Hallo Medemens! Jannie Boomsma 12 februari 2009

Allereerst wat vragen… 1) Psychiatrische aandoeningen komen niet veel voor 2) Mensen met een psychiatrische aandoening zijn gevaarlijk 3) Mensen met een psychische aandoening kunnen volledig herstellen

4) Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening sterven gemiddeld 10 jaar jonger 5) Je kunt open zijn over je psychische problemen, zonder bang te hoeven zijn anders behandeld te worden 6) Je kunt niet veel doen als je vriend of vriendin psychische problemen heeft En nog een paar….

7) Mensen met psychische aandoeningen kunnen niet werken 8) Als je gebruik maakt van een hulpverlenende instantie voor je psychische aandoening is de kans 33% dat je het contact met je vrienden verliest De laatste 2….

Mensen met een psychische aandoening zijn gevaarlijk Zij zijn onvoorspelbaar Ze zijn zelf verantwoordelijk voor hun toestand Psychische aandoeningen zijn chronisch en hebben een slechte prognose Uit (internationaal) onderzoek blijkt dat er hardnekkige vooroordelen bestaan: Hayward & Bright, 1997 Angermeyer & Dietrich, 2006 Van ‘t Veer, 2006

En ook nog: Ze zijn onaantrekkelijk Lui Minderwaardig Onsympathiek Moeilijk in de omgang

Stigma(tisering) Goffman (1963): een ongewenste of beschamende eigenschap die de status van een individu in de ogen van anderen in de gemeenschap verlaagt

Tweesnijdend zwaard Zij die eraan lijden moeten zich niet alleen teweer stelen tegen de gevolgen van de aandoening zelf maar ook tegen de afwijzende reacties van mensen uit hun omgeving

Beïnvloed door: Cultuur: –Waarden, normen –Opvoeding –Eens gek, altijd gek Media: –Reclamespotjes (bijv. Center Parcs, VWS) –Krantenberichten: bijv. babymoordenaar –Maatschappij –Politiek

Met als resultaat: Psychiatrische cliënten behoren tot de meest gestigmatiseerde (en dus gediscrimineerde) groepen Diagnose heeft invloed op de mate waarin stigmatisering plaats vindt

Beeldvorming GGZ Kiezen voor de GGZ (MGv, november 2007) onderzoek onder 100 eerstejaars studenten HBO-V: 88% geen GGZ 12% wel GGZ

Negatieve houdingen 1.Angst : ze zijn een bedreiging voor de samenleving en moeten daarom geweerd worden 2.Autoritair: ze kunnen geen verantwoordelijkheid dragen en geen beslissingen nemen 3.Welwillendheid/liefdadigheid: ze hebben veel aandacht en zorg nodig

Gevolgen van stigmatisering Aanhoudende stress Geringe zelfachting Alle moed verliezen, initiatiefloos Verlies van vertrouwen in andere mensen Het gevoel er maatschappelijk niet bij te horen Lage ervaren kwaliteit van leven Verbergen van psychiatrische achtergrond

“Stille ziekte” In Nederland een iets minder negatieve houding over psychiatrische cliënten Eerder onvoorspelbaar dan gevaarlijk Vermaatschappelijking lijkt stigmatisering te doen toenemen NYMBY-effect (Not In My Backyard)

Theorieën over Stigma Labelingtheorie (etiketteringstheorie) Sheff (1966), Link e.a. (1987) Het etiket zorgt ervoor dat iemand anders wordt behandeld en zich ook zo gaat voelen, zich gaat terugtrekken en dan psychische problemen krijgt, dit bevestigt de samenleving dat zij inderdaad anders zijn en het stigma terecht is.

Theorieën over Stigma Attributietheorie (Weiner, 1995) Je maakt een inschatting van de mate waarin de ander zelf verantwoordelijk is voor zijn aandoening Bijv. Verslaafd – boosheid – afwijzing en discriminerend gedrag Bijv. Mishandeling in de jeugd – medelijden - ander helpen

Geanticipeerd Stigma Mensen trekken zich terug vanuit het sociale verkeer, vanuit de verwachting dat ze vanwege hun aandoening zullen worden afgewezen Gevoed door: –vanuit je opvoeding: je omgeving stereotypeerde en discrimineerde door –door eigen ervaringen –door ervaringen van anderen

Zelfstigmatisering Het proces waarin mensen met psychische aandoeningen de negatieve stereotypen gaan geloven Hulpverlening kunnen negatieve stereotypen bevestigen –Dwang en drang –Paternalistische houding –Vooronderstelling vanuit diagnose

Antistigmastrategieën Collectief (nationaal): –Voorlichting en educatie –Protest –Antidiscriminatiewetten en – maatregelen Wet op medische keuring (WMK) –Contact “Mijn buurman is gek”

media.infohttp:// media.info International Websites:

Antistigmastrategieën Individuele –Voorkomen en tegengaan van zelfstigmatisering (zelftest: ISMI) –Bevorderen van persoonlijk empowerment (behandeldoel, psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie) –Omgaan met dilemma: wel of niet vertellen –Rehabilitatie

Nader info “Ben ik goed in beeld” Handreiking voor de bestrijding van stigma en discriminatie wegens een psychische handicap 20Goed%20in%20beeld.pdf

Vragen?