapeut Voorkomen en behandelen van klachten in het bewegend functioneren van de mens. De psychosomatisch werkende fysiotherapeut houdt zich bezig met de relatie tussen lichamelijk functioneren en psychisch functioneren.

Psycho-somatische fysiotherapie en SOLK: Lichaamsbewustwording Ontspannen Ademtherapie Samenhang lichamelijke klachten en psychische en/of sociale overbelasting Herstel evenwicht belasting-belastbaarheid

Maar ook andere hulp: Medicatie Psychiater Psycholoog Gedragstherapie Maatschappelijk werk Hypnose Acupuntuur Bewegen-sporten

Discussie?